۱-۲-۱ اهداف اصلی:

به طور کلی اهداف این پژوهش عبارتند از:
- تعیین تناسب اراضی دشت ایذه برای گیاهان مورد ارزیابی اراضی واقع شده و استفاده از فناوری سیستم اطلاعات جغرافیایی در این خصوص.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

- امکان تهیه نقشه های موضوعی از عوامل موثر در ارزیابی تناسب اراضی با بهره گرفتن از سامانه اطلاعات جغرافیایی.
- تعیین کارامدترین مدل پارامتریک برای تخمین و پیش بینی عملکرد محصولات زراعی در واحدهای اراضی منطقه مورد مطالعه.

۱-۲-۲ اهداف فرعی:

- ارزیابی اقتصادی اراضی برای گیاهان زراعی مورد مطالعه.
- تعیین تناسب اراضی برای اهداف تولید شیر و گوشت در دام پروری های صنعتی منطقه.
- ارائه اثری مناسب از کشت گیاهان به کشاورزان منطقه برای تهیه حداکثر درآمد.

فصل دوم

مروری بر پیشینه موضوع

فصل دوم

مروری بر پیشینه موضوع

۲-۱ مقدمه

ارزیابی اراضی بدوأ از تفسیر نقشه های خاک و طبقه بندی خاک ها منشأ گرفته است. تفسیر واحد های خاک، خاک را به عنوان موضوع اصلی مورد مطالعه وتفسیر قرار می دهد. در حال که ارزیابی اراضی، اراضی را مورد توجه قرار می دهد. نقشه های منابع اراضی به تنهایی نمی توانند به عنوان راهنمایی مناسب جهت بهره وری مناسب اراضی مورد استفاده قرار گیرند. برای رسیدن به مرحله تصمیم گیری و مدیریت اراضی انجام مرحله پیشرفته تری لازم است که بین نیاز های مختلف استفاده مورد نظر با خصوصیات اراضی ارتباط برقرار کند، که این فرایند توسط ارزیابی اراضی صورت می پذیرد (ایوبی و جلالیان، ۱۳۸۵).

۲-۲ تعاریف

۲-۲-۱ تعریف ارزیابی اراضی

ارزیابی اراضی عبارت است از برآورد کارایی اراضی برای استفاده هایی که از قبل تعیین شده اند. ارزیابی اراضی براین مفهوم استوار شده است که انواع استفاده های مختلف دارای نیاز های متفاوتی هستند.

۲-۲-۲ اراضی

اراضی یا سرزمین همه اجزای محیط فیزیکی موجود در یک اکوسیستم را در بر می گیرد،به نحوی که این عوامل روی قابلیت و استعداد استفاده از اراضی تاثیر گذار هستند. تعریف اراضی فراتر از مفهوم خاک می باشد و در حقیقت یک مفهوم جغرافیایی، مشتمل بر ویژگیهای انسانی و فیزیکی می باشد.

۲-۲-۳ واحد اراضی

شامل بخشی از اراضی است که دارای خصوصیات و ویژگی های نسبتا یکسانی می باشد. مبنای اصلی جهت تعریف واحد اراضی این است که بیشترین مناسبت را با استفاده های تعریف شده داشته باشد. در نهایت بهتر است این واحد ها به عنوان واحد های مدیریتی و تصمیم گیری شناخته شوند چرا که دارای قابلیت یکسانی برای استفاده مورد نظر، نیاز عملیات اصلاحی مشابه و نیازهای مدیریتی یکسان می باشند .

۲-۲-۴ استفاده های اصلی از اراضی

شامل هر یک از اصلی ترین انواع استفاده هایی است که معمولا در مطالعات اجمالی و کیفی، مورد مطالعه و ارزیابی قرار می گیرند. این استفاده ها اغلب موضوع روش های مختلف ارزیابی و از جمله روش فائو می باشد. در این نوع استفاده به تعریف کلی از بهره برداری پرداخته می شود وجزئیات کاربری مورد توجه قرار نمی گیرد.

۲-۲-۵ تیپ های بهره وری از اراضی

شامل نوعی از استفاده های مختلف است که تفصیلی تر از استفاده های اصلی است و در مطالعات تفصیلی و کلی ، این نوع استفاده ها مورد ارزیابی قرار می گیرند. طبق تعریف، تیپ بهره وری از اراضی شامل یک سری از خصوصیات تکنیکی است که در یک محیط فیزیکی، اجتماعی و اقتصادی مشخص وجود دارد.

۲-۲-۶ خصوصیات اراضی^[۲۰]

خصوصیات اراضی به ویژگی هایی از اراضی اطلاق می گردند که مستقیما قابل اندازه گیری یا براورد باشند. واحد های مجزا شده اراضی^[۲۱](LU) که در مطالعات منابع اراضی تعیین می شوند، معمولا بر حسب خصوصیات اراضی تفکیک می شوند.

۲-۲-۷ کیفیات اراضی^[۲۲]

کیفیات اراضی خصوصیات پیچیده ای از اراضی است که به تنهایی می تواند بر روی درجه تناسب اراضی برای یکی از انواع استفاده ها اثر داشته باشد. از کیفیات اراضی می توان به رطوبت قابل استفاده خاک، فرسایش پزیری و محدودیت سیل گیری اشاره کرد.

۲-۲-۸ احتیاجات نوع استفاده ومحدودیت ها

در ارزیابی استفاده از اراضی برای اینکه بتوان از اراضی به بهترین وجه برای یک استفاده خاص بهره برداری کرد، برخی خصوصیات و کیفیات اراضی باید دارای شرایط به خصوصی باشند. چگونگی این خصوصیات و کیفیات را احتیاجات می گویند و کمبود این کیفیات لازم در اراضی به عنوان محدودیت ها شناخته می شوند.

۲-۲-۹ عملیات اصلاحی اراضی

عملیاتی را که موجب تغیرات سودآور درکیفیت های اراضی شود عملیات اصلاحی اراضی نامیده می شود.

۲-۳ روش های ارزیابی اراضی

۲-۳-۱ روش های ارزیابی برای اراضی فاریاب

۲-۳-۱-۱ روش ارزیابی اداره آبادانی آمریکا

در سال ۱۹۵۱، الگویی برای ارزیابی توسط اداره آبادانی ایالات متحده آمریکا ارائه شد. بر اساس این روش، خاک به شش کلاس تقسیم می شود. از کلاس یک به کلاس شش به تدریج محدودیت مربوط به زمین و خاک افزایش یافته و قابلیت آبیاری کاهش می یابد (تامسون و کلی^[۲۳]، ۱۹۷۲).

۲-۳-۱-۲ روش ایرانی طبقه بندی قابلیت اراضی

این روش توسط موسسه تحقیقات خاک و آب کشور با همکاری فائو در سال ۱۹۷۰ به صورت نشریه ۲۰۵(ماهلر^[۲۴]، ۱۹۷۹) و نشریه ۲۱۲(ماهلر، ۱۹۷۰) منتشر و ارائه شده است.

۲-۳-۱-۳ روش پارامتریک^[۲۵]

این روش توسط سایز و ورهی^[۲۶] (۱۹۷۴) برای کشت آبی ارائه شد. این محققان ویژگی های فیزیکی، شیمیایی، وضعیت زهکشی و شیب را از جمله عوامل موثر در تناسب اراضی برای آبیاری می دانند. بر اساس حاصل ضرب ضرایب داده شده به عوامل مذکور یک شاخص قابلیت اراضی بدست می آید و از روی آن کلاس قابلیت آبیاری تعیین می گردد.

۲-۳-۱-۴ روش پارامتریک ارزیابی مناطق حارّه

این روش توسط سایز و فرانکارت^[۲۷] (۱۹۷۱) ارائه گردیده است. با بهره گرفتن از خصوصیاتی از جمله تکامل پروفیلی، بافت، عمق خاک، رنگ، اسیدیته، درصد اشباع بازی و میزان تکامل افقA، شاخص قابلیت اراضی محاسبه می گردد.

