بنیادین
اداری
فناوری
فرایند
محصول
شکل (۲-۱۳) طبقه بندی کوپر
نوآوری بازار: از دیدگاه نورس و اسمالبون^[۱۲۷] این نوع نوآوری شامل رویکردهای جدید شرکت برای تطبیق ورود و گسترش در بازار هدف می­باشد.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

نوآوری رفتار: از دیدگاه نورس و اسمالبون این نوع نوآوری درمیان افراد و تیم­ها نشان داده می­ شود و مدیریت را قادر می­سازد تا فرهنگ نوآوری و قدرت پذیرش ایده­های جدید و نوآوری­ها را ایجاد نماید.
نوآوری راهبردی: از دیدگاه راینی^[۱۲۸] این نوع نوآوری به توانایی سازمان در اداره کردن اهداف سازمانی جاه­طلبانه و همچنین مشخص کردن ناهماهنگی­های موجود میان این آرزوها و منابع موجود به منظورگسترش منابع محدودی چون خلاقیت، اشاره دارد.
نوآوری اکتشافی^[۱۲۹]: از دیدگاه لی و ژو و سی^[۱۳۰]این نوع نوآوری که از جنس نوآوری بنیادی است، طراحی جدید را پیشنهاد می­دهد، بازار جدید را ایجاد می­نماید، کانال­های توزیع جدید را تهیه می­نماید و خدمات جدید را برای مشتریان تهیه می­ کند.
نوآوری استثماری^[۱۳۱]: از دیدگاه لی و ژو و سی این نوع نوآوری ازجنس نوآوری تدریجی است و طراحی شده است تا مؤقعیت موجود را بهبود دهد.
شکل (۲-۱۴) طبقه بندی انواع نوآوری ازدیدگاه لی و ژو و سی
نوآوری معمارانه^[۱۳۲]: ازدیدگاه استیگلیتز و هِین^[۱۳۳]این نوع نوآوری، نوآوری است که معماری محصول را بدون تغییر در ترکیبات آن تغییر می­دهد.
نوآوری پیمانی^[۱۳۴]: از دیدگاه استیگلیتز و هِین این نوع نوآوری به تغییر در مفهوم مرکزی بدون تغییر در معماری آن اشاره دارد.

بدون تغییر
معماری
تغییریافته
منابع فناورانه فناورانه
موجود
جدید
شکل (۲-۱۵) طبقه بندی استگلیتز و هین
نوآوری مکان^[۱۳۵]: از دیدگاه بسانت و تید^[۱۳۶] این نوع نوآوری از نوآوری مفهومی که خدمات یا محصولات را معرفی می­ کند، تغییر می­دهد.
نوآوری در دیدگاه غالب^[۱۳۷]: از دیدگاه بسانت وتید این نوع نوآوری در مدل­های اساسیِ ذهنیِ سازمان که براساس آن اُمور را به انجام می­رساند، تغییر ایجاد می­ کند.

«جنسیت» اختصاص می یابد.
