شکل ‏۵‑۸: تاخیر پایان به پایان برحسب تعداد گره

شکل ‏۵‑۹: نرخ تحویل موفق بسته

شکل ‏۵‑۱۰: سربار نرمال شده مسیریابی برحسب تعداد گره
همانطور که مشخص است، پروتکل DSDV-Het با ۴ خوشه، عملکرد بسیار بهتری نسبت به پروتکل DSDV مسطح دارد. همچنین در همه نمودارها شاهد آن هستیم که پروتکل DSDV-Het با ۴ ناحیه در حالت ۱۲۰ گره عملکرد بهتری نسبت به سایر تعداد گره ها دارد. این امر بیانگر آن است که تعداد ۴ خوشه برای ۱۲۰ گره بهترین حالت است. اما در تعداد گره بیشتر (۱۵۰، ۱۸۰ و ۲۱۰ گره )، باید تعداد خوشه بیشتری بکار برد. همچنین در تعداد گره کمتر (۶۰ و ۹۰ گره) فاصله مستقیم بین مبدا و مقصد کمتر از فاصله از طریق سرخوشه‌ها می‌باشد. به این معنا که در این تعداد گره، مبدا بسته را مستقیم به مقصد ارسال کند، راحت تر از آن است که بسته را ابتدا به سرخوشه ارسال کند، سپس سرخوشه مبدا بسته را به سرخوشه مقصد ارسال کند و در نهایت سرخوشه مقصد بسته را به مقصد برساند. همچنین شاهد آن هستیم که AODV-Het با ۴ ناحیه نیز در ۱۲۰ گره به اوج عملکرد خود می رسد که این امر نیز تایید کننده ادله بیان شده در بالا میباشد.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در نمودار تاخیر پایان به پایان شاهد هستیم که پروتکل ADOV مسطح کمترین میزان تاخیر را در حالت ۲۱۰ گره دارد. علت این امر در این است که بسیاری از بسته ها در حالت ۲۱۰ گره به مقصد نمی رسند و در بین راه از بین می روند. این اتفاق در نمودار نرخ تحویل موفق بسته دیده می شود. بسته هایی که در بین راه از بین می روند در محاسبه تاخیر تاثیری ندارند. بنابراین شاهد کاهش ناگهانی تاخیر در ۲۱۰ گره هستیم. در اصل در ۲۱۰ گره تاخیر کم نشده است بلکه بسته هایی که موفق به مقصد رسیده اند، بسیار کاهش یافته است.
بررسی اثر تعداد خوشه ها
تعیین شعاع خوشه‌ها یا به عبارت دیگر تعیین تعداد خوشه‌ها می تواند تاثیر بسزایی در عملکرد پروتکل‌های مسیریابی سلسله مراتبی داشته باشد. به همین دلیل در این شبیه سازی شعاع خوشه‌ها را برای شبکه‌ای با ۱۲۰ گره و ۲۱۰ گره افزایش داده‌ایم تا تاثیر این پارامتر را بر عملکرد پروتکل DSDV-Het مشاهده کنیم. پارامترهای شبکه مانند آزمایش قبلی است و تغییر نکرده‌اند. تنها تعداد گره‌ها ثابت فرض شده است و برای تعداد ۲،۴،۶،۹و ۱۲ ناحیه عملکرد پروتکل پیشنهادی مورد بررسی قرار گرفته است:

شکل ‏۵‑۱۱: توان عملیاتی برحسب تعداد خوشه

شکل ‏۵‑۱۲: تاخیر پایان به پایان برحسب تعداد خوشه

شکل ‏۵‑۱۳: نرخ تحویل موفق بسته برحسب تعداد خوشه

شکل ‏۵‑۱۴: سر بار نرمال شده مسیریابی برحسب تعداد خوشه
همانطور که می بینیم در حالت ۴ خوشه ؛ ۱۲۰ گره عملکرد بهتری نسبت به ۲۱۰ گره دارد. به همین علت است که در نمودار های قسمت پیشین دیدیم که DSDV-Het در ۱۲۰ گره بهترین عملکرد را دارد.
همچنین شاهد آن هستیم که با افزایش تعداد خوشه‌ها عملکرد شبکه به یک حالت پایدار نزدیک می‌شود و ۱۲۰ گره زود تر به این حالت پایداری می رسد. علت این امر در آن است که افزایش تعداد خوشه‌ها تا حدی باعث بهبود عملکرد می شود و افزایش بیش از حد تعداد خوشه‌ها همیشه باعث بهتر شدن عملکرد شبکه نمی شود. در نتیجه باید برای هر تعداد گره بدانیم که با چه تعداد خوشه‌ها بهترین عملکرد را دارد؛ تا بتوان با قرار دادن این تعداد خوشه، هم عملکرد خوبی داشته باشیم و هم اینکه در مصرف تکنولوژی گره ها سرخوشه زیاده روی نکرده باشیم. زیرا گره‌های سرخوشه، گره‌هایی با دو رادیو می‌باشند، که این گره‌ها نسبت به گره‌های عادی هزینه بیشتری در بر دارند. در اصل به یک تعادل بین بالاترین عملکرد و میزان تکنولوژی گره های سرخوشه برسیم.
همانطور که مشخص است در ۱۲۰ گره، تفاوت چندانی بین ۹ ناحیه و ۱۲ ناحیه وجود ندارد. پس در زمان طراحی شبکه، می دانیم که داشتن ۹ گره ها قوی می تواند، منجر به بهترین عملکرد شبکه شود.
بررسی اثر تحرک بر پروتکل پیشنهادی
یکی از عوامل اصلی که عملکرد شبکه های اقتضایی متحرک را تهدید می کند، میزان تحرک شبکه است. یک پروتکل مسیریابی مناسب باید در برابر این تهدید مقاوم باشد. در این راستا، تاثیر تحرک بر عملکرد شبکه در پروتکل DSDV-Het و AODV-Het بررسی شده است. پارامترهای شبیه سازی مانند قبل است. تنها تعداد گره ها ۱۸۰ می باشد و ثابت می باشد. میانگین سرعت حرکت گره ها از ۰ m/s تا ۱۰.۵m/s افزایش پیدا کرده است. شبکه به چهار خوشه تقسیم شده است.

شکل ‏۵‑۱۵ توان عملیاتی براساس سرعت حرکت گره‌ها
شکل ‏۵‑۱۶ تاخیر پایان به پایان براساس سرعت حرکت گره‌ها

۳) اوزان نهایی تامین کنندگان مواد اولیه به چه صورت است؟
۴) چگونه می توان بکمک روش برنامه ریزی آرمانی میزان سفارش بهینه را به تامین کنندگان تخصیص داد؟
۵) چگونه می توان از رویکرد ترکیبی فرایند تحلیل سلسله مراتبی و برنامه ریزی آرمانی به عنوان ابزاری برای تحلیل و انتخاب تامین کنندگان مناسب و بالقوه بهره برد؟

