جعفری ولدانی ، ا .(۱۳۸۱) . ژئوپلیتیک جدید دریای سرخ و خلیج فارس . تهران:دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی ، مرکز چاپ و انتشارات وزارت خارجه .
حشمت زاده ، م . ب . (۱۳۷۹) .نقد کتاب نفت و سیاست در خاورمیانه ، برگزیده دیدگاه های ریامونت . فصلنامه مطالعات خاورمیانه. سال هفتم شماره ۱ ، بهار.
سیف،اله مراد .تحلیل جایگاه و نقش نفت در حمله آمریکابه عراق ، مجله سیاست خارجی شماره چهاردهم ص ۱۵.
طباطبایی ، ع . (۱۳۸۱). اهمیت استراتژیک نفت عراق برای آمریکا . روزنامه ایران . ۱۲ اسفند ۱۳۸۱.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
عسگرخانی ، ا .(۱۳۸۳) .رژیم های بین المللی . تهران : موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر
فراهانی ، ا . (۱۳۸۴) . عراق ، گام نخست در کریدور خاورمیانه بزرگ . فصلنامه راهبرد ، مرکز تحقیقات استراتژیک ، شماره ۲۹ ، پاییز .
کامل ، ر . (۱۳۸۲) . تبیین نگرش امنیتی و اهداف چهار گانه هژمونی آمریکا در عراق . فصلنامه راهبرد ، نشریه مرکز تحقیقات استراتژیک ، شماره ۲۹ ، پاییز .
موسوی شفایی ، م . (۱۳۸۷) . نفت خلیج فارس و امنیت ملی ایالات متحده . فصلنامه سیاست ، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران ، دوره ۳۸ ، شماره ۳ ، پاییز .
میرترابی،سعید. (۱۳۹۱) . درآمدی بر اقتصاد سیاسی نفت و مسائل نفت ایران ، تهران ، نشر قومس، چاپ اول ص ۳۶ و ۱۹۹ -۲۰۰ و ۲۱۱ .
یوسفی، م . (۱۳۸۴)گزارش کشوری انرژی عراق .تهران : موسسه مطالعات بین المللی انرژی
Bahgat,G .(2003). American Oil Diplomacy in the Persian Gulf and the Caspian Sea. Gainesville: University Press if Florida.
Byman, D .L .& Wise,J.R .(2002). The Persian Gulf in the coming Decade : Trends,treats,and Opportunities [on-line],available: http://www.rand.org/pubs/monogragh report.
Chapman, D .& Khanna, N .(2004) . the Persian Gulf ,Global Oil Resources and International security. Contemporary Economic policy .
Daniel , C . (2,june , 2005) . Kissinger Warns of Energy Cinflict . Financial Times .
Gill, S . & D .Low . (1988) . The Global Economy. Baltimore: Jhon Hopkins University.
Gilpin , R . (1981) . War and Change in the World Politics . Camberidge University Press.
Granell, F . (2007) . The Euro and developing Cuntries&The Euro and the Dollar in a Globalized Economy . Ashgate Publishing Limited.
Halliburton’s Iraq Role Is Expanded . (2003, May,8). Financial Times.
Hunter Wade, r . (2003) . The Invisible Hand of America Empire. Global Dialogue.
Koehane, R .O . (2005). After Hegemony : Cooperation and Discored in the World Political Economy . New Jercey :Princeton University press.
Kindleberger,C,P . (1973). The world in Depression,1929/1939 Brekely: University of California Press.
Klare,M.(2003) . Resource Wars: The Landscape of Global Conflict . NewYork: Henry Holt company .
Paul, J.A. (2002,October). Great power Conflict over Iraqi Oil : The world WarOne Era[on-line],available: http://www.globalpolicy.org/oil/2002.
Shelley , T . (2005). Oil: Politics , Poverty and Planet .(Global Issuse Series), Zed Books.
Whysham,D . & Vallette, J. &Kertzman,S. (2003,March). Crud Vision Institude of policy Studies . Washington DC.