روش تعیین قابلیت فعلی و آتی اراضی

این روش توسط ریکوایر و همکاران^[۲۸](۱۹۷۰) ارائه شده، که در آن قابلیت های فعلی و آتی اراضی بر حسب نه فاکتور موثر در باروری خاک از جمله رطوبت، وضعیت زهکشی، عمق موثر خاک، ساختمان و بافت خاک، درصد اشباع بازی، غلظت املاح و میزان ماده آلی، تعیین می گردد.

۲-۳-۲ روش ارزیابی برای اراضی دیم

۲-۳-۲-۱ طبقه بندی قابلیت اراضی به روش وزارت کشاورزی ایالات متحده آمریکا

در این سیستم سه نوع گروه بندی شامل کلاس، زیر کلاس و واحد اراضی وجود دارد. حداقل محدودیت در کلاس یک و حداکثر محدودیت در کلاس هشت می باشد. کلاس، تناسب کلی زمین را برای دیم کاری نشان می دهد (گیوی، ۱۳۷۶).

۲-۳-۲-۲ سیستم پارامتریک

این سیستم قابلیت فعلی و آتی اراضی را بر حسب باروری بیان می کند. در این سیستم ۹ عامل که در باروری نقش تعیین کننده دارند در نظر گرفته می شوند. این عوامل عبارتند از: رطوبت، وضعیت زهکشی، عمق موثر خاک، بافت و ساختمان، درصد اشباع بازی، غلظت املاح محلول، میزان ماده آلی، ظرفیت تبادل کاتیونی رس و میزان کانی های حاوی کاتیون های بازی. بسته به میزان محدودیتی که هر یک از عوامل ایجاد می کنند درصدی بین ۰ و ۱۰۰ به آن ها اختصاص داده می شود. هرچه محدودیت یک عامل بیشتر باشد، درصد تخصیصی به صفر نزدیک تر می شود. شاخص باروری که خود به صورت درصد بیان می شود از حاصلضرب این درصدها به دست می آید. با بهره گرفتن از این شاخص، اراضی به ۵ کلاس عالی، خوب، متوسط، فقیر و خیلی فقیر طبقه بندی می شوند(گیوی، ۱۳۷۶).

۲-۳-۲-۳ طبقه بندی اراضی برای مناطق حارّه

۲-۴-۳- ویژگی پروتئین لاکتوفرین
لاکتوفرین یک پروتئینی با وزن مولکولی ۷۵ تا ۸۰ کیلو دالتون است و دارای ۷۰۰ تا ۷۲۰ آمینواسید است. این ژن دارای شباهت بالایی بین گونه های مختلف است. این پروتئین دارای بار خالص مثبت است و به علت وجود ریشه های سیستئین دارای پل‌های دی‌سولفیدی در ساختار خود می باشد، این پروتئین همچنین دارای چهار محل اتصال قند و نقطه‌ی ایزوالکتریک ۸ تا ۵/۸ است. زنجیره‌ی پلی‌پپتیدی در این پروتئین‌ها از دو لوپ با شباهت بالا به نام‌های N و C لوپ تشکیل شده است و دو لوپ این پروتئین بوسیله یک مارپیچ آلفا بهم متصل شده که باعث انعطاف‌پذیری پروتئین می شوند (Oztas et al., 2005; Khan and Marks, 2001).
لاکتوفرین دارای توانایی اتصال به یون‌های آهن، روی، مس و منگنز است و هر لوپ می تواند به یون کربنات نیز متصل شود. همچنین به علت بار مثبت دارای قابلیت اتصال به لیپوساکاریدها(Makovitzki et al., 2007) لیپوتایکویک اسید، هپارین سولفات، DNA و RNA می­باشد (Baker and Edward, 2004) .به دلیل توانایی اتصال قابل برگشت با آهن، لاکتوفرین می تواند به شکل بدون آهن یا همراه با آهن باشد و بسته به اینکه به آهن متصل باشد یا خیر ساختار سه بعدی متفاوتی دارد (Oztas et al., 2005).
۲-۴-۴- نقش پروتئین لاکتوفرین
پروتئین لاکتوفرین مانند دیگر اعضای خانواده ترانسفرین­ها در نقل و انتقال و هموستازی آهن در بافت­ها دخیل هستند. ویژگی ساختاری لاکتوفرین نقش­های ساختاری دیگری را علاوه بر نقش آن در هموستازی آهن برای ان ایجاد کرده است. لاکتوفرین به عنوان جزء ذاتی سیستم ایمنی مطرح بوده است. و اولین سد دفاعی را در برابر میکروب­ها نشان می­باشد و دامنه‌ی وسیعی از فعالیت های زیستی مانند فعالیت ضد قارچی، ضد باکتریایی، ضد ویروسی، ضد انگلی، ضد التهابی، ضد درد، تنظیم سیستم ایمنی، تنظیم بیان ژن و ضد سرطانی را شامل می­ شود(Baker and Edward, 2004). لاکتوفرین در تمام مایعات ترشحی وجود دارد ولی بیشترن میزان بیان آن در بافت پستانی بوده و شیر مقادیر بالایی از لاکتوفرین را دارا می باشد. به دلیل موقعیت خاصی که در سطح موکوسی دارد اولین سد دفاعی در برابر حملات میکروبی است. لاکتوفرین رشد و تکثیر عوامل متعدد بیماریزا شامل باکتری‌های گرم مثبت و گرم منفی، ویروس‌ها، پروتوزوآها و قارچ‌‌ها را محدود می کند (Li et al., 2008).