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۱-۹- روش پژوهش
۱-۹-۱- نوع پژوهش
این پژوهش از لحاظ هدف توسعه ای - کاربردی می باشد و از نظر روش از نوع تحلیلی – توصیفی می‌باشد.
۱-۹-۲- ابزار گردآوری داده ها
در مرحله اول با مطالعه کتابخانه ای، جستجو در سایت های معتبر علمی و بررسی متون علمی موجود در خصوص معیارها و شاخص های ارزیابی و انتخاب تامین کنندگان و همچنین تکنیک های رتبه بندی و انتخاب تامین کنندگان مانند AHP و برنامه ریزی آرمانی GP ، ادبیات پژوهش گردآوری شده، سپس با توجه به ادبیات پژوهش و بررسی وضعیت شرکت و تامین کنندگان و مصاحبه با آنها ماتریس های مقایسات زوجی توسط مدیران و کارشناسان دپارتمان های تحقیق و توسعهR&D ،مهندسی ،کیفیت ، بهره برداری ،بازاریابی،خرید و تدارکات شرکت پر شده است.
۱-۹-۳- ابزار تجزیه و تحلیل
در این پژوهش از مدل های تصمیم گیری چند معیاره از جمله AHP و برنامه ریزی آرمانی (GP) جهت بدست آوردن اهمیت معیارها، ارزیابی و انتخاب و همچنین تخصیص مقدار سفارش بهینه به هر یک از تامین کنندگان استفاده می شود که به کمک نرم افزار EXPERT CHOICE اهمیت معیارها و وزن نهایی تامین کنندگان محاسبه می شود و به این ترتیب تامین کنندگان بالقوه و مناسب برای شرکت اسنوا اصفهان، رتبه بندی و انتخاب می شوند و در نهایت با حل برنامه ریزی آرمانی به کمک نرم افزار LINGO9، مقدار تخصیص یافته به هر کدام از تامین کنندگان مشخص می شود.
۱-۱۰- قلمرو پژوهش
۱-۱۰-۱- قلمرو موضوعی
از نظر موضوعی این پژوهش به طور اعم در محدوده مدیریت زنجیره تامین می باشد که در آن به موضوع تحلیل و انتخاب تامین کنندگان مواد اولیه و تخصیص مقدار سفارش بهینه به عنوان یک موضوع اساسی و بسیار مهم در زنجیره تامین برای تامین مواد اولیه و تاثیر آن در ادامه حیات سازمان پرداخته می شود.
۱-۱۰-۲- قلمرو مکانی پژوهش
محل انجام این پژوهش شرکت اسنوااصفهان می باشد.
۱-۱۰-۳- قلمرو زمانی پژوهش
زمان اجرای این پژوهش از مهر ۱۳۹۱ تا تیرماه۱۳۹۲ بوده و از دادها و اطلاعات ثبت شده اسناد در دپارتمان های مختلف شرکت اسنوا درسال کاری ۱۳۹۱ و ۱۳۹۲ مورد استفاده قرار گرفته است .
۱-۱۱- تعریف واژگان کلیدی
فرایند تحلیل سلسله مراتبی ( Analytical Hierarchy Process): یکی از فنون تصمیم گیری چند معیاره است که به منظور تصمیم گیری و انتخاب یک گزینه از میان گزینه های متعدد تصمیم، با توجه به معیارهایی که تصمیم گیرنده تعیین می کند، به کار می رود(مهرگان،۱۳۸۳: ۱۶۵).
برنامه ریزی آرمانی (Goal Programming): یکی از روش های تصمیم گیری چند هدفه است که از ویژگیهای آن دستیابی همزمان به چندین هدف(آرمان) بر مبنای اولویت بندی بوده که اهداف و محدودیتهای آن را می توان به صورت قطعی بیان نمود(لی و همکاران،۲۰۰۹ :۶۳۲۰).
ارزیابی و انتخاب تامین کنندگان (Suppliers Evaluation and Selection): فرایندی است که طی آن از میان تامین کنندگان بالقوه موجود، بهترین ترکیب جهت رفع نیازهای شرکت، شناسایی شده و پس از بررسی صلاحیت و توانایی آنها انتخاب می شود که یکی از وظایف اساسی واحدهای خرید می باشد (زیا و وو،۲۰۰۷ :۴۹۵).
مدیریت زنجیره تامین (Supply Chain Management): مدیریت زنجیره تامین، شامل یکپارچه سازی فعالیت های زنجیره تامین و نیز جریان های اطلاعاتی مرتبط با آنها از طریق بهبود در روابط زنجیره برای دستیابی به مزیت رقابتی قابل اتکا می باشد(غضنفری و همکاران،۱۳۸۰ :۴۴).
۱-۱۲- خلاصه فصل
این فصل پس از ارائه مقدمه با شرح و بیان مسأله آغاز شد و سپس اهمیت و ارزش پژوهش بیان گردید. در ادامه کاربرد نتایج پژوهش، اهدافی که از انجام این پژوهش دنبال می شود و سوالات متناسب با اهداف و پس از آن، قلمرو موضوعی، مکانی و زمانی ارائه گردید. همچنین روش انجام پژوهش، ابزار گردآوری داده ها، ابزار مورد نیاز برای تجزیه و تحلیل داده ها به طور مختصر ذکر شد. سپس واژه های کلیدی که در متن پژوهش مورد استفاده قرار گرفته، تعریف گردیده است و در بخش پایانی فصل، ساختار فصل های پژوهش ارائه گردید.
فصل دوم
مروری بر ادبیات موضوع و پیشینه پژوهش
۲-۱- مقدمه
با افزایش اهمیت مسئله خرید، بر اهمیت تصمیمات مرتبط با خریدافزوده شده است. در اغلب صنایع هزینه مواد خام و قطعات مورد استفاده، بخش عمده هزینه های محصول را شکل می دهند به طوری که در برخی موارد می تواند این سهم ۷۰% باشد (قبادیان و استاینر، ۱۹۹۳) و حتی در شرکت های دارای تکنولوژی بالا، تا بیش از ۸۰% هزینه کل محصول شامل مواد و خدمات خریداری شده می باشد (وبر و همکاران،۱۹۹۱). لذا تصمیمات مرتبط با استراتژیها و عملیات خرید نقش تعیین کننده ای در سوداوری ایفا می کند.
همچنین با تسریع روند جهانی شدن و تسهیل روزافزون ارتباطات، ادراک مدیر از محیط روزبه روز پیچیده تر، نامطمئن تر و مبهم تر می شود. وجود انبوه اطلاعات و متغیرهای متعدد و ناپایدار تاثیرگذار بر پیامدهای تصمیم، مدیر را با چالش تصمیم گیری صحیح و سریع مواجه می کند. اگرچه بشر همواره با چالش تصمیم گیری مواجه بوده است اما بی اغراق هیچ گاه تا این حد موضوع تصمیم گیری بغرنج و پیچیده نبوده است. از این رو همپای رشد دانش بشر، اندیشمندان گوناگون به موضوع تصمیم گیری و روشهایی که بتواند این روند را ساده تر و مطمئن تر کند پرداخته اند. یکی از تصمیم گیری های چند معیاره مهم که توجه زیاد پژوهشگران سازمان را به خود جلب نموده است انتخاب تامین کننده در زنجیره تامین سازمان است. این امر ناشی از ان است که در محیط رقابتی حاضر فرایند انتخاب موثر تامین کنندگان امر بسیار مهمی در موفقیت هر سازمان تولیدی است (لیو و های،۲۰۰۵). در واقع موفقیت در تامین با انتخاب صحیح تامین کنندگان آغاز می شود و در بلند مدت به نحوه اداره روابط با تامین کنندگان بستگی مستقیم دارد، زیرا تامین کنندگان تاثیر مهمی در موفقیت یا شکست یک شرکت اعمال می کند(چئن و همکاران،۲۰۰۶).
گزینش تامین کننده مناسب بررسی چندین معیار را می طلبد. بسیاری از تصمیم گیران یا کارشناسان بر اساس تجارب و شم خود تامین کنندگان را بر می گزینند که این نوع نگرش ها کاملا ذهنی و شخصی هستند. تصمیم گیریهای چند شاخصه ^[۱۵] رهیافت هایی هستند که با رتبه بندی و گزینش یک یا چند تامین کننده از میان مجموعه ای از تامین کنندگان سرو کار دارند. تصمیم گیریهای چند معیاره چارچوب موثری را برای مقایسه تامین کنندگان بر اساس ارزیابی معیارهای متفاوت بدست می دهند ( دی بوئر و همکاران،۲۰۰۱). هم اکنون به منظور حل مشکل ارزیابی عملکرد تامین کننده با توجه به یک معیار یا تعیین اهمیت تعدادی از معیارها با دقت بالا، فرایند تحلیل سلسله مراتبی، هم از سوی پژوهشگران و هم از سوی متخصصان مورد استفاده قرار می گیرد (ابراین، ۱۹۹۸). فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) یکی از جامعترین سیستم های طراحی شده برای تصمیم گیری با معیارهای چند گانه است، زیرا این تکنیک امکان فرموله کردن مسئله را به صورت سلسله مراتبی و همچنین امکان در نظر گرفتن معیارهای مختلف کمی و کیفی را در مسئله فراهم می کند. این فرایند گزینه های مختلف را در تصمیم گیری دخالت می دهدو امکان تحلیل حساسیت نسبت به معیارها و زیر معیارهارا دارد، علاوه بر این بر پایه مقایسات زوجی بنا نهاده شده است که قضاوت و محاسبات را تسهیل می کند و همچنین میزان سازگاری و ناسازگاری تصمیم را نشان می دهد. یکی از امتیازات فرایند تحلیل سلسله مراتبی این است که ساختار و چارچوبی را به منظور همکاری و مشارکت گروهی در تصمیم گیریها یا حل مشکلات مهیا می کند (قدسی پور،۱۳۸۱).
از طرفی تکنیک فرایند تحلیل سلسله مراتبی و در کنار آن برنامه ریزی آرمانی می تواند چندین هدف را به ترتیب اولویت تصمیم گیرنده در نظر گیرد. در برنامه ریزی آرمانی این توانایی برای تصمیم گیرنده ایجاد می شود که بتواند اهداف متضاد را به صورت معادله خطی تحت عنوان تابع هدف و از طرفی محدودیت های واقعی همچون بودجه خرید، میزان ظرفیت و … را تحت عنوان محدودیت های تامین کنندگان فرموله کند و با حل این مدل می تواند میزان مواد دریافتی از هر تامین کننده را طوری مشخص کند که بیشترین میزان بهینگی را فراهم آورد و میزان آرمان برای هر هدف را نیز بپوشاند (مومنی،۱۳۸۵). ترکیب این دو تکنیک می تواند مدلی ایجاد کند که همزمان با در نظر گرفتن معیارهای گوناگون، آرمانهای مختلف را نیز در نظر بگیرد.
در این فصل به بررسی پژوهش های گذشته در مورد تصمیم گیری چند معیاره به ویژه انتخاب تامین کننده در زنجیره تامین می پردازیم تا از رهگذر آشنایی با پژوهش های انجام شده، رویکرد ترکیبی AHP و برنامه ریزی آرمانی GP، ارائه گردد.
۲-۲- تصمیم گیری و فرایند های آن
تصمیم گیری مسئله ای است که بشر از زمان خلقتش تا کنون با آن مواجه بوده است. با گذشت زمان همراه با پیشرفت علوم و تکنولوژی نیازهای بشر هم تغییرات شگرفی نمود. به طوری که مشخص است، هر فرد در طول شبانه روز با مسائل گوناگونی روبه رو است که باید در مورد آنها بهترین تصمیم را اتخاذ نماید. این مسائل ممکن است در زندگی روزمره و موارد شخصی مطرح شود و یا در تصمیم گیریهای کلان مانند تنظیم بودجه سالانه کشور یا در احداث یک سد و یا در مدیریت تولید یک کارخانه باشد.
از طرف دیگر، جهان سیستم پیچییده ای از عناصر است که بر هم اثر متقابل دارند. برای نمونه، اقتصاد به انرژی و دیگر منابع وابسته است. دستیابی به انرژی بستگی به موقعیت سیاسی و جغرافیایی دارد، موقعیت سیاسی به قدرت نظامی وابستگی دارد و قدرت نظامی هم تا حد زیادی به تکنولوژی، دانش و منابع وابسته است. در چنین شبکه پیچیده ای از عوامل، تشخیص اولین علت و آخرین معلول کار ساده ای نیست. ذهن تصمیم گیرنده همیشه نمی تواند این روابط متقابل را به طور همزمان در نظر گرفته و در مورد موضوعات مختلف تصمیم گیری نماید (قدسی پور،۱۳۸۴). مسئله دیگری که مطرح است، نقش تصمیم گیری در مدیریت است. واضح است، تصمیماتی که مدیران اتخاذ می نمایند، اثرات اساسی در سازمان مربوطه و گاهی در سطح یک صنعت و حتی کشور دارد.شاید بتوان تصمیم گیری را مترادف با مدیریت دانست، به عبارت دیگر هر یک از وظایف مدیر به وسیله تصمیم گیری از قوه، به فعل در می آید (اصغرپور،۱۳۷۷). در بعضی از مواقع نتیجه تصمیم گیری ها به اندازه ای مهم است که بروز خطا ممکن است ضررهای جبران ناپذیری را بر سیستم تحمیل کند و در نتیجه روش های قدیمی و غیر علمی جوابگوی نیاز انسانها نمی باشد. علوم مدیریت، کامپیوتر، آمار، شبیه سازی، بهینه سازی سیستمهای صف، تحقیق در عملیات و روش های تصمیم گیری چند معیاره و تصمیم گیری چند شاخصه جملگی از روشهایی هستند که به تصمیم گیری انسان کمک می کنند.
در تعریفی بسیار ساده، تصمیم گیری عبارت است از انتخاب یک راه از میان راه های مختلف. همان طور که از این تعریف مشخص است کار اصلی تصمیم گیرنده دریافت راه حل های ممکن ونتایج ناشی از آنها و انتخاب اصلح از میان آنهاست، و اگر وی بتواند این انتخاب را به نحو درست ومطلوبی انجام دهد، تصمیم های او موثر و سازنده خواهد بود. تصمیم گیرنده ممکن است با توسل به قدرت های ماورالطبیعه، تجربه یا اتفاق و تصادف تصمیم گیری های خود را انجام دهد. اما هدف اصلی در اینجا اشاره اجمالی به شیوه ها و تکنیک های تصمیم گیری است که کار اخذ تصمیم های عملی را برای مدیر میسر ساخته و او را در اخذ تصمیم های سریع و صحیح یاری می دهد. به طور کلی فرایند تصمیم گیری را می توان شامل مراحل زیر دانست:
مرحله اول، شامل تشخیص و تعیین مشکل و مسئله ای است که در راه تحقق هدف مانع ایجاد کرده است. در این مرحله باید کوشش شود مشکل اصلی و واقعی شناخته شده و به درستی تعریف شود.
مرحله بعدی، یافتن راه حل های ممکن برای رفع مشکل مذکور است که با توجه به تجربه های علمی و عملی مدیر و اطلاعات و آماری که در دسترس اوست انجام می گیرد. هرچه راه حل های بیشتری برای حل مشکل پیدا شود، انتخاب بهتری در تصمیم گیری صورت خواهد گرفت.
مرحله سوم، انتخاب معیار برای سنجش و ارزیابی راه حل های ممکن است. برای آنکه راه حل ها نسبت به هم مورد سنجش واقع شوند، لازم است آنها را به وسیله معیاری مورد بررسی قرا دهیم. به عنوان مثال می توان هزینه و سود را معیار ارزیابی قرار داد و سپس سنجید کدام یک از راه حل ها هزینه کمتر یا سود بیشتری عاید سازمان می کند.
مرحله چهارم،تعیین نتایج حاصل از هریک از راه حل های ممکن است.در این مرحله، به عنوان مثال هزینه هایی که از بکارگیری هر یک از راه حل ها حاصل می شود محاسبه شده و اساس ارزیابی قرار می گیرند.بر اساس معیارهای انتخاب شده نتایج مثبت و منفی هریک از راه حل ها در این مرحله مشخص می شوند.
مرحله پنجم،ارزیابی راه حل ها از بررسی نتایج حاصل از آنهاست. هر راه حل باتوجه به نتایجی که نصیب سازمان خواهد کرد با سایر راه حل ها مقایسه شده و اولویت راه حل ها تعیین می شوند.
مرحله نهایی در فرایند تصمیم گیری انتخاب یک راه از میان راه های مختلف و ارائه ی بیانیه ی تصمیم است.این مرحله در انتهای مرحله ی ارزیابی و تعیین اولویت ها،خود به خود تحقق می یابد و راه حلی که بهترین نتیجه را حاصل ساخته و بالاترین درجه ی اولویت را دریافت داشته راه حل انتخابی است(الوانی،۱۳۸۰ :۱۹۹)
۲-۲-۱- تصمیم گیری با معیارهای چندگانه
علم تصمیم گیری در شاخه های مختلف شامل روانشناسی،مدیریت،مهندسی و تحقیق در عملیات یا مدیریت علمی رشد داشته است.با رشد پیچیدگی جامعه،اهدف متعددتر و متعارف تر می گردند. همواره لازم است دولت ها بین اهداف متعارض و متعدد خود نظیر رشد اقتصادی، کاریابی و تامین اجتماعی توازن برقرار سازند. شرکت های صنعتی یا بازرگانی نیز به این امر پی برده اند که برای تصمیم گیریهای بهتر لازم است اهداف متعددی را در نظر بگیرند. با اینکه سودآوری در کوتاه مدت برای این شرکت ها قابل اهمیت است اما عوامل متعدد دیگری وجود دارند که در تعارض با سودآوری کوتاه مدت هستند و باید در نظر گرفته شوند. در بسیاری از موارد، نتیجه تصمیم گیریها وقتی مطلوب و مورد رضایت تصمیم گیرنده است که تصمیم گیری بر اساس چندین معیار بررسی و تجزیه و تحلیل شده باشد.
از مجموعه تکنیک های تحقیق در عملیات، تکنیک های تصمیم گیری با معیارهای چندگانه ^[۱۶] عهده دار حل این گونه مسائل در تصمیم گیری است. در مدل هایی مانند برنامه ریزی خطی، برنامه ریزی عددصحیح، برنامه ریزی غیرخطی و عمده مدل های کلاسیک تحقیق در عملیات، فقط یک معیار مانند سود، هزینه، بهره وری، زمان و … مورد توجه قرار می گیرد، حال آنکه در مدل های تصمیم گیری با معیارهای چندگانه ، همزمان چند معیار با یکدیگر در تعیین بهترین گزینه مورد استفاده قرار می گیرد.
معیارها ممکن است کمی یا کیفی بوده و به دلیل وجود مقیاس های مختلف اندازه گیری، با هم قابل مقایسه نباشند.در بعضی از مسائل معیارها ممکن است با یکدیگر متضاد باشند، یعنی افزایش یک عامل یا معیار موجب کاهش عامل دیگر شود. تصمیم گیری با معیارهای چندگانه معمولا به دنبال گزینه ای است که بیشترین مزیت را برای تمامی معیارها ارائه می کند. در تعیین گزینه های مختلف تصمیم منظور از معیار عواملی است که تصمیم گیرنه به منظور افزایش مطلوبیت و رضایت خود، مد نظر قرار می دهد. به عبارت دیگر معیار، استانداردها و قوانینی است که برای قضاوت مورد استفاده قرار گرفته و میزان اثربخشی را در تصمیم گیری بیان می دارد. معیار در تصمیم گیری ممکن است به دو صورت شاخص^[۱۷] و یا هدف^[۱۸] ارائه گردد.
شاخص عبارت است از ویژگی ها، کیفیات یا پارامترهای عملکردی که برای انتخاب گزینه های تصمیم مطرح است. شاخص ها ممکن است کمی یا کیفی باشند. شاخص های کیفی معمولا با الفاظ بیان می شوند. کلماتی مانند کم، زیاد، متوسط، ارزان، گران، کوچک، بزرگ و … الفاظی است که میزان دستیابی به هر شاخص را بیان می کند. ولی شاخص های کمی با عدد بیان می شود. برای بررسی یا مقایسه شاخص های کیفی می توان آنها را به اعداد تبدیل نمود. برای این کار باید توصیفات هر شاخص را با الفاظی مانند کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد مرتبط کرده، به نقاط ابتدایی و انتهایی ( کم و خیلی زیاد) عدد نسبت داده و نقاط میانی را نیز بر این اساس مشخص کرد. هدف از مقایسه شاخص ها، تعیین اهمیت هر یک در انتخاب جواب است. نهایتا پس از تعیین وزن شاخص ها در تصمیم گیری، انتخاب با توجه به امتیازی که یک گزینه نسبت به سایر گزینه ها دارد، صورت می گیرد. در صورتی که تصمیم گیری بر اساس چندین شاخص انجام گیرد، با مسائلی معروف به تصمیم گیری با شاخص های چندگانه مواجه خواهیم شد.
هدف عبارت است از تمایلات و خواسته های تصمیم گیرنده که می تواند با عباراتی مانند حداکثر کردن سود، حداقل کردن هزینه و … بیان گردد. تصمیم گیرنده در مواجه با مسائل ممکن است هم زمان چندین هدف را دنبال کند. این مسائل را در قالب مسائل تصمیم گیری با اهداف چندگانه ^[۱۹] می توان بررسی کرد.
در مسائل MODM هدف تصمیم گیرنده، به صورت چندین تابع هدف بیان شده و راه حل، بهینه سازی این توابع است. اهداف ممکن است با مقیاس های اندازه گیری متفاوت (مانند پول، زمان، تعداد و …) بیان گردد. مثلا یکی از اهداف حداقل کردن هزینه و دیگری حداکثر کردن میزان تولید و یا … باشد. نکته دیگر اینکه اهداف ممکن است به یک میزان مهم نبوده و ارجحیت متفاوتی داشته باشند که در حل مسائل باید مورد توجه قرار گیرند. به منظور ایجاد درکی بهتر از مفاهیم شاخص و هدف به جدول ۲-۱ توجه کنید.