فصل سوم
تروریسم و افراط گرایی داعش در عراق
مقدمه :
افزایش تحرکات سلفی های افراطی موسوم به گروه داعش در کشور عراق از جهات مختلفی می تواند مورد بررسی واقع شود اما آنچه که تحت عنوان آثار وتبعات عملکرد این گروه در عراق در زمینه تاثیر گذاری بر امنیت انرژی ملاحظه می شود ، قابل تامل است . قدرت گیری گروه تکفیری داعش و تاثیر آن بر امنیت انرژی تاثیرات نامطلوب داخلی و منطقه ای و فرامنطقه ای خواهد داشت و بر ضعیف تر شدن فرایند تولید نفت در عراق و عدم امکان توسعه صنعت نفت این کشور خواهد انجامید . حضور داعش در عراق باعث شده که این کشور در زمینه افزایش تولید نفت با موانع جدی روبرو باشد . توقف فعالیت شرکت های خارجی به دلیل معضل امنیتی به عدم تحقق پیش بینی های افزایش تولید نفت آتی عراق منجر شده است .
درک واقعیت های امنیتی عراق بدون توجه به شاخص های هویتی داعش امکان پذیر نیست . داعش ترکیبی از نیروهای سازمان یافته مذهبی و بقایای نیروهای سازمانی حزب بعث است ، به عبارت دیگر داعش را باید ترکیبی از نیروهای تکفیری و تکریتی دانست که بر روندهای مشخصی از کنش سیاسی تاثیر می گذارند ، آنچه مهم است این است که گسترش تضادهای هنجاری که از جانب این گروه های تروریستی در خاورمیانه شکل می گیرد با حمایت مداخله گرایانه ایالات متحده با عناوین ضرورت آزادی ، دموکراسی و رعایت حقوق بشر منعکس می شود و این راهبردها در جهت تامین منافع مالی و حضور بر شاهراه اصلی تامین نفت جهان و صحه گذاری بر استقرار و اعمال هژمونی آمریکا در جهت تامین امنیت انرژی در منطقه می باشد . شناخت ماهوی داعش و عملکرد آن در زمینه ایجاد اختلافات مذهبی و نشان دادن وجه رادیکالی از دین مبین اسلام ، همگی بیانگر آن است که این گروه در جهت منافع امریکا در منطقه حرکت می نماید و به نحوی مورد حمایت ایالات متحده می باشد ، تا آمریکا را در رسیدن به طرح تجزیه عراق و اهداف استراتژیک خود درمنطقه نزدیک تر نماید .
۱-۳ ) شکل گیری گروه داعش ( دولت اسلامی در عراق و شام )
دولت اسلامی عراق و شام که بیشتر با نام داعش شناخته می شود ، گروهی تروریستی و افراط گرا است که اعضای آن در بخش هایی از کشور عراق و سوریه حضور دارند . درحال حاضر رهبری این گروه بر عهده ابوبکر البغدادی است که ازسلفی های تکفیری جداشده از شبکه انحرافی القاعده می باشد . شعار این گروه (( باقیه و تمدد )) است ، که مضمونی از جمله ای است که داعش در آن خود را پایدار و غیر قابل شکست و فراگیر و پیروز توصیف نموده است و اینکه هیچکس را یارای مقابله با آن نمی داند . داعش داعیه خلافت اسلامی و تشکیل یک حکومت اسلامی در سرتاسر جهان را دارد و در حال حاضر بخش هایی از سوریه و عراق را به تصرف خود در آورده و شهر رقه را در شمال شرق سوریه بعنوان پایتخت خلافت اسلامی معرفی کرده است .
داعش تخریب مساجد و بناهای مذهبی و آرامگاهها و حسینه ها را در دستور کار خود قرارداده و تمامی بناهای باستانی و تاریخی در شهرهای تصرف شده را تخریب کرده است . این گروه ادامه تشکیلاتی گروه های سلفی و افراطی القاعده تحت رهبری ابو مصعب زرقاوی است که در سال ۲۰۰۶ در عراق کشته شد و خود را دنباله رو مکتب ابن تیمیه می دانند . ابن تیمیه رهبر معنوی همه گروه های جهادی است و افکار او روشن و صریح است و با اندیشه های عقلی و استدلال منطقی بکلی مخالف است و صرفا اندیشه هایی در راستای احادیث مورد نظر خود را قبول دارند و بشدت از تفکرات اسلامی شیعیان و حتی برخی فرق سنی مذهب انتقاد دارند و آنها را مردود و کافر به شمار می آورند .