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۲-۴-۵- فعالیت ضد قارچی و ضد باکتریایی پروتئین لاکتوفرین
پروتئین لاکتوفرین با جذب آهن آزاد، محیط را عاری از این عنصر می‌کند و در نتیجه باکتری­ ها و قارچ‌هایی که برای زندگی رشد و تکثیر خود به آهن نیاز دارند قادر به ادامه‌ی رشد نیستند بنابراین بیان فاکتورهای بیماری‌زای آنها کاهش می‌یابد (Crosa, 1989). بعضی از گونه های باکتریایی با ترشح موادی مانند سیدروفورها می توانند آهن را از لاکتوفرین جدا کنند و مورد استفاده قرار دهند. بنابراین لاکتوفرین با مکانیسم‌های دیگری از رشد این میکرواورگانیسم‌ها جلوگیری می­ کند (Arnold et al., 1988). در این مورد لاکتوفرین از طریق برهم­کنش مستقیم با سطوح باکتری و قارچ باعث از بین رفتن این میکروارگانیسم­ها می‌شود (Adlerova et al., 2008).
بار مثبت انتهای آمینی لاکتوفرین از برهمکنش لیپوپلی­ساکاریدها با کاتیون‌های منیزیم و کلسیم غشای باکتریایی جلوگیری کرده و باعث آزاد شدن لیپوپلی‌ساکارید‌ها و همچنین باعث افزایش تاثیر دیگر ترکیبات ضد میکروبی مانند لیزوزیم همراه با لاکتوفرین می شود (Rao et al., 2005). اثر لاکتوفرین بر باکتری‌های گرم مثبت بر مبنای برهم­کنش بار مثبت آن با مولکول‌های آنیونی موجود بر سطوح غشای باکتریی می باشد مانند لیپوتیکوئیک‌اسید ، که حاصل این برهم­کنش کاهش بار منفی موجود در دیواره‌ی سلولی و مساعد شدن شرایط برای عمل لیزوزیم بر روی این سطوح است (Adlerova et al., 2008).
۲-۴-۶- فعالیت ضد ویروسی پروتئین لاکتوفرین
پروتئین لاکتوفرین علیه طیف وسیعی از ویروس‌های RNA و DNAدار فعالیت دارد. مکانیسم این اثر هنوز به طور کامل شناسایی نشده است. یکی از فرضیه ­های پذیرفته شده در این زمینه این است که لاکتوفرین با اتصال به گیرنده‌های ویروسی سطح سلولی گلیکوزآمینوگلیکان مانند هپارین سولفات‌ها از اتصال ویروس به سلول میزبان جلوگیری می‌کند (Ikeda et al., 2000 ; Levay et al., 1995). مطالعات این ویترو^[۱۷] نشان می دهد که در میان پروتئین های پلاسما و خون انسان، لاکتوفرین قویترین فعالیت بر علیه ویروسHIV را دارد (Swart et al.,1996).
۲-۴-۷- فعالیت ضد سرطانی پروتئین لاکتوفرین
خواص ضد توموری لاکتوفرین در حدود یک دهه پیش کشف شده و توسط مطالعات آزمایشگاهی گسترده­ای تایید شده است. استفاده خوراکی لاکتوفرین گاوی در جوندگان به طور معنی داری تومورزایی را کاهش داد (Bezault, 1994). لاکتوفرین دارای خواص آنتی متاستاز^[۱۸]بوده و با القا آپوپتوز از رشد تومورهای پیوندی جلوگیری می‌کند (Varadhachary et al., 2006). لاکتوفرین تولید سیتوکینین را در سرطان تنظیم می کند. (Oztas et al., 2005).
۲-۵- ویروس موزاییک خیار (Cucumber Mosaic Virus)
کوکوموویروس^[۱۹] ها نام عمومی خود را از ویروس موزاییک خیار گرفته اند. پیکره ی ویروس جورترا به قطر ۲۶-۳۵ نانومتر است (اگریوس، ۱۳۸۹). هر یک از دو RNAی ژنومی (RAN1, RNA2) در پیکره ای جداگانه قرار دارند. RNA3 و RNAی زیر ژنومی در پیکره ی سوم قرار دارند. این ویروس پراکنش جهانی دارد. بسیاری از سبزی­ها، گیاهان زینتی، علف­های هرز و سایر گیاهان آلوده می­ کند. ویروس موزاییک خیار باعث ایجاد بد برگی، بد شکلی برگ، گل و میوه در گیاهان می­ شود. اندازه­ بوته­ های آلوده کاهش یافته و حتی از بین می روند. کنترل کوکوموویروس­ها مشکل است و عمدتا برای پیشگیری از ابتلا به بیماری ویروسی بر مبنای تولید و استفاده از ارقام مقاوم می­باشد. استفاده ار بذر و نشای عاری از ویروس از بین بردن میزبان­های وحشی حامل انتقالی ویروس راه مقابله با ویروس می باشد (اگریوس، ۱۳۸۹).
۲-۶- پژمردگی جنوبی باکتریایی گیاهان تیره سولاناسه
پژمردگی باکتریایی گیاهان تیره ی سولاناسه بر اثر R.solonacerum ایجاد می شود. بیماری در مناطق گرمسیری و در آب و هوای گرم در سراسر جهان وجود دارد. بیماری موجب خسارت های شدید در توتون، گوجه فرنگی، سیب زمینی و بادمجان در بعضی از مناطق گرم خارج از نواحی گرمسیر می شود. دست کم پنج نژاد بیمارگر وجود دارد که روی میزبان­های مختلف بیماری ایجاد می کند. یکی از آن­ها به تمام محصولات تیره­ی سولاناسه^[۲۰]، بسیاری از گیاهان غیر سولاناسه، بعضی از موز ها حمله می کند. نژاد دوم فقط به موز حمله می کند. نژاد سوم فقط به سیب زمینی و توتون حمله می­ کند و دو نژاد دیگر روی گیاهان کم اهمیت بیماری ایجاد می­ کنند. پژمردگی باکتریایی روی گیاهان تیره­ی سولاناسه به صورت پژمردگی ناگهانی ظاهر می شود. گیاهان جوان آلوده به سرعت از بین می­روند. بافت های آوندی ساقه، ریشه و غده قهوه­ای و در مقطع عرضی آن­ها ترشحات مایل به سفیدی باکتریایی دیده می شود. کنترل بیماری با بهره گرفتن از واریته­های مقاوم و تناوب زراعی مناسب یا آیش گذاشتن زمین وابسته است و مواد تکثیری عاری از ویروس باید تهیه کرد (اگریوس، ۱۳۸۹).
فصل سوم
۳- مواد و روش­ها
۳-۱- مواد گیاهی
به منظور حذف تمام آلودگی­ها کلیه­ وسایل مورد نیاز شامل پنس، اسکالپل و کاغذ صافی اتوکلاو شدند. بذر توتون­های تراریخت رقم var xanthi N. tabocco در محلول ضدعفونی کننده­ (جدول ۳-۱) به مدت ۵ دقیقه به آرامی تکان داده شدند، سپس ۵ بار با آب مقطر سترون شسته شدند سپس بذرها خشک شده و روی محیط کشت ^[۲۱]MS حاوی کانامایسین ۱% کشت داده شدند. گیاهچه­های ۳ تا ۴ برگی به لیوان های حاوی کوکوپیت و پرلایت انتقال داده شدند و آن­ها را در شرایط نوری ۱۶ ساعت روشنایی و ۸ ساعت تاریکی و دمای ۲۵ سانتی گراد قرار دادند و هر هفته باMS مایع آبیاری شدند.
جدول ۳-۱ محول ضدعفونی کننده بذر توتون

ماده	مقدار بر حسب میکرولیتر
وایتکس	۳۰۰
ترایتون ایکس ۱۰۰	۶
آب مقطر سترون	۷۰۰

۳-۲- مایع زنی ویروس موزاییک خیار به توتون رقم زانتا
دو گرم از بافت برگ حاوی منبع ویروسی ^[۲۲]CMV که قبلا با الایزا وجود آن تایید شده بود را در دو برابر حجم بافر فسفات له می­کنیم. سپس کاربراندوم را روی سطح برگ های سن ۸-۱۰ روزه ­پاشیده تا در سطح برگ زخم ایجاد شود و بعد از آن عصاره­ی حاوی ویروس روی سطح برگ مالیده شد. بعد از ۱۶ روز وجود علایم در گیاهان تیپ وحشی و تراریخت بررسی شد. این آزمایش با سه بار تکرار انجام شد.
۳-۳- واکنش گیاهان تراریخت و تیپ وحشی به ویروس موزاییک خیار

۴-۳-۲- آزمون همبستگی پیرسون ……………………………………………………………………………………………….۵۷
۴-۳-۳- تحلیل عاملی تائیدی …………………………………………………………………………………………………………..۵۹
۴-۳-۳-۱- مدل اندازه‌گیری هوش معنوی ……………………………………………………………………..۶۰
۴-۳-۳-۲- مدل اندازه‌گیری رضایت شغلی ……………………………………………………………………..۶۴
۴-۳-۳-۳- مدل اندازه‌گیری تعهد سازمانی ……………………………………………………………………..۶۸
۴-۳-۴- مدل سازی معادله ساختاری ……………………………………………………………………………………………..۷۰
۴-۳-۵- آزمون فریدمن …………………………………………………………………………………………………………………….۷۳
۴-۳-۵-۱- رتبه بندی ابعاد هوش معنوی ……………………………………………………………………….۷۴
۴-۳-۵-۲- رتبه بندی ابعاد رضایت شغلی ………………………………………………………………………۷۵
۴-۳-۵-۳- رتبه بندی ابعاد تعهد سازمانی ………………………………………………………………………۷۶
۴-۴- جمع‌بندی و خلاصه فصل چهارم ……………………………………………………………………………………………………۷۷
فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهادات
۵-۱- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………….۷۹
۵-۲- بحث و نتیجه‌گیری ………………………………………………………………………………………………………………………..۷۹
۵-۳- پیشنهادهای مبتنی بر نتایج ………………………………………………………………………………………………………….۸۶
۵-۴- محدودیت‌های تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………۸۸
۵-۵- پیشنهادهایی برای تحقیقات آتی ………………………………………………………………………………………………….۸۸