(د)
شکل ‏۵‑۶: فنرهای اختصاص داده به المان سطح در محیط برنامه SAP:
(الف): پی گسترده برای ساختمان با پلان باریک (ب): پی نواری برای ساختمان با پلان باریک

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

(ج): پی گسترده برای ساختمان با پلان عریض (د): پی نواری برای ساختمان با پلان عریض
پس از تخصیص کلیه فنرها در مکان صحیح خود در زیر المان سطح، مدل سازی خاک زیر پی به پایان می رسد.
یکپارچه سازی المان های روسازه، پی و خاک زیر پی
همان طور که اشاره شد، به منظور مدل سازی اندرکنش خاک و سازه نیاز به یک مدل یکپارچه سازه-پی-خاک می باشد، تا این لحظه پس از مدل سازی المان های روسازه به صورت متعارف، پی به صورت یک المان صفحه و خاک زیر پی با بهره گرفتن از مفاهیم فنر وینکلر مدل گردید. در گام نهایی مدل سازی می بایست روسازه، پی و خاک مدل شده را به یکدیگر متصل نموده تا سیستم یکپارچه مورد نیاز تکمیل گردد. به این منظور نقاط اتصال پای ستون های روسازه به المان صفحه (پی) را به صورت اتصالات خمشی تعریف می کنیم. سپس نقاط اتصال فنرها به المان صفحه را به صورت اتصال مفصلی تعریف نموده و پایین فنرها را به تکیه گاه های مفصلی متصل می نماییم. در نهایت به نقاط اطراف المان صفحه به فواصل یک متر به یک متر تکیه گاه هایی نسبت می دهیم به طوری که حرکت در جهت محور x و y برای این المان محدود گردد. اکنون سیستم یکپارچه سازه-پی-خاک تکمیل گردیده و آماده اجرای مراحل تحلیل می باشد.
روش تحلیل اندرکنش
روش بررسی اثرات اندرکنش، در ساختمان‌های با مشخصات ذکر شده در بخش(۲-۵)، طی سه مرحله انجام می‌گیرد، به این ترتیب که در مرحله اول با فرض شرایط متعارف مورد استفاده در تحلیل و طراحی ساختمان‌ها (یعنی فرض پای‌گیردار یا مفصل برای پای ستون‌های طبقه همکف ساختمان)، به تحلیل و طراحی المان های روسازه ساختمان مربوطه پرداخته می شود، در مرحله دوم همان ساختمان طبق مراحلی که در بخش(۴-۵) به آنها اشاره شد، به صورت یکپارچه همراه پی و خاک زیر آن مدل گردیده و سپس کل مجموعه با هم تحلیل می‌شود. در پایان نتایج حاصله از تحلیل ساختمان در دو حالت فوق با یکدیگر مقایسه شده و تاثیر اندرکنش بر ساختمان مذکور مورد بررسی قرار می گیرد.
ارائه و تفسیر نتایج
در ادامه در سه بخش کلی، شامل ساختمان های فولادی با سیستم سازه ای قاب خمشی، قاب مهاربندی شده و قاب مختلط، نمودارها و جداول حاصل از نتایج تحلیل مدل‌های ساختمانی با مشخصات ذکر شده در بخش(۵-۲) ارائه می‌شود. نمودارهایی ارائه شده شامل دو نوع نمودار می‌باشد که هر کدام از این نمودارها نشان دهنده نتایج یک نوع تحلیل است، که این تحلیل‌ها به ترتیب: تحلیل سازه بدون در نظر گرفتن اندرکنش خاک-سازه (تحلیل متعارف) و تحلیل سازه با در نظر گرفتن اثر اندرکنش خاک-سازه (تحلیل یکپارچه) می باشند.
در بخش تفسیر نتایج مشاهده خواهد شد که تاثیر اندرکنش در طبقات پایین ساختمان و به ویژه در المان های محیطی پلان محسوس تر می باشد. بنابراین منحنی‌های استخراج شده از نتایج تحلیلی شامل منحنی تغییرات نیروی محوری ستون‌های طبقه اول(به ویژه ستون های اطراف ساختمان)، نمودار تغییرات نیروی محوری ستون‌های روسازه در ارتفاع، منحنی تغییرات لنگر خمشی تیرهای طبقه اول سازه، و نمودار تغییرات لنگر خمشی منفی تیرها در ارتفاع سازه می‌باشد، لازم به ذکر است که مقادیر نمودارهای نیروی محوری و لنگر خمشی آورده شده در ادامه مربوط به نقطه میانی ستون ها و تیرها می باشد.
ساختمان های فولادی با سیستم سازه ای قاب خمشی
در این بخش به ارائه نمودارها و تفسیر نتایج حاصل از تحلیل ساختمان های فولادی با سیستم سازه ای قاب خمشی در حالت با و بدون اندرکنش می پردازیم.
ساختمان پنج طبقه با پلان باریک و پی گسترده
در شکل (۵-۷) نمای سه بعدی این ساختمان که بر روی پی و خاک زیر آن که به صورت فنر مدل شده نمایش داده شده است. ضخامت پی تخمین زده شده برای این ساختمان در برنامه SAFE ، ۷۰ سانتیمتر می باشد.
شکل ‏۵‑۷: نمای سه بعدی ساختمان قاب خمشی پنج طبقه با پلان باریک و پی گسترده به همراه پی و خاک زیر پی زیر آن
در شکل های (۵-۸) و (۵-۹) به ترتیب نمودار نیروی محوری ستون های محورA و محور۱ نمایش داده شده است. در بررسی محور ۱ در طبقه همکف این ساختمان در اثر اعمال اندرکنش در ستون A-1 %15 افزایش و در ستون B-1 %6 کاهش در میزان نیروی محوری مشاهده می شود. در محور A ستون ۳-A نیز تنها با کاهش %۶ مواجه است.
شکل ‏۵‑۸: نمودار نیروی محوری ستون های محور A در طبقه همکف ساختمان قاب خمشی پنج طبقه با پلان باریک و پی گسترده
شکل ‏۵‑۹: نمودار نیروی محوری ستون های محور ۱ در طبقه همکف ساختمان قاب خمشی پنج طبقه با پلان باریک و پی گسترده
این طور به نظر می رسد که تاثیر اندرکنش در ستون های گوشه پلان ساختمان موجب اندکی افزایش در مقدار نیروی محوری شده است. این تاثیر هرچه از گوشه به سمت مرکز پلان حرکت می کنیم کاهش می یابد، تا جایی که در ستون های مرکزی باعث کاهش مقدار نیروی محوری می شود. همین طور به نظر می رسد تاثیر اندرکنش در محوری از پلان این ساختمان که طول بیشتری دارد بیشتر می باشد. اما به طور کلی بیشینه افزایش نیروی محوری به دلیل تاثیر اندرکنش در این ساختمان، در ستون های گوشه پلان اتفاق می افتد و مقدار آن از ۱۵% نیروی محوری اولیه (حالت بدون اندرکنش) بیشتر نمی باشد. بنابراین می توان گفت تاثیر اندرکنش در نیروی محوری المان های این ساختمان قابل توجه نبوده و می توان از آن چشم پوشی نمود.
همان طور که در شکل (۵-۱۰) مشخص است، لنگر تیرهای این ساختمان در اثر اعمال اندرکنش به مقدار ۵/۱ برابر حالت بدون اندرکنش افزایش پیدا می کنند.این در حالی است که از مقدار لنگر تیر های مرکزی ساختمان کاسته می شود تا جایی که در مرکز مقادیر لنگر به صفر نزدیک می شود. از طرف دیگر تاثیر اندرکنش در المان های طبقات بالاتر تقریبا از بین می رود.
شکل ‏۵‑۱۰: نمودار لنگر تیرهای محورA در طبقه همکف ساختمان قاب خمشی پنج طبقه با پلان باریک و پی گسترده
به طور کلی در این ساختمان اثرات اندرکنش در مورد لنگر خمشی از نیروی محوری حساس تر می باشد، اما با توجه به مقدار لنگر در حالت بدون اندر کنش، که در حدود ۳ تن متر می باشد، مقدار تغییرات در حالت اعمال اندر کنش نیز ناچیز بوده و قابل چشم پوشی می باشد. بنابراین به طور کلی می توانیم بگوییم تاثیرات اندرکنش در این ساختمان قابل توجه نمی باشد.
ساختمان پنج طبقه با پلان باریک و پی نواری
در شکل(۵-۱۱) نمای سه بعدی این ساختمان که بر روی پی و خاک زیر آن که به صورت فنر مدل شده نمایش داده شده است. ضخامت پی تخمین زده شده برای این ساختمان در برنامه SAFE ، ۷۰ سانتیمتر می باشد.
شکل ‏۵‑۱۱: نمای سه بعدی ساختمان قاب خمشی پنج طبقه با پلان باریک و پی نواری به همراه پی و خاک زیر آن
همان طور که در شکل (۵-۱۲) مشخص است، به نظر می رسد در ساختمان های با پلان باریک، در سیستم قاب خمشی، الگوی اثرات اندرکنش در حالت پی گسترده و پی نواری مشابه باشد. مقدار این تاثیر، از نظر نیروی محوری، در ستون های گوشه ۳۰% افزایش و در ستون های مرکزی ۳۰% کاهش می باشد.
شکل ‏۵‑۱۲: نمودار نیروی محوری ستون های محور A در طبقه همکف ساختمان قاب خمشی پنج طبقه با پلان باریک و پی نواری
افزایش تاثیر اندرکنش در ستون های گوشه پلان ساختمان نسبت به حالت پی گسترده به علت امکان نشست های مستقلانه تر قسمت های مختلف پی نواری نسبت به پی گسترده می باشد که این مسئله خود از صلبیت کمتر پی نواری نسبت به پی گسترده نشات می گیرد. البته حتی با وجود این افزایش، در این ساختمان باز هم تاثیر اندرکنش بر نیروی محوری ستون ها و لنگر تیرها قابل توجه نمی باشد.
ساختمان ده طبقه با پلان باریک و پی گسترده
در شکل(۵-۱۳) نمای سه بعدی این ساختمان که بر روی پی و خاک زیر آن نمایش داده شده است. ضخامت پی تخمین زده شده برای این ساختمان در برنامه SAFE ، ۱۲۰ سانتیمتر می باشد.
شکل ‏۵‑۱۳: نمای سه بعدی ساختمان قاب خمشی ده طبقه با پلان باریک و پی گسترده به همراه پی و خاک زیر آن
در بررسی ستون های محور A در طبقه همکف، همانطور که در شکل(۵-۱۴) مشخص است، ستون های کناری از نظر نیروی محوری به مقدار ۵/۱ برابر حالت بدون اندرکنش افزایش پیدا کرده اند(۵۰% افزایش) و در ستون میانی در حدود %۱۵ کاهش مشاهده می شود. این مقادیر در مقایسه با مقادیر بدست آمده در ساختمان پنج طبقه مشابه، نشان دهنده افزایش تاثیر اندرکنش در ساختمان های بلند مرتبه می باشد. به دلیل اینکه نیروی محوری ستون ها در دو طبقه آخر در حالت بدون اندرکنش نیز ناچیز است، افزایش مقدار آن در حالت اعمال اندرکنش نیر تفاوت چندانی ایجاد نکرده و از اثرات اندرکنش بر نیروی محوری در دو طبقه بالایی می توان صرف نظر کرد.
شکل ‏۵‑۱۴:نمودار نیروی محوری ستون های محور A در طبقه همکف ساختمان قاب خمشی ده طبقه با پلان باریک و پی گسترده
از نظر لنگر خمشی نیز در این ساختمان الگویی مشابه ساختمان پنج طبقه مشابه، دیده می شود با این تفاوت که در این ساختمان تاثبر اندرکنش شدیدتر می باشد، به این صورت که در تیرهای اطراف پلان ساختمان مقدار لنگر تا دو برابر افزایش یافته و در تیرهای مرکزی به شدت کاهش می یابد به طوری که حتی تغییر علامت می دهد.
به طور کلی می توان گفت که تاثیرات اندرکنش در ستون های گوشه و تیرهای محیطی ساختمان به خصوص در پنج طبقه اول قابل توجه می باشد.
ساختمان پنج طبقه با پلان عریض و پی گسترده
در شکل(۵-۱۵) نمای سه بعدی این ساختمان که بر روی پی و خاک زیر آن که به صورت فنر مدل شده نمایش داده شده است. ضخامت پی تخمین زده شده برای این ساختمان در برنامه SAFE ، ۹۰ سانتیمتر می باشد.
شکل ‏۵‑۱۵:نمای سه بعدی ساختمان قاب خمشی پنج طبقه با پلان عریض و پی گسترده به همراه پی و خاک زیر آن
در اثر اعمال اندرکنش در ستون های گوشه محورهای لبه ساختمان % ۷۰ افزایش و در ستون های مرکزی این محورها نزدیک به ۲۵% کاهش نیروی محوری مشاهده می شود. به طور کلی از نظر نیروی محوری، همانند ساختمان های با پلان باریک در این محورها هرچه از ستونهای کناری به ستون مرکزی نزدیک می شویم تأثیر اندرکنش کمتر می شود.
در مقایسه این ساختمان با ساختمان های با پلان باریک مشاهده می شود که تاثیر اندرکنش در این ساختمان از بیشینه تاثیری که در ساختمان های با پلان باریک مشاهده شد نیز بیشتر است، این نتیجه نشان دهنده اهمیت اثرات اندرکنش در این تیپ ساختمانی می باشد.
شکل ‏۵‑۱۶:نمودار نیروی محوری ستون های محور ۱ در طبقه اول ساختمان قاب خمشی پنج طبقه با پلان عریض و پی گسترده
در شکل های (۵-۱۶) و (۵-۱۷) نمودار نیروی محوری ستون های محور های ۱ و ۴ نمایش داده شده است. الگوی ذکر شده برای ستونهای طبقه همکف این ساختمان در محور ۱ برای محور ۴ هم صادق می باشد. به طوری که در ستون های مرکزی پلان، همانند ستون-C4، تا ۴۰% کاهش نیروی محوری مشاهده می شود. از طرف دیگر اثرات اندرکنش در طبقات بالایی تقریبا از بین می رود.
در بررسی تیرهای محور ۱ در طبقه همکف در اثر اعمال اندرکنش تیرهای گوشه با ۳۰۰% و تیرهای مرکزی با %۵۰ افزایش در مقادیر لنگر مواجه هستند]شکل (۵-۱۸).[ از طرفی مقادیر کاهش لنگر در تیر های مرکزی پلان به حدی است که موجب تغییر علامت لنگر در این تیرها می شود]شکل (۵-۱۹).[ تاثیرات اندرکنش بر لنگر تیرهای ساختمان در طبقات بالایی نیز تقریبا از بین رفته است.
شکل ‏۵‑۱۷: نمودار نیروی محوری ستون های محور ۴ در طبقه همکف ساختمان قاب خمشی پنج طبقه با پلان عریض و پی گسترده
شکل ‏۵‑۱۸: نمودار لنگر تیرهای محور ۱ در طبقه همکف ساختمان قاب خمشی پنج طبقه با پلان عریض و پی گسترده