فصل دوم
مبانی نظری و پیشینه تحقیق
۲- ۱- مقدمه
در این فصل ابتدا مفاهیم بنیادین و چهارچوب نظری تحقیق را معرفی و مورد بحث قرار می دهیم. پیش از تشریح چهار چوب تحقیق، تعامل رفتار و زبان تابو را با ذکر مصادیق بررسی می کنیم. ذکر این نکته الزامی است که در اشاره به تابوهای زبانی تنها به اشاره ای کلی به دشنام واژه ها – به عنوان صورتی از کاربرد دشواژه ها- اکتفا
می کنیم بررسی خود را بر دشواژه های غیر دشنامی متمرکز می کنیم. هر جند در مواقع ضرورت و برای روشن شدن مطلب از دشنام واژه ها نیز بهره گرفته ایم.در قسمت دوم این فصل نیز به مرور آثار تحقیقاتی مرتبط با موضوع تحقیق و نتایج حاصل از آنها می پردازیم.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۲-۲- مبانی نظری
۲-۲-۱- فرهنگ و محرمات
معتقدات، سنن و آداب و رسوم، هویت فرهنگی یک جامعه را تشکیل می دهند. (روح الامینی، ۱۳۶۸: ۲۴). کلید الحاق به فرهنگ و یا به عبارتی «فرهنگ پذیری» فراگرفتن یک سلسله رفتارهای ضروری است که بقاء فرد را در اجتماع تضمین می کند؛ از این نظر، فرهنگ مهارتی است اکتسابی که در نتیجه حضور در اجتماعی معین در طول زمان حاصل می شود. معتقدات هر فرهنگ زیر بخشی را شامل می شوند که حوزه «محرمات» نامیده می شوند. این شاخصه مهم و بنیادین چهارچوب عمل فرد را در جامعه تعیین می کند و رفتار فرد از طریق این قوانین محدود کننده رصد می شود. بنابراین تابوها بخشی از نظام ارزشی هر جامعه به شمار می آیند که پایبندی به آن ها و خودداری از نقضشان، شاخص سلامت اخلاقی و معنوی اجتماع در نظر گرفته می شود. از این رو هر فرهنگ مطالبات و ایده آلهای رفتاری خود را در نظام سیاسی و کیفری خود منعکس می کند و برای ناقضین،
مجازات هایی منظور می دارد. به عبارتی، هر آنچه که در یک نظام فکری و عقیدتی نکوهیده و مذموم تلقی شود، خواه برای حفظ سلامت جامعه و یا برای اهداف سودجویانه و حفظ قدرت سیاسی، در زمره موضوعات ممنوع به شمار می آیند. تجلیات زبانی موضوعات قدغن نیز به همین نحو مشمول منع و تحریم می شوند. بنابراین، بررسی محرمات زبانی تلفیقی از مطالعات مردم شناسی و زبان شناسی است.
۲-۲-۲- منشأ منع های رفتاری در جامعه
تابو یا پرهیزه آن دسته از رفتارها، گفتارها یا امور اجتماعی است که بر طبق رسم و آیین یا مذهب، ممنوع و نکوهش پذیر است. واژه تابو از زبان تونگان^[۱] که از زبانهای اقوام پولینزی است توسط جمیز کوک در سال ۱۷۷۷ وارد زبان انگلیسی شده است. این واژه روایت وی از سومین و آخرین سفرش به جزایر اقیانوس آرام است. وی در زمان اقامت خود در میان اقوام پولینزی به قوانینی محدود کننده پی برد که بسیاری از آنها برای او و همسفرانش بی معنا و حیرت آور به نظر می رسیدند. فرهنگ لغت وبستر (۲۰۰۳) تعریف زیر را از این واژه ارائه می کند:
واژه تابو «tabu» در زبان تونگان الف) منع هر گونه لمس، بیان و یا انجام چیزی به سبب ترس از وارد آمدن صدمه از جانب نیرویی ما ورالطبیعی است. ب) منعی که بواسطه یک عرف اجتماعی و یا به عنوان یک میزان حفاظتی بوجود می آید.
آنچه که تقریباً در میان تمامی تعاریف ارائه شده برای واژه تابو مشاهده می شود نظیر معین (۱۳۴۲) و فروید (۱۳۴۹)، آن است که تابو امری «مقدس» و «ممنوع» قلمداد شده است. برای سهولت بررسی این مفهوم باید میان برداشت های کلاسیک و نوین از تابو تمایز قائل شد. تابو در معنای نخستین آن، مجموعه ای معین از «نبایدها» است که از منع های اجتماعی و منهیات مذهبی متمایز است. همچنین باید تابوها را از محدودیت هایی که تنها در اثر ماندگاری تاریخی در میان مردم تثبیت شده اند نیز جدا کرد. در این مفهوم، منظور از تابو، منع هایی است که در صورت نقض، در فرد به صورت خودکار نوعی ناتوانی آیینی پدید می آورند که آنرا در اصطلاح
«بیماری تابو» می نامند و این التهاب و استیصال تنها با انجام مراسم تطهیر و پرداخت کفاره التیام می یابد. از این منظر اخلاق تابو شامل یک عده قواعدی است که برای آنها نمی توان دلیلی اقامه کرد که از منهیات مذهبی متمایزند. به عقیده برتراند راسل منهیات تابو به یک اصل و دلیل متکی نیست ولی تمام منهیات مذهبی در تمام باب ها خواه سیاست، حقوق اجتماعی و غیره واجد علل و مصالحی هستند که کاملاً روشن و قابل فهم همگانی است (جعفری، ۱۳۴۲: ۱۱۹). منهیات مذهبی با این که ریشه ماورایی دارند ولی چون علم و تجربه بشر صحت بسیاری از منع های مذکور را تایید می کنند از این رو پذیرفتنی هستند و در زمره تابوهای اجتماعی قرار
می گیرند. مانند منع مصرف الکل در دین اسلام.