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۵-۶- جمع‌‌بندی و خلاصه فصل پنجم ……………………………………………………………………………………………………۸۹
پیوست
۱- پرسش‌نامه تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………….۹۱
۲- منابع …………………………………………………………………………………………………………………………………………….۹۷
فهرست جداول
عنوان………………………………………………………………….صفحه
جدول ۳-۱: ضریب آلفای کرونباخ پرسش‌نامه ………………………………………………………………………………………۳۳
جدول ۳-۲: نکویی برازش مدل هوش معنوی ………………………………………………………………………………………۳۵
جدول ۳-۳: نکویی برازش مدل رضایت شغلی ……………………………………………………………………………………..۳۵
جدول ۳-۴: نکویی برازش مدل تعهد سازمانی ……………………………………………………………………………………..۳۶
جدول ۴-۱: آزمون میانگین برای متغیر هوش معنوی …………………………………………………………………………۴۷
جدول ۴-۲: آزمون میانگین برای متغیر رضایت شغلی ………………………………………………………………………..۵۱
جدول ۴-۳: آزمون میانگین برای متغیر تعهد سازمانی ………………………………………………………………………..۵۵
جدول ۴-۴: همبستگی پیرسون بین متغیر های تحقیق ……………………………………………………………………..۵۸
جدول ۴-۵: روابط میان متغیرهای تحقیق ……………………………………………………………………………………………۷۳
جدول۴-۶: آزمون فریدمن به منظور اولویت بندی ابعاد مرتبط با هوش معنوی ………………………………..۷۴
جدول۴-۷: آزمون فریدمن به منظور اولویت بندی ابعاد مرتبط با رضایت شغلی ……………………………….۷۵
جدول۴-۸: آزمون فریدمن به منظور اولویت بندی ابعاد مرتبط با تعهد سازمانی ……………………………….۷۶
فهرست شکل‌ها
عنوان………………………………………………………………….صفحه
شکل ۲-۱: مدل مفهومی تحقیق …………………………………………………………………………………………………………….۲۵
شکل ۴-۱: وضعیت افراد پاسخ‎دهنده از نظر جنسیت ……………………………………………………………………………۴۴
شکل ۴-۲: وضعیت افراد پاسخ‎دهنده از نظر سن ……………………………………………………………………………………۴۴
شکل ۴-۳: وضعیت افراد پاسخ‎دهنده از نظر میزان تحصیلات ……………………………………………………………….۴۵
شکل ۴-۴: مدل مفهومی هوش معنوی …………………………………………………………………………………………………..۶۰
شکل ۴-۵: مدل اعداد معناداری هوش معنوی ……………………………………………………………………………………….۶۱
شکل ۴-۶: مدل تخمین استاندارد هوش معنوی …………………………………………………………………………………….۶۳
شکل ۴-۷: مدل مفهومی رضایت شغلی …………………………………………………………………………………………………..۶۴
شکل ۴-۸: مدل اعداد معناداری رضایت شغلی ……………………………………………………………………………………….۶۵
شکل ۴-۹: مدل تخمین استاندارد رضایت شغلی ……………………………………………………………………………………۶۷
شکل ۴-۱۰: مدل مفهومی تعهد سازمانی ……………………………………………………………………………………………….۶۸
شکل ۴-۱۱: مدل اعداد معناداری تعهد سازمانی ……………………………………………………………………………………۶۹
شکل ۴-۱۲: مدل تخمین استاندارد تعهد سازمانی ………………………………………………………………………………..۷۰
شکل ۴-۱۳: مدل اعداد معناداری ………………………………………………………………………………………………………….۷۲
شکل ۴-۱۴: مدل رابطه علی میان متغیرهای تحقیق …………………………………………………………………………..۷۲
شکل ۵-۱: ماتریس اهمیت-عملکرد ……………………………………………………………………………………………………..۸۱

در داستان باخه و بوزینه در جایی که باخه بوزینه را بر لاک خود سوار کرده و قصد جان او را کرده که دوست خود را فدای یار خود (همسر) سازد، بوزینه در این کار تاملی میکند و از ناخوبی کار میاندیشد وغدر و بیوفایی در حق دوستان را در نزد خردمندان از اموری میداند که از آن دوری میجویند و وفای به عهد و مردانگی (که نقطه مقابل غدر میباشد) را از زنان انتظار ندارد:
«…چون به میان آب رسید تاملی کرد و از ناخوبی آنچه پیش داشت بازاندیشید و با خود گفت: سزاوارتر چیزی که خردمندان از آن تحرز نمودهاند بیوفایی و غدر است خاصه در حق دوستان، و از برای زنان که نه در ایشان حسن عهد صورت بندد و نه از ایشان وفا و مردمی چشم توان داشت. و گفتهاند که: «برکمال عیار زر به عون و انصاف آتش وقوف توان یافت ؛ و بر قوت ستور به حمل بارگران دلیل توان گرفت؛ و سداد و امانت مردان به داد و ستد بتوان شناخت، و هرگز علم به نهایت کارهای زنان و کیفیت بدعهدی ایشان محیط نگردد.» (نصرالله منشی، ۱۳۸۶: ۲۴۶).