نمودار ۲-۴ مسائل کلیدی ارزشیابی……………………………………………………………………………………………………………………..۴۴
نمودار ۲-۵ نردبان مشارکت کشاورزان در ارزشیابی ترویج…………………………………………………………………………………..۵۳
نمودار ۲-۶ عناصر مدل منطقی……………………………………………………………………………………………………………………………..۶۹
نمودار ۲-۷ اجزای کلیدی مدل ارزشیابی سیپ و روابط مرتبط با برنامه……………………………………………………………..۷۶
نمودار ۲-۸ چارچوب نظری تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………….۸۹
فصل اول
طرح تحقیق
۱-۱) مقدمه
اشاعهی فناوری یا انتقال دانش عبارت است از یک فرایند نظامدار آگاهسازی زارعین از نظام یا عناصر فناوریهای جدید و سپس ایجاد علاقه در زارع نسبت به فناوری جدید، تا آنها بتوانند آن را در ارتباط با نظام زراعی و تحت شرایط اقتصادی خود ارزیابی کنند. در این مرحله، کشاورزان تشویق و گاهی کمک میشوند تا فناوری جدید را روی قطعهی کوچکی از مزرعهی خود آزمایش نموده و همینطور در مرحلهی نهایی نیز آنها را در تصمیمگیری برای پذیرش، تعدیل یا ردکردن فناوری راهنمایی کنند. امروزه برای حصول اطمینان از تناسب فناوری با شرایط کشاورزان، وجود پیوندهای محکم بین تحقیق و ترویج در نظام کشاورزی، امری ضروری است (حسینی و چیذری، ۱۳۷۶؛ علیپور، چیذری و فرج ا… حسینی، ۱۳۸۴).
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