از نظر فروید نیز «محدودیت های تابو به اوامر الهی منسوب نیستند بلکه خود به خود پاگرفته اند و آنچه آنان را از نهی های اخلاقی متمایز می سازد این است که در شمار قواعدی نیستند که به طور کلی بر ضرورت کف نفس تکیه دارند و دلایل این ضرورت را مشخص می سازند. محرمات تابویی از دید وی بر هیچ دلیلی مبتنی نیستند و منشأ آن ها مجهول است و در حالی که برای ما غیر قابل فهم هستند از نظر کسانی که زیر سیطره آن ها به سر
می برند طبیعی جلوه می کنند و معتقدند که سرپیچی از آنها به خودی خود سخت ترین کیفرها را به دنبال خواهد داشت» (فروید، همان منبع:۳۴).
«تابو محصول یک نیروی مرموز و اسرار آمیز به نام مانا است که به وجود یک شخص یا شی وابسته است. در نظر اقوام بدوی، این نیرو دارای این خاصیت است که می توان آن را از اشیاء جامد به افراد ذی حیات منتقل ساخت یا از یک شخص به شخص دیگر سرایت داد یا بالاخره از اشخاص زنده به اشیاء دوباره اعاده داد» (همان منبع: ۷۸). اعمالی چون دست کشیدن به ضریح اماکن مقدس، مالیدن پارچه یا لباس به آن ها به قصد تبرک جزو مواردی است که افراد برای برخورداری از قدرت و تقدس اشیاء یا اشخاص تابو انجام می دهند. با فرض مسری بودن تابو و امکان انتقال نیرو و تقدس و یا نحوست به سایر اشخاص و اشیاء میان آن ها نوعی پیوند برقرار می شود و بدین ترتیب شبکه ای از تابوها شکل می گیرند. علی رغم تحول جوامع هنوز هم آثار و بقایای تابوهای بدویان در دوران معاصر نیز به چشم می خورند و بسیاری از منع هایی که به حکم عرف و اخلاق به وجود آمده و افراد بدان گردن می گذارند در بسیاری از خصوصیات اصلی به تابوی بدوی نزدیک اند. «با تحول جوامع، گسترش ارتباطات میان ملل مختلف و از میان رفتن جوامع بدوی، انسان ها دریافتند که اقوام مختلف دارای محرمات گوناگون هستند و این منع ها از سوی انسان ها بر آن ها تحمیل می گردد و اگر آدمی بتواند از زیر بار آن ضمانت اجرایی که همنوع بر او تحمیل کرده بگریزد می تواند آن محرمات را نقض کند بی آنکه بازتاب ناگواری پدید آید» (صالحی، ۱۳۸۵: ۱۴).
اما در رویکرد نو به تابوها، این محدودیت ها ابزاری جهت کنترل رفتار فرد در جامعه به حساب می آیند و دارای منشأ عقلانی هستند؛ از این رو آن ها را تابوهای اجتماعی نام نهاده اند. در معنای امروزی آن، تابو منع رفتاری است که زندگی روز مره را تحت الشعاع قرار می دهد. «تابوها از نوعی منع اجتماعی بر رفتار فرد نشئت می گیرند؛ هر جا که این رفتار سبب ایجاد رنجش، صدمه یا آسیبی بشود مشمول درجه ای از محدودیت یا ممنوعیت
می گردد. مردم در مواجهه با اشخاص، اشیاء و اماکن مقدس با خطری متافیزیکی روبرو می شوند و از سوی اشخاص قدرتمند، بیماریها و موجودات خطرناک نیز از لحاظ فیزیکی در معرض تهدید قرار می گیرند. روح یک شخص یا ترشحات جسم او می تواند تهدیدی اخلاقی، فیزیکی یا ماورالطبیعی قلمداد شود و حتی دیگران را هم در بر بگیرد» (آلن و بریج،الف۲۰۰۶ :۱).