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۵-۴-۲-۲ -۱۲- خیانت
خیانت، شامل شکستن تمام عهود و پیمانها میباشد و در قرآن خیانتکار همردیف ناسپاس و کفور دانسته شد و تأکید خداوند بر دوست نداشتن چنین اشخاصی است. «إِنَّ اللَّهَ یُدافِعُ عَنِ الَّذِینَ آمَنُوا إِنَّ اللَّهَ لا یُحِبُّ کُلَّ خَوَّانٍ کَفُورٍ: قطعاً خداوند از کسانى که ایمان آورده‏اند دفاع مى‏کند، زیرا خدا هیچ خیانتکار ناسپاسى را دوست ندارد»^[۲۶] در کلیله و دمنه، خیانت (البته در حق امام اعظم) مایهی خلل و تباهی و گرفتاری در دنیا و آخرت دانسته شد:
«و بی تردد بباید دانست که اگر کسی امام اعظم را خلافی اندیشد و اندک و بسیار خیانتی روا دارد که خلل آن به اطراف ولایت و نواحی مملکت او بازگردد در دنیا مذموم باشد و به آخرت ماخوذ، چه مضرت آن هم به احکام شریعت پیوندد و هم خواص و عوام امت در رنج و مشقت افتند.» (همان، ۶)
در کلیله، خیانت به عنوان یکی از رذایل اخلاقی نشان داده شد «پس از رنجانیدن جانوران و کشتن مردمان و کبر و خشم و خیانت و دزدی احتراز نمودم و فرج را از ناشایست بازداشت، و از هوای زنان اعراض کلی کردم ». (همان، ۵۱-۵۰)
حتی دشمن را با ذکر صفاتی نظیر خیانت و درازدستی، کریه جلوه میدهد«و در خدمت او طایفهای نابکارند همه در بدکرداری استاد و امام، و در خیانت و درازدستی چیره و دلیر، و ایشان را بارها بیازموده است و هرچه از آن باب در حق دیگران گویند بران قیاس کند . » (همان، ۱۰۱)
دشمنان دمنه، همه دارای رذایلند و از نظر او خائنین، اهل غش و سایر دشمنان سعی در کشتن او دارند: «…لکن ملک را نصیحتی کردم و آنچه برخود واجب شناختم به جای آورد، و مصداق سخن و برهان دعوی بدید و بر مقتضای رای خویش کاری کرد. و بسیار کس از اهل غش و خیانت و تهمت و عداوت از من ترسان شدهاند، و هرآینه به مطابقت در خون من سعی خواهند کرد و به موافقت در من خروشند. » (همان، ۱۳۴-۱۳۳)
در برخی از داستانها خیانت به معنی شکستن روابط زناشویی، بدون ذکر رذیلت خیانت آمده است. اصولا نویسنده کتاب هیچ اشارهای به مبحث خیانت در داستانها نمیکند و هدف از ذکر داستانها را چیزی دیگر بیان میکند:
«…آوردهاند که در شهر کشمیر بازرگانی بود حمیر نام و زنی ماه پیکر داشت که نه چشم چرخ چنان روی دیده بود، نه راید فکرت چنان نگار گزیده، رخساری چون روز ظفر تابان و زلفی چون شب فراق درهم و بیپایان…» (همان، ۱۳۷). میان این زن، و نقاشی «استاد، انگشت نمای جهان در چیره دستی، از خامه چهره گشای او جان آزر در غیرت، و از طبع رنگآمیز او خاطر امانی در حیرت » که در همسایگی او بود، رابطه عاشقانهای به وجود آمد. نصرالله منشی، در اینجا هیچ اشارهای به کردار زن نمیکند و در حقیقت، اخلاقیات در نقل این داستان جایگاه ممتازی ندارند. مفهوم غایی داستان را در جمله پایانی آن میتوان یافت:
«و این مثل بدان آوردم تا ملک بداند که در کار من تعجیل نشاید کرد» (همان)
بنابراین بحث خیانت زن، چندان در نقل داستان مفهوم و موضوعی مهمی به حساب نمیآید. شگفت آنکه در این داستان کوتاه، زن زیبای بازرگان شخص خیانتکار دانسته نمیشود، بلکه دختر نقاش که چادر را به غلام داده بود تا زن بازرگان را بفریبد، خاین دانسته میشود و مورد «ادب بلیغ» نقاش واقع میشد.
«روزی زن او را گفت: بهر وقت رنج میگیری و زاویه ما را به حضور خویش آراسته میگردانی، و لاشک توقفی میافتد تا آوازی دهی و سنگی اندازی. آخر ما را از صنعت تو فایدهای باید. چیزی توانی ساخت که میان من و تو نشانی باشد؟ گفت چادری دو رنگ سازم … . و چون تو آن بدیدی بزودی بیرون خرام.
غلامی این باب میشنود. چادر بساخت، و یک چندی بگذشت. روزی نقاش به کاری رفته بود و تا بیگاهی مانده. آن غلام آن چادر را از دختر او عاریت خواست و زن را بدان شعار بفریفت، و بدو نزدیک شد و پس از قضای شهوت بازگشت و چادر باز داد. چون نقاش برسید و آرزوی دیدار معشوق میداشت، در حال چادر به کتف گردانید و آنجا رفت. زن پیش او باز دوید و گفت: ای دوست، هنوز این ساعت بازگشتهای، خیر هست که برفور باز آمدی! مرد دانست که چه شده است، دختر را ادب بلیغ کرد و چادر بسوخت. »(همان)
دومین حکایت تمثیلی برای ایضاح این مطلب است که: «… معلوم گردد که بر تهمت چیرگی نمودن در دنیا بیخیر و منفعت و با وبال و بتبعت است » (همان) و در واقع به خیانت غلام داستان که درپی میآید هیچ اشارهای نمیشود:
«مرزبانی بود مذکور، و بهارویه نام زنی داشت چون ماه روی، چون گل عارض و چون سیم ذقن در غایت حسن و زیبایی و جمال و نهایت صلاح و عفاف، اطرافی فراهم و حرکاتی دل پذیر ، ملح بسیار و لطف به کمال… غلامی بیحفاظ داشت و بازداری کردی. او را بدان مستوره نظری افتاد، بسیار کوشید تا به دست آید، البته بدو التفات ننمود. چون نومید گشت خواست که در حق او قصدی کند، و در افتضاح او سعی پیوندد. از صیادی دو طوطی طلبید و یکی را از ایشان بیاموخت که «من دربان را در جامه خواجه خفته دیدم با کدبانو.» و دیگری را بیاموخت که «من باری هیچ نمیگویم…
در مدت هفتهای این دو کلمه بیاموختند. تا روزی مرزبان شراب میخورد به حضور قوم، غلام درآمد و مرغان را پیش او بنهاد. ایشان به حکم عادت آن دو کلمت میگفتند به زبان بلخی، مرزبان معنی آن ندانست لکن به خوشی آواز و تناسب صورت اهتزاز مینمود. مرغان را به زن سپرد تا تیمار بهتر کشد.
و یک چندی برین گذشت طایفهای از اهل بلخ میهمان مرزبان آمدند. چون از طعام خوردن و یک چندی بر این گذشت در مجلس شراب نشستند. مرزبان قفص بخواست، و ایشان بر عادت معهود آن دو کلمه میگفتند. میهمانان سر در پیش افگندند و ساعتی در یکدیگر نگریستند.
آخر مرزبان را سوال کردند تا وقوفی دارد برآنچه مرغان میگویند. گفت: نمیدانم چه میگویند، اما آوازی دلگشای است. یکی از بلخیان که منزلت تقدم داشت معنی آن با او بگفت، و دست از شراب بکشید، و معذرتی کرد که: در شهر ما رسم نیست در خانه زن پریشان چیزی خوردن. در اثنای این مفاوضت غلام آواز داد که: من هم بارها دیدهام و گواهی میدهم . مرزبان از جای بشد، و مثال داد تا زن را بکشند. زن کسی به نزد او فرستاد و گفت :
مشتاب بکشتنم که در دست توام. عجلت از دیو نیکو نماید ، و اصحاب خرد و تجربت در کارها ، خاصه که خونی ریخته خواهد شد ، … چون صورت حال معلوم گشت اگر مستوجب کشتن باشم در یک لحظه دل فارغ گردد.و این قدر دریغ مدار که از اهل بلخ پرسند که مرغان جز این دو کلمت از لغت بلخی چیزی میدانند. اگر ندانند متیقن باشی که مرغان را این ناحفاظ تلقین کرده است، که چون طمع او در من وفا نشد، و دیانت من میان او و غرض او حایل آمد، این رنگ آمیخت. و اگر چیزی دیگر بدان زبان میبتوانند گفت بدان که من گناه کارم و خون من تو را مباح.
مرزبان شرط احتیاط به جای آورد، و مقرر شد که زن از آن مبراست. کشتن او فروگذاشت و بفرمود تا بازدار را پیش آوردند. تازه درآمد که مگر خدمتی کرده است، بازی دردست گرفته. زن پرسید که: تو دیدی که من این کار میکردم؟ گفت: آری دیدم. بازی که در دست داشت بر روی او جست و چشمهاش برکند. زن گفت: زن گفت: سزای چشمی که نادیده را دیده پندارد این است، و از عدل و رحمت آفریدگار جلت عظمته همین سزد.» (همان، ۱۵۳)
در مرزباننامه، «داستان درودگر با زن خویش» حاوی مفهوم خیانت است. خیانت زن درودگر به شوی خویش چنان بود که«زن را سلسلهی عشقِ دوستی دیگر که با او پیوندی داشتی، بجنبیدی، آهسته از در بیرون رفتی و تا آنگه که غنودگانِ طلایع روز، سر از جیب افق بیرون کنند با خانه نیامدی» (وراوینی، ۱۳۸۳ :۶۱۷) درودگر اندیشید که اگر همسر نابکارش را طلاق دهد، خود را مضحکه خاص و عام خواهد کرد، بهتر آنکه زنی دیگر را به حکم تزوّج درآورم. زن هنگامی که به قرار معهود از خانه بیرون رفته بود و آهنگ بازگشت کرده بود، با ممانعت شوهرش روبرو شد، با حیله و نیرنگ، شوهرش را مردی عیاش و شبگرد معرفی کرد و مرد که خود را در معرض تهمت دید، به همراه زن نابکار خود، به نزد قاضی رفتند. زن در برابر قاضی به تعزیر و حد محکوم شد.