مسئلهی ارتباط تحقیق و ترویج در اغلب نظامهای تحقیقی و ترویجی ملی عمومیت دارد. بهعنوان یک قانون کلی میتوان گفت که هرچقدر از نظر سازمانی مروجان صحرایی از محققان بیشتر جدا شوند، به همان اندازه پیوند دوطرفه ضعیفتر خواهد شد و همچنین پیامها و توصیههای ترویجی بیشتر جنبهی عمومی پیدا کرده و با شرایط خاص محیطی که زارع در آن کشت و کار میکند، مناسبت کمتری خواهد داشت (حسینی و چیذری، ۱۳۷۶).
به منظور برقراری ارتباط کاری نزدیکتر بین مروجان صحرایی و محققان و انتقال مؤثر پیامها و توصیههای ترویجی به بهرهبرداران، شیوه های ارتباطی مختلفی مورد استفاده قرار میگیرد که یکی از این شیوه ها مزارع نمایشی میباشد. استفاده از مزارع نمایشی به عنوان یک روش آموزشی ترویجی و مؤثر در تغییر روش های تولیدی بهرهبرداران در سال ۱۹۰۳ توسط دکتر سیمان ناپ^[۱] ابداع شد. به اعتقاد ایشان، مشاهدهی واحدهای بهرهبرداری که توسط ایستگاههای تحقیقاتی و دانشکدههای کشاورزی با هزینه دولتی ایجاد شده، نمیتواند انگیزهی کافی برای پذیرش شیوه های نوین و مدیرت تولید پیشرفته برای بهرهبرداران داشته باشد. پذیرش و نشر پدیده های نوین در کشاورزی، به وسیلهی واحدهای بهرهبرداری نمایشی که با مشارکت خود بهرهبرداران تهیه و تحت شرایط محیطی موجود، تدارک دیده شده باشد امکان پذیر است. سالهاست که در ایران از مزارع نمایشی برای آموزش و انتقال یافتهها به بهرهبرداران استفاده میشود. ولی بررسیها نشان میدهد گستردگی و پراکنش و نحوهی اجرای این واحدها، نتوانستهاند حدود انتظارات را برآورده سازند. از طرفی بسیاری از یافته های تحقیقاتی به صورت گزارشهای پژوهشی و تحقیقی – ترویجی منتشر شده ولی فقط تعدادی از بهرهبرداران از آنها استفاده کردهاند (نوروزی، صعودی و میر گوهر، ۱۳۸۵؛ زمانی پور،۱۳۸۰).
به منظور رفع این مشکل و وسیعتر کردن گسترهی افراد تحت پوشش و واحدهای بهرهبرداری، به منظور انتقال یافته های تحقیقاتی و کاربردی، با هدف ارتقاء تولید متوسط کشوری و کاهش فاصله آن با تولیدکنندگان برتر، در شهریور ۱۳۸۰ سازمان تحقیقات و آموزش، مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم، معاونت زراعت، معاونت ترویج و نظام بهرهبرداری و مؤسسهی تحقیقات اصلاح و تهیهی نهال و بذر و معاونان و مدیران سازمانهای جهاد کشاورزی استانهای آذربایجان شرقی، کردستان، کرمانشاه و کهکیلویه تصمیم گرفتند تا پیش طرحی که مؤسسهی تحقیقات دیم کشور، تحت عنوان طرح «تسریع انتقال یافتهها» تهیه کرده بود را به صورت الگویی در چهار استان فوق اجرا کنند. با تعیین محقق معین (دیم) برای هر منطقهی اقلیمی، اقدام به تهیهی دستورالعمل فنی^[۲] گردید و با تشکیل کمیتههای هماهنگی، با دبیری ترویج و مشارکت مردمی، برنامه ریزی و تقسیم کار انجام شد و طرح در سطح ۴۰۰۰ هکتار به اجرا درآمد (نوروزی و همکاران، ۱۳۸۵).
اهمیت و ضرورت اجرای طرح ترویجی «تسریع انتقال یافتهها»، افزایش تولید در واحدهای بهرهبرداری با بکارگیری همهجانبهی توصیههای فنی و ارتباط هرچه بیشتر تحقیقات، ترویج، اجرا و بهره بردار میباشد. بر اساس طرح ترویجی «تسریع انتقال یافتهها»، یافته های تحقیقاتی و تجارب برتر موجود جمعآوری و به صورت دستورالعمل کاربردی آماده میشود. بخشهای تخصصی، موانع اجرایی موجود را برطرف نموده و انتقال و بکارگیری یافتهها با شیوه های مناسب ترویجی انجام میشود (عزیزی و عظیمی، ۱۳۸۶).
بنابراین، ارزشیابی جنبه های مختلف طرح ترویجی «تسریع انتقال یافتهها» به ویژه از دیدگاه کشاورزان که مجریان این طرح در سطح مزارع خود میباشند، امر مهمی به نظر میرسد تا بتوان با ویژگیهای این طرح از زوایای مختلف (زمینه، درونداد، فرایند و برونداد) و نقاط قوت و نقاط ضعف طرح و همچنین نگرش کشاورزان نسبت به طرح اجرا شده، آشنا شد و درصدد تقویت نقاط قوت و رفع کاستیها و کمبودهای طرح برآمد و با ارائه راهکارهایی برای بهبود اجرای طرح، زمینهای برای گسترش این طرح به سایر بهرهبرداران، سایر محصولات و واحدهای بهرهبرداری و حتی به شهرستانها و استانهای دیگر کشور نیز فراهم گردد.
۱-۲) بیان مسأله
یافته های تحقیقاتی غالباً با روش های مختلف ترویجی به بهرهبرداران معرفی میگردد. پروژه های تحقیقی – ترویجی، تحقیقی – تطبیقی (آنفارم^[۳])، روز مزرعه، هفته انتقال یافتهها و مشارکت کارشناسان ترویج در طرحهای تحقیقاتی، از روشها و پروژه های جدیدتر مورد استفاده در این فرایند میباشد. همچنین در سالهای گذشته شاهد رشد چشمگیر دانش مربوط به مدیریت محصولات بر اساس اصل بوم شناسی بودیم اما بخش اعظم این اطلاعات و یافتهها در حد تحقیقات باقی مانده و به سطح مزرعه که به شدت نیازمند استفاده و بکارگیری چنین دانش و یافتههایی بوده، نرسیده است. این در حالی بود که فعالیتهای تحقیقاتی روز به روز از نیازهای واقعی کشاورزان فاصله میگرفت و نتایج بهدست آمدهی تحقیقات قبلی بدون در نظر گرفتن اصل بوم شناسی بهصورت کمرنگ در اختیار کشاورزان قرار میگرفت. اما مشکل اصلی این است که غالباً یافته های تحقیقاتی در مراکز تحقیقاتی باقی میمانند و به کشاورزان که نیازمند استفاده از این یافتهها در مزارع خود میباشند، نمیرسد. بررسی آمارهای رسمی موجود نشان میدهد که از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۸۳ (۱۶ سال)، بهطور متوسط ۷/۹ درصد توصیهها و یافته های حاصل از اجرای طرحهای تحقیقاتی پایان یافته از طریق اجرای پروژه های تحقیقی – ترویجی در اختیار بهرهبرداران قرار گرفته است. در همین سالها به ازای هر ۲۸۳۶۸ نفر بهره بردار فقط یک فقره طرح تحقیقی – ترویجی اجرا شده است و همچنین به ازای هر ۱۰۲۸۳۶ هکتار زمین زراعی و باغی نیز یک فقره از طرح مذکور اجرا شده است. به عبارت دیگر از ۴ میلیون نفر بهره بردار بخش کشاورزی، ۹/۰ درصد آنان (کمتر از یک درصد) تحت پوشش فعالیتهای انتقال یافته های تحقیقاتی قرار گرفتهاند (نوروزی و همکاران، ۱۳۸۵).
از طرف دیگر، در ایران اگر چه ارزشیابی برنامهها و فعالیتهای ترویجی به صورت ابتدائی از بدو تأسیس تشکیلات رسمی ترویج انجام شده است و بعضاً هم نتایج آن در تصمیمگیریها مورد استفاده قرار گرفته است، لیکن مطالعات مدون و نظامیافته از ارزشیابی برنامههای ترویجی بسیار اندک است. به عنوان مثال در مطالعهای که در سال ۱۳۵۱ و به منظور بررسی عملکرد سازمان ترویج کشاورزی از سال ۱۳۴۴ تا ۱۳۵۵ انجام شده است، فقط به ذکر آمار و ارقام فعالیتهای سازمان مربوطه بدون هیچگونه تحلیلی اکتفا شده است. در مطالعهی دیگری، ارزشیابی فعالیتهای ترویجی در سال ۱۳۶۴ از طریق دفتر نظارت و ارزشیابی وزارت کشاورزی، با توجه بیشتری به مبانی ترویج کشاورزی اما با تنگناهای فنی بسیاری انجام شده است. قابل ذکر است که در هیچیک از این موارد، روش ارزشیابی عجین با برنامهها و فعالیتهای ترویجی مطرح و اعمال نگردیده است (محسنی، ملک محمدی، چیذری، ابیلی و قاضی طباطبایی، ۱۳۸۳).
همچنین نمونههایی از مطالعات ارزشیابی در کشور وجود دارد که بهصورت گزارشهای عملکرد و ارزیابی وضع موجود منتشر شده و جزء مطالعات شبهارزشیابی بهحساب میآیند؛ مانند مطالعهای که حجازی در سال ۱۳۷۳ با عنوان درآمدی بر ارزشیابی فعالیتهای آموزشی و ترویجی انجام داده است. بعضی از مطالعات ارزشیابی نیز به منظور تعیین اثرات برنامههای ترویجی و تعیین هزینه فایدهی آنها انجام شدهاند؛ از جمله مطالعهای که با عنوان بررسی تأثیر آموزشهای ترویجی در استفادهی صحیح از مراتع توسط دادآفرید در سال ۱۳۷۸ انجام گرفت و یا ارزشیابی دوره های آموزشی – ترویجی پرورش گوسفند که در سال ۱۳۷۸ توسط زوار و فرجادنیا انجام پذیرفت. بسیاری از مطالعات ارزشیابی نیز وجود دارند که صرفاً به نیازسنجی پرداختهاند؛ مانند تحقیقی با عنوان بررسی کیفیت دوره های آموزشی امور دام از دیدگاه فراگیران، آموزشگران و مسئولان که در سال ۱۳۷۸ توسط دشتی انجام شد. بعضی از مطالعات نیز تنها به علل عدم موفقیت برنامهها اشاره کردهاند؛ مانند مطالعهای که دورابینژاد تحت عنوان بررسی علل عدم موفقیت ترویج طرح مبارزه با انگلهای دامی در استان گیلان در سال ۱۳۷۸ انجام داد. به عبارت دیگر، قریب به اتفاق مطالعات ارزشیابی انجام شده، مدل خاصی برای ارزشیابی معرفی نکردهاند، هرچند که بسیاری از آنها مراحل ارزشیابی را به طور معمول طی کردهاند (محسنی و همکاران، ۱۳۸۳).
لذا بهمنظور کمرنگ کردن مشکلات موجود در ارزشیابی برنامههای ترویجی و استفاده از یک مدل مناسب برای این کار، در تحقیق حاضر به منظور ارزشیابی طرح ترویجی «تسریع انتقال یافتهها» از دیدگاه کشاورزان مجری طرح در استان کرمانشاه از مدل سیپ استفاده شده است که به عقیدهی صاحبنظران ترویجی میتواند بیشترین کاربرد را در ترویج داشته باشد. به طور مثال ملک محمدی (۱۳۷۷) در جلد دوم کتاب ترویج و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی، از مدل سیپ بهعنوان مدلی یاد میکند که میتوان برنامههای ترویجی را با آن ارزشیابی نمود. نیستانی (۱۳۸۳)، در معرفی محاسن مدل سیپ بیان میکند که این الگو به مدیران و مسئولان برنامهها کمک میکند تا با دریافت بازخوردی نظامدار از جریان امور، نیازهای مهم را در اولویت قرار داده و منابع موجود را در خدمت بهترین نوع فعالیت قرار دهند؛ همچنین این مدل از طریق تدارک اطلاعات به وسیلهی ارزشیابی زمینه، درونداد، فرایند و برونداد، زنجیرهای از داده های قبلی را برای درک و تفسیر بازده فراهم میسازد. پروژه های ارزیابی در واقع آخرین حلقه از فرایند برنامه ریزی را تشکیل میدهند. هنگام ارزیابی یک طرح، ابعاد مختلفی از جمله برنامهی اولیه (اهداف کمی و کیفی)، چگونگی اجرا و میزان تحقق برنامهها باید مورد نظر قرار گیرد. ارزیابی طرح ترویجی «تسریع انتقال یافتهها» با این هدف انجام میشود که مشخص شود تا چه حد تغییرات مطلوب بهدست آمده است (تغییر در نگرش کشاورزان و وضعیت اقتصادی و اجتماعی آنها) و تا چه حد طرح مورد نظر نسبت به منابع مصرف شده مفید و سودمند بوده است.