یک عمل اجتماعی ممکن است ناقض منع های مربوط به رفتار مودبانه باشد. هر فرد در جامعه به یک گروه اجتماعی تعلق دارد و یا حداقل عضوی از یک خانواده، جنس، نسل و غیره می باشد. رفتار فرد در درون این گروه ها و بوسیله گروه های بزرگتر در معرض منع و محدودیت قرار می گیرد. هر گروه قوانین نانوشته ای دارد که بر هنجارهای رفتاری حاکمیت دارند. سایر نهادها و انجمن ها و دولت ها نیز علاوه بر ضوابط مکتوب، قوانین غیر مدون و نانوشته ای دارند که حاکم بر رفتار پسندیده و مناسب است. در همه موارد، تحریم های رفتاری از عقایدی نشات می گیرند که مورد اتفاق نظر اعضای آن جامعه یا طبق نظر یک فرد صاحب قدرت در درون گروه است. برخلاف فروید که تابوها را فاقد دلیل و منشا عقلانی می داند، آلن و بریج بر این باورند که تابوها، آشکارا از محدودیت اجتماعی بر رفتار فرد نشئت می گیرند و سلامت فرد و جامعه، علت و محور وضع این گونه
منع هاست. (همان منبع: ۹-۸) این منهیات اجتماعی از جانب یک نیروی فیزیکی یا متافیزیکی بر فرد اعمال
می شوند که عقیده دارد به نوعی بر او تفوق و حاکمیت دارند.
قوانین، الهه ها، جوامع و حتی منع های شخصی که فرد آگاهانه برخود وضع می کند (نظیر نخوردن غذای چرب برای بیماران قلبی) از جمله این محدودیت ها هستند. برای ایجاد محدودیت در بخش هایی از زندگی دلایل معقول وجود دارد؛ مثلاً منع ازدواج با محارم دارای توجیه علمی است، دوری از فضولات انسانی به بهداشت و سلامت جامعه کمک می کند. رژیم های غذایی منشأ عقلانی دارند و برای حفظ سلامت انسان ضروری اند؛ با بکارگیری سبکی از گفتار که متناسب با بافت و موقعیت باشد از برور مخاصمه و درگیری در روابط (بالاخص در روابطی که بالقوه ناپایدار هستند) جلوگیری به عمل می آید. نکته قابل توجه در مورد تابوها آن است که با گذشت زمان و تثبیت مناسک تابو، انگیزه ها و دلایل تابو شدن یک عمل معمولاً تیره و نامشخص می شوند. همانطور که پیشتر بدان اشاره شد، از ویژگیهای تابوها فرهنگ وابسته بودن آن هاست، به نحوی که برای فردی که با یک فرهنگ خاص بیگانه است، منع ها و ممنوعیت های آن نامفهوم، عجیب وحتی مضحک به نظر
می رسند. اما این محدودیت ها و خطوط قرمز رفتاری، ریسمان اتصال مردم هر جامعه و ارزش های مشترکی است که آن ها را به هم پیوند می دهد. آنچه یک گروه بر آن ارزش می گذارد، دیگری تقبیح می کند. مناسک و تشریفات مرتبط با تابو به انسان احساس کنترل و تسلط بر شرایطی را می دهد که وی بر آنها چیرگی ندارد نظیر مرگ، بیماری، کارکردهای جسمانی و غیره. به طور کلی تابوهای اجتماعی از نوعی اغتشاش و بی نظمی حکایت دارد.