وراوینی، علت خیانت زن را مغلوب شدن وی در برابر زنش دانسته است و میگوید: «این فسانه از بهر آن گفتم تا ملک داند که مرد را چون انوثت غالب آید و رجولیّت مغلوب، کار مردان کمتر کند و به هر وقت با صفتِ زنان گراید…» (همان، ۶۲۰)
نتیجهای که وراوینی از خیانت در داستان فوق گرفته، بسیار ساده و معمولی است و هرگز با تفاسیر کلیله و دمنه از خیانت شخصیتهای داستانش، قابل برابری و مقایسه نیست.
۵-۴-۲-۲-۱۳- افتراء و تهمت
در قرآن، بزرگترین تهمت و افتراء، تهمتی دانسته شد که کفار در مورد قرآن به کار میبردند و آن، همانا سحر خواندن قرآن بود. «وَ قالَ الَّذِینَ کَفَرُوا إِنْ هَذا إِلاَّ إِفْکٌ افْتَراهُ وَ أَعانَهُ عَلَیْهِ قَوْمٌ آخَرُونَ فَقَدْ جاؤُ ظُلْماً وَ زُوراً: و کسانى که کفر ورزیدند، گفتند: «این [کتاب] جز دروغى که آن را بربافته [چیزى] نیست، و گروهى دیگر او را بر آن یارى کرده‏اند.» و قطعاً [با چنین نسبتى] ظلم و بهتانى به پیش آوردند.»^[۲۷]
در قرآن، بهتان به معنی اخلاقی آن در دنیای امروزی اینگونه تفسیر شده است:
و هر کس خطا یا گناهى مرتکب شود؛ سپس آن را به بى‏گناهى نسبت دهد، قطعاً بهتان و گناه آشکارى بر دوش کشیده است. (نساء، آیهی۲۰).
تهمتها ناشی از حسادت است. «…لکن ملک را نصیحتی کردم و آنچه برخود واجب شناختم به جای آورد ، و مصداق سخن و برهان دعوی بدید و بر مقتضای رای خویش کاری کرد. و بسیار کس از اهل غش و خیانت و تهمت و عداوت از من ترسان شدهاند، و هرآینه به مطابقت در خون من سعی خواهند کرد و به موافقت در من خروشند. » (همان، ۱۳۴-۱۳۳)
گویا، در قدیم به شیوهای خاص با کسانی که تهمت ناروا میزدند، برخورد میشد: «…و حد دروغ در آن زمانه آن بودی که اگر نمامی کسی را در بلایی افگندی چون افترای او اندرآن ظاهر گشتی همان عقوبت که متهم مظلوم را خواستندی کرد در حق آن کذاب لئیم تقدیم افتادی…» (همان، ۴۰۶).
در مرزباننامه، «داستان مرد بازرگان با زن خویش» حاوی مفاهیمی نیکو و درخور توجه در مورد صبر در برابر اتفاقاتی است که تندروی و عدم درنگ درموردشان، انسان را به افتراء، تهمت، نتیجهگیری غلط و تصمیم نابخردانه سوق میدهد.
داستان، در مورد مرد بازرگانی است که بر اثر شکستهای مالی و اقتصادی، مجبور به ترک خانه و کاشانه میشود. پس از آنکه وی توانست پول فراوانی به دست آورد و کار و بارش رونق یافت، تصمیم به بازگشت گرفت. شب هنگام، آرام و بی سر و صدا وارد خانهی خود شد و مشاهده کرد مردی جوان در بستر او کنار همسرش خوابیده است. از فرط خشم و عصبیت، میخواست همانجا مرد جوان و زن خود را که خیانتکارش پنداشته بود، به قتل برساند. کمی درنگ و اندیشه او را به این نتیجهگیری رهنمون کرد که شاید همسرم، پنداشته بود مرا در سفر کشته باشند و به حکم شرع، از من طلاق گرفته و به عقد این مرد جوان درآمده است. صبح زود به جستجوی ماجرا از خانه بیرون رفت ولی متوجه شد مرد جوان کسی جز پسر خود او نبوده است.
وراوینی نتیجهی داستان را اینگونه بیان میکند: «تا دانی که شتابزدگی کار شیطان است و بیصبری از باب نادانی » (وراوینی، ۱۳۸۳: ۳۳۳) .
۵-۴-۲-۲-۱۴- غمز و سخنچینی
«إنَّ الَّذینَ یُحِبُّونَ أنْ تَشیعَ الْفاحِشَه فِى الَّذینَ امَنُوا لَهُمْ عَذابٌ الیمٌ فِى الدُّنْیا وَ الاخِرَه وَ اللّهُ یَعْلَمُ وَ أنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ : کسانى که دوست دارند زشتیها در میان مردم با ایمان شیوع یابد عذاب دردناکى براى آنها در دنیا و آخرت است، و خداوند مى‏داند و شما نمى‏دانید.»^[۲۸]
یکی از رذیلتهای اخلاقی که اساس چند داستان طولانی در کلیله است، غمز و سخنچینی است. یکی از محورهای داستان کلیله و دمنه همین رذیلت است. لیکن تنها دمنه به این رذیلت آلوده نیست، بلکه پلنگ نیز چنین است و گاهی شیر نیز به چنین خطایی دچار میشود: «پلنگ بیستاد و گوش داشت. سخن کلیله آنجا رسیده بود که: هول ارتکابی کردی، و این غدر و غمز را مدخلی نیک باریک جستی، و ملک را خیانت عظیم روا داشتی (نصرالله منشی، ۱۳۸۶: ۱۲۸)
در مرزباننامه، گاهی فریاد برخی از شخصیتهای داستانی از این رذیلت اخلاقی به گوش میرسد، تو گویی این فریاد نویسنده کتاب است از مردم همروزگار خویش: «…همسایگانِ عیبگویِ عثرتجوی دارم همه به غمز و نمیمتِ من مشغول…» (وراوینی، ۱۳۸۳: ۲۲۴)
۵-۴-۲-۲-۱۵- باطل (ضدارزشِ حق و حقیقت)
باطل ضد ارزش و رذیلتی است که در مقابل حق قرار میگیرد. بر اساس آیات قرآن، هر گاه حق بیاید، او خود به خود از بین میرود. حق همیشه به حقدار میرسد و باطل نیز از بین میرود حتی اگر کافران دوست نداشته باشند: «لِیُحِقَّ الْحَقَّ وَ یُبْطِلَ الْباطِلَ وَ لَوْ کَرِهَ الُْمجْرِمُونَ »^[۲۹]
در کلیله و دمنه، بر اساس آیات قرآن، بر نابودشدن باطل تأکیده شده است: «چه همیشه حق منصور بوده است و باطل مقهور، و ایزد تعالی خاتمت محمود و عاقبت مرضی و اصحاب صلاح و دیانت و ارباب سداد و امانت را ارزانی داشته است و یابی الله الا ان یتم نوره و لوکره الکافرون. »^[۳۰] (نصرالله منشی، ۱۳۸۶: ۳۳۰)
صاحب کلیله و دمنه، بازگشت به حق و حقیقت را به پادشاهان توصیه میکند: «که بر ملوک لازم است برای نظام ممالک و رعایت مصالح بر مقتضای این سخن رفتن که الرجوع الی الحق اولی من التمادی فی الباطل»^[۳۱](همان، ۳۳۴)
۵-۴-۲-۲-۱۶- افشای اسرار
افشای اسرار همه جا زشت و ناستوده است. گاهی افشای اسرار باعث نابودی کشور و سرزمینی میگردد. این عمل ضداخلاقی حتی اگر به فرمان شاه و به درخواست وی میبایست صورت گیرد، غیرقابل قبول است و باید از آن ابا کرد. شیر از مادرش میخواهد تا رازی که پلنگ با او در میان گذاشته را برای وی بازگو کند لیکن مادر شیر این کار را فاش گردانیدن اسرار میداند و از آن اجتناب میکند:
«گفت: شنودهام، اما اظهار آن ممکن نیست، که بعضی از نزدیکان تو در کتمان آن مرا وصایت کرده است. و عیب فاش گردانیدن اسرار و تاکید علما در تجنب از آن مقرراست و الا تمام بازگفته آیدی.» (نصرالله منشی، ۱۳۸۶: ۱۳۰)
از نظر نصرالله منشی، افشای اسرار از طرف پادشاه، مشاوران و…امری امکان پذیر است:
«فاش گردانیدن اسرار از جهت پادشاهان ممکن باشد، یا از مشاوران ، و رسولان، یا کسانی که دنبال خیانت دارند و گرد استراق سمع برآیند و آنچه به گوش ایشان رسد در افواه دهند، یا طایفهای که در مخارج رای و مواقع آثار تامل واجب بینند و آن را بر نظایر آن از ظواهر احوال باز اندازند و گمانهای خود را برآن مقابله کنند. و هر سر که از این معانی مصون ماند روزگار را برآن اطلاع صورت نبنندد و چرخ را درآن مداخلت دست ندهد. و کتمان اسرار دو فایده دارد: اگر اندیشه به نفاذ رسد ظفر بحاجت پیوندد، و اگر تقدیر مساعدت ننماید سلامت از عیب و منقصت.» (همان، ۱۹۹-۱۹۸)
ارزش حفظ اسرار برای پادشاه تا آنجاست که وی را سزاوار پادشاهیای پایدار میخواند و دست زمانه قادر به شکستن وی نخواهد بود:
«…و چون پادشاه اسرار خویش را بر این نسق عزیز و مستور داشت، … سزوار باشد که ملک او پایدار باشد و دست حوادث مواهب زمانه ازوی نتواند روبد ، و در خدمت او گردد» (همان، ۲۰۰ ).
مادر شیر، در گفتگوی خود با شیر، به عیوب فاش گردانیدن اسرار و حرمت شرعی آن اشاره میکند. شیر میکوشد تا او را به گفتن و افشای اسرار وادار کند ولی وی افشای رازها را سبب دشمنی صاحب اسرار و نیز بدگمانی دیگران میداند:
«(مادر شیر) گفت: شنودهام، اما اظهار آن ممکن نیست، که بعضی از نزدیکان تو در کتمان آن مرا وصایت کرده است. و عیب فاش گردانیدن اسرار و تاکید علما در تجنب از آن مقرراست و الا تمام بازگفته آیدی.