۱-۳) اهداف
هدف کلی این پژوهش ارزیابی طرح ترویجی «تسریع انتقال یافتهها» از دیدگاه کشاورزان استان کرمانشاه با بهره گرفتن از الگوی «سیپ» است. دستیابی به هدف کلی مذکور مستلزم حصول به اهداف اختصاصی زیر است:
بررسی ویژگیهای فردی و حرفهای کشاورزان مجری طرح ترویجی «تسریع انتقال یافتهها»
بررسی ویژگیهای طرح ترویجی «تسریع انتقال یافتهها» در استان کرمانشاه
ارزیابی طرح ترویجی «تسریع انتقال یافتهها» از نظر زمینه، درونداد، فرایند و برونداد
ارزیابی نگرش کشاورزان نسبت به طرح ترویجی «تسریع انتقال یافتهها»
تعیین نقاط قوت، نقاط ضعف و راهکارهای بهبود اجرای طرح ترویجی «تسریع انتقال یافتهها» از دیدگاه کشاورزان
۱-۴) اهمیت و ضرورت پژوهش
هدف کلی طرح ترویجی «تسریع انتقال یافتهها»، افزایش کمی و کیفی و تولید پایدار محصولات کشاورزی از طریق تسریع در انتقال یافتهها و نکات فنی، ارتقاء بهره وری منابع تولید و حفظ و حمایت از منابع طبیعی به منظور تولید محصولات سالم و پاک میباشد. محتوای فعالیتهای مورد نظر در طرح «تسریع انتقال یافتهها»، شامل نتایج تحقیقات کاربردی و یا تجربه های فنی و یا دانش بومی سازگار و آزمونشده میباشد. در طرح ترویجی «تسریع انتقال یافتهها»، مجموعهای از یافتهها و توصیههای فنی در زمینهی یک موضوع یا محصول مورد نظر بر اساس اولویتهای نیاز واحدهای بهرهبرداران هر منطقه دستهبندی و در واحد بهرهبرداری هدف مورد عمل قرار میگیرد. بدیهی است که اثربخشی چند عامل یا توصیهی فنی و یافتهی تحقیقاتی در افزایش کمی و بهبود کیفی محصول و افزایش بهره وری و راندمان، بیشتر از یک عامل میباشد و این یکی از مهمترین شاخصهای این طرح نسبت به روش های پیشین و معمول انتقال یافتهها میباشد (نوروزی و همکاران، ۱۳۸۵).
در بیان اهمیت ارزشیابی طرح ترویجی «تسریع انتقال یافتهها» میتوان گفت که در واقع آخرین حلقه از فرایند برنامه ریزی را ارزشیابی تشکیل میدهد. ارزشیابی نقش بسیار مهم و مؤثری را در تصحیح حرکتها و فعالیتها دارد. نقاط ضعف و قوت برنامهها و طرحهای انجام شده و یا در دست اجرا را نشان میدهد. لذا مناسبترین روشها و راهحلها را در جهت پیشبرد اهداف تعیین میکند. همچنین وجود ارزشیابی، بازنگری مناسبی جهت اصلاح و تداوم برنامه محسوب میشود. بهعبارتی دیگر، ارزیابی طرح ترویجی «تسریع انتقال یافتهها» با این هدف انجام میشود که مشخص شود تا چه حد تغییرات مطلوب بهدست آمده است (تغییر در نگرش کشاورزان و وضعیت اقتصادی و اجتماعی آنها) و تا چه حد طرح مورد نظر نسبت به منابع مصرف شده مفید و سودمند بوده است.
نتایج این تحقیق مشخص خواهد کرد که میزان موفقیت طرح ترویجی «تسریع انتقال یافتهها» از دیدگاه کشاورزان استان کرمانشاه تا چه اندازه میباشد. بهعبارتی دیگر، پس از ارزشیابی طرح مورد نظر از نظر زمینه، درونداد، فرایند و برونداد مشخص خواهد شد که طرح مورد نظر تا چه حد در نزدیکتر کردن ارتباط محققان و مروجان با یکدیگر و با کشاورزان و انتقال مؤثر و مطلوب مشکلات مزرعه به محققان و گرفتن بازخورد مناسب برای کشاورزان، مفید و مناسب بوده است و تا چه میزان میتوان از روشها و شیوه های بکار برده شده در این طرح برای اجرای طرحهای مشابه در آینده استفاده نمود. نتایج حاصل از این تحقیق به مسئولان اجرایی این طرح در ادارهی ترویج کمک میکند تا با شناسایی نواقص و کاستیها و نقاط ضعف طرح و آشنایی با نگرش کشاورزان نسبت به طرح، درصدد رفع این کمبودها برآمده و برای اجرای طرح در سالهای آینده و یا طرحهای مشابه، شرایطی را فراهم آورند که باعث نزدیکتر شدن ارتباط بین تحقیق، ترویج و کشاورز گردد. بخش تحقیقات هم با بهره گرفتن از نتایج این تحقیق میتواند به این نتیجه برسد که آیا تحقیقات آنها با شرایط مزرعهی بهره بردار مناسبت دارد یا خیر. در واقع انعکاس نظرات کشاورزان و دیدگاه آنها نسبت به طرح ترویجی اجرا شده به بخش تحقیقات، ضمن تقویت فرهنگ مشارکت و تقویت توان مسألهیابی و شناسایی راهحلها و حل مسأله در کشاورزان، باعث میشود که محققان یافته های تحقیقاتی کاربردیتر و اجراییتری را که بیشتر مورد نیاز کشاورزان و واحدهای بهرهبرداریشان باشد، از طریق ترویج به مزارع کشاورزان تزریق کنند. همچنین نتایج این طرح به دانشگاهیان کمک میکند تا با شناسایی نقاط ضعف ترویج در اجرای این طرح و ارتباط با کشاورزان، این کاستیها را شناسایی و در دانشجویان این رشته برای ورود به بازار کار و ارتباط مؤثرتر با کشاورزان و محققان، تقویت کنند. امید است بر مبنای نتایج بهدست آمده، برنامهریزیهایی برای ادامهی روند اجرایی این طرح در آینده انجام گرفته و سیاستهایی اتخاذ گردد که به موفقیت هر چه بیشتر این طرح در آینده و در سایر استانها نیز بیانجامد.
۱-۵) محدودهی پژوهش
این تحقیق به جهات زیر محدود میشود:
الف) موضوعی: این تحقیق از نظر موضوعی در حوزه مطالعات ارزیابی انجام شده و به ارزیابی میزان موفقیت طرح ترویجی «تسریع انتقال یافتهها» از دیدگاه کشاورزان استان کرمانشاه پرداخته است.
ب) جغرافیایی: محدودهی جفرافیایی تحقیق ۲۴ سایت در سطح استان کرمانشاه میباشد که طرح ترویجی «تسریع انتقال یافتهها» در آنها بهاجرا درآمده است. منظور از سایت، مکانهایی میباشد که انواع طرحهای آنفارم (تحقیقی – تطبیقی)، تحقیقی – ترویجی، مزارع نمایشی و الگویی با مشارکت کشاورزان ذیربط در آنها به اجرا در میآید. این سایتها با توجه به نوع طرحها و پروژه ها، شرایط آب و هوایی و جغرافیایی منطقه و همچنین زمین کشاورزانی که تمایل به مشارکت داشتند، انتخاب شدند. سایتها بر اساس شرایط منطقه و دسترسی به آب، به دو نوع آبی و دیم تقسیم شدهاند. این سایتها در ۵۹ روستا پراکنده میباشند.
ج) زمانی: این تحقیق در اردیبهشت ۱۳۸۸ شروع و در اسفند ۱۳۸۸ به پایان رسید.
۱-۶) محدودیتهای پژوهش
محدودیت عدم همکاری مطلوب مسئولان: با توجه به اینکه در عنوان این تحقیق کلمهی ارزیابی عنوان شده است، این امر مشکلاتی را در رابطه با عدم همکاری مسئولان برای دستیابی به اطلاعات واقعی و سنجش پیشرفت پروژه از لحاظ میزان دستیابی به اهداف به دنبال داشت. زیرا هرجا که پروژه در دستیابی به اهداف موفق عمل نکرده بود، یکی از گزینههای این عدم موفقیت کوتاهی مسئولان در انجام وظایف محوله به آنها بوده است.
محدودیت عدم دستیابی به پاسخهای صحیح: این امکان وجود داشت که کشاورزان مجری طرح که جامعه آماری این تحقیق را تشکیل میدادند برای بهدست آوردن حمایت بیشتر از طرف مسئولان، محدودیتها و کاستیهای اجرای پروژه را بزرگ جلوه دهند که این امر در مواردی ما را از دستیابی به پاسخهای صحیح باز داشت.
محدودیت پراکندگی جامعهی آماری: جامعهی آماری این تحقیق را ۷۲ نفر از کشاورزان مجری طرح تشکیل داد که در ۵۹ روستا در سطح استان پراکنده بودند و این پراکندگی دستیابی به جامعهی آماری به منظور بهدست آوردن اطلاعات و تکمیل پرسشنامه ها را با مشکلاتی روبهرو کرد و زمان زیادی برای این امر صرف شد.
۱-۷) تعاریف و مفاهیم
اشاعهی فناوری: اشاعهی فناوری عبارت است از یک فرایند نظامدار آگاهسازی زارعین از نظام یا عناصر فناوری جدید و سپس ایجاد علاقه در زارع نسبت به فناوری جدید، تا آنها بتوانند آن را در ارتباط با نظام زراعی و تحت شرایط محیطی خود ارزیابی کنند (حسینی و چیذری، ۱۳۷۶).
ارزشیابی: ارزشیابی سنجشی ذهنی، متکی بر معیارهای کمی و یا کیفی قابل حصول برای برنامهریز و یا برنامهریزان میباشد تا بر اساس آن بتوانند به کارها ارزش عینی و کمی داده و در خصوص اجرا و نحوهی اجرای عملیات قضاوت نمایند (باباجانی، ۱۳۸۳).
ارزشیابی زمینه: بررسی محیطی است که برنامهی ایجاد تغییرات در آن اجرا میشود و به منظور تصمیمگیریهای مربوط به برنامه ریزی، از جمله تعیین هدفها، مورد استفاده قرار میگیرد (قلینیا، ۱۳۷۶).
ارزشیابی درونداد: ارزشیابی عوامل تشکیلدهندهی یک برنامه و ایجاد تغییرات به منظور تصمیمگیریهای مربوط به طراحی برنامه است (قلینیا، ۱۳۷۶).
ارزشیابی فرایند: جهت تصمیمگیریهای اجرایی میباشد و زمینه مناسبی برای سنجش نارساییها و نواقص احتمالی برنامهها خواهد بود (قلینیا، ۱۳۷۶).
ارزشیابی برونداد: این نوع ارزشیابی به منظور قضاوت دربارهی مطلوبیت بازدهی فعالیتها انجام میشود. بهعبارت دیگر، ارزشیابی برون داد جهت مرتبط کردن برونداد و پیامدها (برنامه) با عوامل مربوط به زمینه، درونداد و فرایند است تا از این طریق بتوان به ارزش و مطلوبیت آنها پی برد. ارزشیابی برونداد به منظور ادامهی فعالیتها، قطع آنها، تعدیل یا تغییر برخی از جنبه های مورد نظر انجام میشود. علاوه بر آن، بهوسیلهی ارزشیابی برونداد میتوان آثار اجرای فعالیتها را اعم از منتظره و غیر منتظره فراهم آورد (بازرگان، ۱۳۸۰).