این گروه با سایر گروه های تروریستی از جمله جبهه النصره شاخه رسمی القاعده در سوریه نیز درگیر جنگ شده و در فوریه ۲۰۱۴ ایمن الظواهری رهبر گروه القاعده هرگونه انتساب این گروه به القاعده را رسما رد کرده است . داعش هزینه های خود را از طریق کمک های مالی قطر و عربستان سعودی و فروش نفت و اموال تاریخی و فرهنگی و باستانی ، تامین می کند گرچه عربستان و قطر بصورت رسمی اعلام کرده اند که داعش را از لیست حمایت مالی خود خارج کرده اند لیکن در پشت پرده ، این حمایتها ادامه دارد . داعش همچنین از برخی کشورهای اروپایی و آمریکایی حمایت مالی میشود . ملیت اعضای این گروه از اتباع کشورهایی چون چچن ، تاجیک ، پاکستان ، اردن ، تونس ، مصر ، عراقی و سوری وحتی افرادی از اروپا می باشند که در صفوف داعش گاها ظاهر می شوند .
۲-۳ ) رهبر گروه
ابوبکر البغدادی که بنام “ابراهیم عواد ابراهیم علی بدری سامرایی” است در تلاش است که خودش را از نسل حضرت محمد (ص) معرفی کند و به همین جهت نام ابوبکر البغدادی الحسینی الهاشمی القریشی را بر خود نهاده است و هم اکنون طرفدارانش او را امیر المومنین خطاب می کنند . او متولد سال ۱۹۷۱در شهر سامرا است . وی در سال های اخیر رهبری سازمانی را برعهده داشته است که مسئول قتل چندین هزار نفر و کشتار مردم بی گناه است . او در گذشته از اعضای القاعده بوده است . ابوبکر البغدادی پس از مصعب زرقاوی سرکرده گروه موسوم به دولت اسلامی عراق و شام که در سال ۲۰۰۶ میلادی به هلاکت رسید و ابوحمزه مهاجر و ابو عمر البغدادی که در سال ۲۰۱۰ در حمله هوایی آمریکایی ها از پای در آمدند ، چهارمین سر کرده گروه تروریستی داعش است که اکنون جزو تروریست ترین و خونخوارترین جنایت کاران دنیا به شمار می رود .
بغدادی چند سال در افغانستان حضور پیدا کرده و در این کشور با طالبان به همکاری پرداخته است آن گونه که از شواهد بر می آید بغدادی در اویل دهه ۱۹۹۰ و به همراه ابومصعب زرقاوی (بنیان گذار القاعده عراق در سال ۲۰۰۳) به افغانستان رفته بود . بغدادی در سال ۲۰۰۵ توسط نیروهای آمریکایی دستگیر شده و به مدت چهار سال در اردوگاهی در جنوب عراق بازداشت بوده است . وقتی که شکل گیری داعش در آوریل ۲۰۱۳ اعلام شد بغدادی اظهار داشت که گروه جبهه النصره ضمیمه دولت اسلامی عراق در سوریه شده است و با داعش ادغام شده است ولی رهبر جبههالنصره ابو محمد الجولانی این ادغام را تکذیب نمود . داعش در ژانویه ۲۰۱۴ جبههالنصره را از شهر رقه بیرون راند و در همان ماه در جنگی بین دو استان دیرالزور در سوریه پس از بجا گذاشتن صدها نفر کشته از طرفین رقه را بعنوان پایتخت دولت و خلافت اسلامی معرفی کردند . آمریکا البغدادی را تروریست و جانی بین المللی معرف کرده است و جایزه ای را برا سر وی تعیین کرده است . قدرت یافتن البغدادی در اداره امور و سازماندهی ترور موجی از چند دستگی و شکاف در القاعده پدید آورد و تمایل افراد قابل توجهی از تروریست های تکفیری را برای بیعت با این سازمان ایجاد نمود .