شکل ۴-۱۱: مدل تحقیق در حالت استاندارد بودن ضرایب

۹۴

شکل ۴-۱۲: مدل مفهومی تحقیق در حالت معناداری ضرایب

۹۵

شکل ۴-۱۳: نقش تعدیل کننده نگرانی های زیست محیطی

۹۷

شکل ۴-۱۴: نقش تعدیل کننده وقت شناسی

۹۸

فهرست نمودارها

عنوان

صفحه

نمودار ۴-۱: نمودار ستونی جنسیت مراجعه کنندگان

۸۳

نمودار ۴-۲: نمودار ستونی سن مراجعه کنندگان

۸۴

نمودار ۴-۳: نمودار ستونی تحصیلات مراجعه کنندگان

۸۵

چکیده
امروزه گمرک الکترونیک نه تنها یک ضرورت بلکه عامل مهمی در تسهیل تجارت و امور مربوط به مراجعه کنندگان به گمرک خواهد بود. از این رو، هدف تحقیق حاضر بررسی اثر متغیرهایی همچون سودمندی ادراک شده، سهولت استفاده ادراک شده، اعتماد و نگرش مراجعه کنندگان به گمرک بر تمایل به استفاده از خدمات الکترونیک بر اساس مدل پذیرش فناوری اطلاعات (TAM) است. روش تحقیق حاضر بر اساس هدف کاربردی و بر اساس روش گردآوری داده ها توصیفی است. جامعه آماری تحقیق شامل تمامی مراجعه کنندگان به گمرکات استان گیلان است که با بهره گرفتن از روش نمونه گیری غیراحتمالی در دسترس تعداد ۳۸۴ نمونه انتخاب و پرسشنامه های استاندارد در بین آنها توزیع شد. به منظور بررسی پایایی پرسشنامه از روش آلفای کرونباخ استفاده گردید. نتایج تحلیل داده های تحقیق با بهره گرفتن از روش مدل یابی معادلات ساختاری در نرم افزار لیزرل نشان داد بین نگرش نسبت به استفاده از خدمات گمرک الکترونیک و تمایل به استفاده از این خدمات توسط مراجعه کنندگان به گمرکات استان گیلان یک رابطه معنادار وجود دارد. همچنین سایر نتایج نشان دادند که شدت رابطه بین سودمندی ادراک شده از خدمات و نگرش به استفاده به میزان ۰.۳۴ ، و شدت رابطه بین سودمندی ادراک شده و تمایل به استفاده از خدمات گمرک الکترونیک به میزان ۰.۲۳ می باشد. در این بین سایر نتایج نشان دادند بین سهولت ادراک شده و متغیرهای نگرش به استفاده، سودمندی ادراک شده و اعتماد مشتریان نیز رابطه معنادار وجود دارد. از سوی دیگر، یک رابطه معنادار بین اعتماد مشتریان و متغیرهای سودمندی ادراک شده، نگرش و تمایل به استفاده رابطه معنادار وجود دارد. همچنین، بررسی نقش متغیرهای تعدیل کننده نشان داد که وقت شناسی می تواند یک نقش تعدیل‌گر در ارتباط بین تمایل به استفاده از خدمات با متغیرهای سودمندی ادراک شده و نگرش نسبت به استفاده داشته باشد در حالی که نگرانی های زیست محیطی تنها یک نقش تعدیلگر در ارتباط بین تمایل به استفاده از خدمات و اعتماد مراجعه کنندگان دارد.
کلمات کلیدی: مدل پذیرش فناوری اطلاعات، سودمندی ادراک شده، سهولت استفاده ادراک شده، اعتماد، نگرش نسبت به استفاده، تمایل به استفاده
فصل اول
کلیات تحقیق
۱-۱- مقدمه
بخشی از تجارت بین المللی را صادرات کشورها تشکیل می دهد. در واقع یکی از راه های افزایش حصول ارز خارجی و در نتیجه توسعه اقتصادی، صادرات کالا و خدمات می باشد. بدون تردید، توسعه و گسترش صادرات در جهان امروز و در شرایطی که هر کشور تلاش می کند سهم بیشتری از بازار جهانی را نصیب خود سازد، کار سهل و آسانی نیست و کشورها بیش از گذشته دریافته‌اند که داشتن سهمی از بازار یک کشور، فقط محدود به منافع مادی و اقتصادی برای آن کشور نیست، بلکه به تعبیری؛ حضور فرهنگی و سیاسی نیز می‌باشد. حساسیت و اهمیت صادرات کالا و خدمات برای کشورها موجب شده است تا این کشورها، ابزارها و عوامل موثر در آن را شناسایی و در جهت توسعه صادرات تلاش نمایند (جهانگیری، ۱۳۹۰: ۱۲۱).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