فیبرومیالژیا (Fibromyalgia): فیبرومیالژیا اختلالی است که ۱۸ عضله مختلف بدن را درگیر میکند. این اختلال نوعی روماتیسم بافت همبند است. وجود مجموعه علایمی غیر از درد باعث شده که اصطلاح سندرم فیبرمیالژیا نیز در مورد این اختلال بهکار رود.
گاستریت آتروفیک (Atrophic gastritis): گاستریت عبارت است از التهاب مخاط معده به علت محرکها و اختلال در مکانیزمهای حفاظتی معده که میتواند حاد یا مزمن باشد. مرحله ابتدایی گاستریت مزمن گاستریت سطحی نامیده میشود که تغییرات التهابی به مخاط سطحی محدود است. مرحله بعدی گاستریت آتروفیک نام دارد که التهاب به عمق مخاط گسترش یافته و آتروفی و تخریب پیشرونده غدد معدی را بوجود میآورد. مرحله نهایی گاستریت مزمن آتروفی معده است که زمینهساز سرطان معده میشود.
آنمی ((Anemia: آنمی یا کمخونی به معنی کمبود تعداد گویچههای قرمز خون است که میتواند به علت عدم سنتز هموگلوبین، کمبود آهن در ساختار هموگلوبین، دفع بسیار سریع یا تولید بسیار آهسته گلبولهای قرمز باشد.
کولیت میکروسکوپیک (Microscopic colitis ):کولیت میکروسکوپیک یک اصطلاح کلی است که شامل دو بیماری التهابی روده با منشأ نامشخص میباشد: کولیت لنفوسیتیک و کولیت کلاژنی.
آنتریت (Enteritis): از ترکیب واژه های یونانی Enteron به معنای روده کوچک و پسوند itis به معنای التهاب تشکیل شده و به التهاب رودهی کوچک اشاره دارد.
پانکراتیت (Chronic pancreatitis): پانکراتیت واژهای است که برای التهاب لوزالمعده به کار میرود. لوزالمعده غده بزرگی در پشت معده و نزدیک به بخش ابتدایی روده کوچک یعنی دوازدهه قرار دارد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