۳-۳) نحوه پیدایش داعش
گروه موسوم به “جماعت توحید و جهاد عراق” به سرکردگی ابومصعب زرقاوی در ابتدا مدعی بود که در حال مقاومت در برابر اشغالگران آمریکایی و همکاری با عراقی ها در بیرون راندن آمریکایی هاست . در حالیکه بصورت همزمان در حال تکفیر مردم این کشور و دعوت به قتل و سر بریدن و ترور مردم عراق بود . این گروه در آغاز نامی برای خود انتخاب نکرده بود تا اینکه ابوانس الشامی به زرقاوی پیشنهاد داد که به گروه نامی نهاده شود تا بعثی ها عملیات آنان را به نام خود ثبت ننمایند . در سال ۲۰۰۴ ابو مصعب زرقاوی با اسامه بن لادن سرکرده سابق تشکیلات القاعده بیعت کرده و گروه خود را بنام تنظیم قاعده الجهاد فی البلاد الرافدین را برای خود انتخاب کرد این گروه تروریستی سپس با گروه های ، جیش الطائفه المنصوره ، سرایا انصار التوحید ، سرایا الجهاد الاسلامی ، سرایا الغرباء ، کتاب الاهوال و جیش اهل السنه و الجماعه در عراق ائتلاف کرد و تشکیلات جدیدی را تحت عنوان “مجلس شورای مجاهدین عراق” بوجود آورد .
در ژوئن ۲۰۰۶ و پس از هلاکت زرقاوی به دست نیروهای آمریکایی در عراق این گروه ابوحمزه المهاجر را به عنوان رئیس بعدی خود معرفی کرد ، یک ماه بعد یعنی در نیمه اکتبر سال ۲۰۰۶ ابوحمزه المهاجر در بیانیه ای اعلام کرد که مجلس شورای مجاهدین منحل و گروه دیگری تحت عنوان “دولت اسلامی عراق” به ریاست ابو عمر البغدادی جایگزین آن شده است . این گروه در سالهای ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰ به شدت ضعیف شد به صورتیکه سی و چهار نفر از سران ارشد این گروه تروریستی دستگیر و یا به هلاکت رسیدند . در حالیکه ابوبکر البغدادی تا زمان حضور اشغالگران در عراق زندانی آمریکایی ها بود . در آوریل ۲۰۱۳ ابوبکرالبغدادی در یک فایل صوتی اعلام کرد گروه تروریستی موسوم به جبهه النصره امتداد دولت اسلامی عراق است و ادغام این دو گروه را اعلام کرد و نام این گروه را دولت اسلامی عراق وشام معرفی کرد که پس از مدتی بنام داعش معروف شدند .گروه تروریستی داعش پس از تصرف مناطقی از عراق با اعلام خلافت اسلامی ابوبکر البغدادی سر کرده این گروه را با عنوان خلیفه معرفی کرد و نام خود را به دولت اسلامی تغییر داد و به تصرف سرزمینی و خونریزی و ترور در مناطق سنی نشین کشور عراق و سوریه ادامه داد .
جنایاتی که داعش در طول پیدایش این گروه مرتکب شده از این گروه تروریستی ظاهری خشن و جنایت کار بر جای گذاشته که با ارعاب و ترس و ایجاد دلهره در شهرهای مورد حمله خود همراه است . داعش هیچگونه محدودیتی در اعمال جنایت خود قایل نیست و قتل و کشتار غیر نظامیان و حتی کودکان خردسال از جمله جنایت ها و اعمال وحشیگرانه این گروه تروریستی افراطی تکفیری است .(آقازاده ، اول آذر ۹۳ )
کشتار فجیع در پادگان سوریه در شهر رقه
قتل عام دسته جمعی و آتش زدن مردان روستای مالکیه در سوریه
کشتار بی رحمانه مردم در منطقه حوت
بریدن سر و به دندان گرفتن جگر قربانیان
قطع دستان افراد با توجیه اجرای احکام اسلامی
تجاوز به زنان و کودکان
کشتار بی رحمانه مردم در منطقه اسپایکر عراق