خدمات گمرکی یکی از عوامل موثر در توسعه صادرات کالا و خدمات است. در واقع تجارت بین المللی در جهان بدون استفاده از خدمات گمرکی معنا و مفهومی ندارد. گمرک به عنوان یکی از اجزای مهم و لاینفک تجارت خارجی هر کشور، محل تماس، ارتباط و ارائه اطلاعات از جانب سایر عاملین تجارت و مجری قوانین و مقررات و دستورالعمل های صادره در زمینه امور صادرات و واردات می باشد. اهمیت نقش گمرک به حدی است که میزان سرعت و کارآیی آن بعضی اوقات به عنوان معیاری برای ارزیابی فعالیت های تجارت خارجی هر کشور و یا حتی اقتصاد کلان آن کشور در نظر گرفته می شود. به همین دلیل است که امروزه معتقدند؛ اتوماسیون گمرک، جزء حیاتی هرگونه برنامه تسهیل تجارت می باشد (UNCT AD, 2006: 233). از آنجا که فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی زندگی روزمره مردم را تغییر داده‌اند، گمرک الکترونیک بعنوان فرصتی بزرگ جهت ارائه خدمات عمومی بهتر، سازگار با نیاز شهروندان شناخته می شود. ارائه خدمات الکترونیک در گمرک نه تنها برای سازمان بلکه برای مراجعه کنندگان نیز مزایای بسیاری به همراه خواهد داشت. حذف کاغذ بازی‌های غیر ضروری، صرف جویی در وقت، افزایش دقت، و … از جمله مزایایی هستند که مراجعه کنندگان می توانند از این خدمات بهره جویند.
از این رو، در هدف تحقیق حاضر،هدف، بررسی اثر یکپارچه سازی اعتماد و ارزش‌های شخصی با مدل پذیرش فناوری (TAM) در مراجعه کنندگان به گمرکات استان گیلان است. در فصل حاضر ابتدا به بیان مسئله و ضرورت تحقیق پرداخته و در ادامه اهداف تحقیق،فرضیه ها، تعریف متغیرها و قلمرو تحقیق بیان خواهد شد.
۱-۲- بیان مسئله
سازمان گمرک به عنوان یکی از سازمانهای اقتصادی کشور نقش مهمی در وصول درآمدهای دولت و اجرای سیاست ها و خط مشی های اقتصادی و بازرگانی کشور ایفا می کند (کرمی، ۱۳۹۰: ۱۸). امروزه نقش گمرک در نظام های اقتصادی ، صرفا به دو جنبه مالی و اقتصادی آن منحصر نبوده و اهمیت آن تنها از جنبه های وصول درآمد برای دولت ، اجرای مقررات بازرگانی خارجی و اعمال سیاست های حمایتی ، مطرح نمی باشد و طیف گسترده ای از الزامات ملی و بین المللی در رابطه با مبادلات بین المللی و تجارت خارجی را شامل می شود. (UNCTAD, 2006: 241). با توجه به حجم بالای تجارت و سرعت فزآینده معاملات تجاری، گمرک نیز ناگزیر است متحول گردد، زیرا مراجعه کنندگان به گمرک به همان سرعتی که کالای خود را می‌خرند و حمل می کنند، توقع دارند با همان سرعت هم عملیات ترخیص کالا در سیستم گمرکی پیش برود. به علاوه با توجه به ظهور تجارت الکترونیکی، امروزه انتظار جامعه تجاری این است که رویه های گمرکی، شفاف و قابل پیش بینی شود و ترخیص کالاها سریع صورت گیرد (Zhang, 2003: 75). بنابراین، بدیهی است دست‌یابی به تجارت آسان و واردات و صادرات ایمن بدون ایجاد راه حل ‌های استاندارد گمرک الکترونیک، میسر نخواهد شد. به عبارت دیگر شاید به توان ادعا کرد که تحقق کامل تجارت الکترونیک در سطح بین المللی بدون استقرار گمرک الکترونیک امری غیر ممکن خواهد بود (میرابی و تقدیسی،۱۳۸۸: ۱۴۷). گمرک الکترونیک در حقیقت استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات برای انجام فرآیندهای گمرکی با هدف تسهیل فرآیندهای گمرکی است (ساعی و نخعی،۱۳۸۵: ۷۴). برهمین اساس و منطبق برتحولات جهانی، در گمرک ایران هم فعالیت هایی برای مکانیزه کردن امور با استقرار سیستم آسیکودا^[۱] آغاز شد. با وجود اینکه در گمرکات کشور استفاده از سیستم مذکور متداول شده و به سمت الکترونیکی شدن در حال پیش روی است، اما این روند الکترونیکی شدن به کندی پیش می رود ( نخعی کمال آبادی و ساعی،۱۳۸۸: ۳). ناکامی ایران در استقرار دولت الکترونیک (بخصوص گمرک الکترونیکی) با توجه به آمار رسمی ارائه شده، می تواند دلایل متنوعی داشته باشد که از جمله مهمترین آنها، عدم پذیرش و به کارگیری توسط شهروندان است (الهی و همکاران، ۱۳۸۹: ۴۵). بنابراین، پذیرش و به کارگیری این سیستمها توسط شهروندان، باید به طور ویژه مورد توجه قرار گیرد. اگر گمرک الکترونیک توسط شهروندان پذیرفته شده و به کار گرفته شود، مزایای متعددی را برای جامعه همچون شفاف‌سازی^[۲] و پاسخگویی به ارمغان خواهد آورد. از این رو، درک و تأثیرگذاری بر پذیرش مراجعه کنندگان از خدمات گمرک الکترونیک امری حیاتی است. فقط سرمایه گذاری و فراهم کردن تجهیزات و امکانات مورد نیاز، نمیتواند به برخورداری جامعه از مزایای گمرک الکترونیک منجر شود و برای دستیابی به مزایای بالقوه دولت الکترونیک، باید پذیرش آن در جامعه نیز مد نظر قرار گیرد (همان، ۱۳۸۹: ۴۵).
بر اساس بررسی‌های صورت گرفته، مدل‌ها و روش های گوناگونی در سطح جهان برای بررسی عوامل مؤثر بر پذیرش فناوری اطلاعات به کار گرفته شده و از جمله معتبرترین آنها »مدل پذیرش فناوری «^[۳]TAMاست که به بررسی عوامل در سطح فردی می‌پردازد. مدل پذیرش فناوری در ابتدا برای استفاده در محیطهای سازمانی طراحی شده بود. این چارچوب توسط محققان متعددی به کار گرفته شد تا پذیرش بسیاری از افراد،ازپیشرفت های فناوری مانند اینترنت ، تجارت الکترونیک و یا دولت الکترونیک را توضیح دهد. این مدل یکی از مدلهای قابل قبول و گسترده در حوزه پذیرش تکنولوژی اطلاعات است. اساس این مدل را دو عامل «برداشت ذهنی از مفید بودن^[۴]» و «برداشت ذهنی از آسانی استفاده^[۵]» تشکیل می‌دهد بطوری که برداشت ذهنی از آسانی استفاده، بر برداشت ذهنی از مفید بودن تأثیر دارد. این دو عامل به نوبه خود بر نگرش افراد نسبت به استفاده از یک فناوری تأثیر گذاشته، موجب تصمیم‌گیری برای استفاده از آن فناوری می‌شوند و در نهایت عمل استفاده صورت می‌گیرد(شیخ شعاعی و علومی،۱۳۸۶: ۲۱۱). به عبارت دیگر، فرض اساسی این مدل تاثیر مستقیمی بر نگرش در جهت بکارگیری قصد استفاده دارد، که نیت رفتاری نیز نامیده می شود. نگرش نیز به نوبه خود بر سودمندی ادراک شده و سهولت استفاده ادراک شده ، مقدم بوده است که همچنین بر قصد استفاده نیز مقدم می باشد .در نهایت، و همچنین برای افزایش مزایای مطالعه، مدل پذیرش فناوری نیز تاثیر مستقیم، سهولت استفاده ادراک شده بر سودمندی ادراک شده را پیشنهاد می کند (Belanche, 2012: 197). از سوی دیگر بلانچ و همکاران (۲۰۱۲: ۱۹۶) به منظور تقویت مدل، متغیر اعتماد مشتری را نیز به آن اضافه نمودند. آنها فرض نمودند که اعتماد مشتری بر نگرش به استفاده، تمایل به استفاده از خدمات و همچنین سودمندی ادراک شده موثر بوده، هرچند خود بوسیله سهولت استفاده ادراک شده تحت تاثیر قرار می گیرد.
سؤالی که در این پژوهش قصد پاسخ دادن به آن را داریم این است که : آیا عوامل اعتماد و ارزش شخصی و مؤلفه های مدل پذیرش فناوری (TAM) بر پذیرش خدمات گمرک الکترونیکی توسط مراجعه کنندگان به گمرکات استان گیلان تأثیر گذار است؟
برای پاسخ به سوال تحقیق،مدل تحقیق بصورت شکل ۱-۱ بر اساس مطالعات بلانچ و همکاران^[۶] (۲۰۱۲) تدوین شد. در مدل فوق چهار نوع متغیر می توان مشاهده نمود. در زیر متغیرهای تحقیق و نوع آنها مشخص شده است.