نئوپلاسم(Neoplasm): نئوپلاسم یک توده غیرطبیعی ناشی از نئوپلازی است که رشد آن از رشد طبیعی بافت اطراف بیشتر است و پس از قطع عامل محرکی که سبب این تغییر شده است با همان شدت ادامه مییابد. نئوپلاسم میتواند خوشخیم، پیشبدخیم (کارسینوم درجا) و یا بدخیم (سرطان) باشد.
نئوپلازی(Neoplasia): روند رشد غیرعادی و کنترل نشده سلول که نتیجهی نئوپلاسم (تومور) میباشد.
هیپرپلازی (Hyperplasia): هیپرپلازی واژهای است که برای اشاره به تکثیر فراتر از حد معمول سلولهای درون ارگان یا بافت بهکار میرود.
کولیت اولسراتیو (Ulcerative colitis): کولیت السراتیو بیماری مخاطی است که معمولاً رکتوم و با گسترش پروگزیمال همه یا بخشی از کولون را درگیر میسازد. تقریباً در ۴۰ تا ۵۰ درصد بیماران، بیماری محدود به رکتوم و رکتوسیگمویید است.
بیماری کرون (Crohn’s disease): بیماری کرون یک اختلال التهابی است که میتواند هر قسمت از دستگاه گوارش از دهان گرفته تا مقعد را درگیر کند.
گاستروپارزی (Gastroparesis): گاستروپارزی عبارت است از تأخیر علامتدار تخلیه معده از غذاهای جامد یا مایع که ثانویه به اختلال حرکتی معده است.
پرولاپس رکتوم (Rectal prolapsed): پرولاپس رکتوم بیماری است که در رکتوم (انتهای پایینی روده بزرگ و درست بالای مقعد) ایجاد میشود و باعث پایینافتادگی رکتوم و اختلال در عملکرد طبیعی آن میشود.
استئوآرتریت (Osteoarthritis): استئوآرتریت (بیماری دژنراتیو مفصل ) تحلیل غضروف مفصلی و رشد خارهای استخوانی که باعث التهاب بافت های اطراف می گردد. این عارضه ممکن است هر یک از مفاصل را درگیر سازد ولی شایع ترین مفاصله درگیر عبارتند از مفاصل انگشتان دست ، پا، زانو، ران و ستون فقرات . این عارضه معمولاً بزرگسالان بالای ۴۵ سال را مبتلا می سازد.
کلاژن (collagen): کلاژنها یکی از پروتئینهای رشتهای است که در بافتهای همبند یافت میشود و دارای مقدار زیادی اسید آمینههای هیدروکسی پرولین و هیدروکسی لیزین و به مقدار کم اسیدهای آمینه سولفوردار است. در مهرهداران عالی کلاژن تقریباً یک سوم پروتئین کل بدن را تشکیل میدهد.
انتروکولیت (Enterocolitis): انتروکولیت با غشای کاذب یک بیماری شدید و نادر مربوط به روده کوچک و بزرگ است که مشخصه آن التهاب و مرگ بافتی پوشاننده سطح داخلی و لایه عمقی رودهها است. این اختلال معمولاً ۵ تا ۷ روز پس از جراحیهای وسیع دستگاه گوارش و درمان آنتیبیوتیکی در یک فرد دچار ناتوانی عمومی قبل از جراحی بروز میکند.
ملاتونین (Melatonin): ملاتونین هورمونی است که در غده صنوبری که غده کوچکی در مغز است تولید میشود و به تنظیم چرخه خواب و بیداری در بدن کمک میکند. مقادیر بسیار کمی از ملاتونین در غذاهایی مانند گوشتها، حبوبات و میوه ها و سبزیها وجود دارد.
گلوکوم زاویه بسته (Closed angle glaucoma): گلوکوم اختلالی است که در آن تعادل مایع تولید شده در چشم و میزان تخلیه آن به هم میخورد و در نتیجه فشار داخل چشم بالا میرود. در گلوکوم زاویه بسته کانال زهکشی در چشم مسدود میشود و باعث افزایش مایع درون چشم و فشار بالای داخل چشم میشود.
انتروم (Antrum): انتروم قسمت پایانی معده است و تا پیلور که یک ناحیه ماهیچه ای حلقوی متصل کننده معده به دوازدهه است ادامه می یابد.
گلوبوس (Globus): گلبوس عبارت است از احساس وجود یک لقمه یا فشار در گلو که با آب خوردن از بین نمیرود و همچنان ادامه مییابد. بیمار مبتلا به گلوبوس هیچگونه مشکلی از نظر بلع غذا ندارد و معمولاً این اختلال هنگام غذا خوردن احساس نمیشود. احساس گلوبوس معمولاً در افرادی به وجود میآید که تحت فشارروانی هستند و مکانیسم ایجاد آن افزایش انقباض اسفنگتر فوقانی مری میباشد.
دیسفاژی (Dysphagia): دیسفاژی از دو قسمت Dys به معنای بد و دشوار و Phag به معنای بلع تشکیل شده است و به معنای دشواری در بلع میباشد.
بیماری رینود (Raynaud disease): بیماری رینود عارضه نادری است که در آن عروق خونی گاه به گاه باریک میشوند و جریان خون به مناطقی مانند دست و پا و لبها کاهش مییابد. باریک شدن عروق میتواند با رویدادهایی مانند قرار گرفتن در معرض سرما، فشارروانی و سایر هیجانات تحریک شود.
مننژیت (Meningitis): مننژیت شامل عفونت و التهاب پردهی مننژ و مایع مغزی – نخاعی میباشد که دور مغز و نخاع را احاطه کردهاند. ویروسها، باکتریها و قارچها همگی میتوانند باعث ایجاد مننژیت شوند، اما دلیل بیشتر موارد مننژیت ویروسها هستند.
پرسشنامه نمره بندی علائم گوارشی
نام و نام خانوادگی ………………………………..
مراجع گرامی، این مقیاس یک ابزار اندازه گیری برای علایم گوارشی در بیماران با سندرم روده ی تحریک پذیر و دیگر بیماری های مرتبط با زخم های گوارشی است. پاسخ دقیق شما به کارکنان درمانی کمک می کند تا از نتایج بدست آمده، در جهت ارائه خدمات بهداشتی و مراقبتی بهتری استفاده نمایند. لازم به ذکر است که یافته های این پرسشنامه محرمانه بوده و تنها به منظور پیشبرد اهداف علمی وپزشکی مورد بهره برداری پژوهشگر قرار خواهد گرفت. در هر سؤال مقابل گزینه ای که به بهترین وجه بیانگر شدت نشانه های فعلی شما است، علامت بگذارید. پیشاپیش از همکاری صادقانه ی شما کمال تشکر را داریم.
(۱)- درد شکمی
- هیچ دردی ندارم یا درد گذرایی دارم.
- دردهای گهگاهی دارم طوریکه بعضی فعالیت های اجتماعی مرا مختل می کنند.