۲-۲-۳- اهداف منع های رفتاری
صفت یا ویژگی هر رفتار تابو (مقدس یا پلید) در اشخاص و اشیا، طریقه تحدید و منع آن را مشخص می سازد و هر منع و محدودیتی در صورت نقض نتایجی را به دنبال خواهد داشت. در فرایند تابوسازی، واضعان تابو ابتدا اقدام به درونی سازی احساس تابو در فرد می کنند به گونه ای که وی وقوع فاجعه پس از تخطی از تابو را حتمی فرض کرده و نسبت بدان یقین حاصل می کند. وضع پرهیزهای رفتاری در هر جامعه اهدافی را تعقیب می کند؛ ملاحظه این غایت ها تا حدی می تواند منشا ایجاد برخی از این مقررات را روشن سازد. در این راستا فروید اهداف وضع تابو در جامعه را موارد زیر می داند:
۱- صیانت افراد برجسته از قبیل پیشوایان، روحانیون و نیز حفظ اشیایی که برای آن ها نوعی رزش قائلند در برابر صدمات احتمالی، مثلا منع قانونی چاپ هرگونه کاریکاتور از روحانیون. یا وضو گرفتن پیش از دست زدن به کتاب الهی که نقض آن معصیت محسوب می شود.
۲- حمایت از ضعفا، زنان، کودکان و به طور کلی انسان ها در برابر «مانای نیرومند» روحانیون و پیشوایان دینی یعنی نیروی جادویی آن ها. مثلا در میان اقوام بدوی مواجهه مستقیم رعایا و عوام با پادشاهان و روسای قبایل
می توانست به مرگ آنها بیانجامد.
۳- جلوگیری از خطراتی که از تماس با اجساد یا خوردن بعضی اغذیه ناشی می شود. مثل منع مصرف گوشت خوک یا الکل در اسلام.
۴- پیشگیری از آشفتگی هایی که ممکن است در جریان انجام گرفتن برخی وقایع مهم زندگی از قبیل تولد، تعلیم آیین به افراد و پذیرش آنها، ازدواج، اعمال جنسی و غیره پیش آید. مانند منع شدیدی که بر همجنس بازی در بسیاری کشورها وجود دارد یا تلاشهای اخیر حقوقدانان برای غیر قانونی کردن تعدد زوجات به سبب
آسیب هایی که به نهاد خانواده وارد می سازد.
۶- حفظ انسان ها در برابر قدرت و یا خشم خدایان و شیاطین
۷- حفظ دارایی فرد، ابزارها، کشتزارها وسایل اموال او در برابر دزدان (فروید، همان منبع: ۳۱). «مثلا قوم ساموآن^[۲] برای حفظ مزارع و محصولات خود ازگزند دزدان مبادرت به نصب علائمی در نزدیکی کشتزار خود
می کردند. این علامت به متجاوزین هشدار می داد که در صورت ورود به سیاه زخم مبتلا می شوند. اثر این منع و باور به آن بقدری قوی بود که فرد سارق برای درمان و رفع خطر ابتلا به آن مجبور می شد به صاحب کشتزار پول پرداخت کند» (آلن و بریج،الف۲۰۰۶ :۷).
علاوه بر موارد ذکر شده، وضع تابو می تواند در جهت ایجاد پیوندهای فکری و عقیدتی در میان توده مردم انجام گیرد؛ این امر در پاره ای از موارد می تواند زاییده سودجویی مراجع قدرت باشد که سعی دارند قدرت سیاسی و نفوذ و اعتبار خود را در میان مردم حفظ کنند. اما جدای از موارد سوء استفاده از وضع محدودیت ها، در واقع کارکرد اصلی تابوها در جامعه ایجاد نظم اجتماعی و تمدن و سرکوب هرج و مرج و بی قانونی است. برای مردمانی که در وضعیت طبیعی(اجتماعات اولیه) می زیسته اند، به طور نسبی از پیروی قانون و نظم برکنار
بوده اند؛ از این رو این ضوابط و منع های هراس انگیز ابزاری مناسب برای انتظام بخشیدن به جامعه و تنظیم امور به حساب می آمده است. آنچه که سبب شده بعضی تابوها به صورت خرافاتی جاهلانه درآیند، بسط غیر عقلانی و غیر منطقی تابوها به سایر اشخاص و اشیا است. در این حالت آن چه که به حال افراد جامعه مضر بوده یا تشخیص داده شده، توسط برخی افراد و طبقات که قصد تحمیق و تسلط برتوده عوام را داشته اند به سایر اشخاص و اشیا سرایت داده شده است.
۲-۲-۴- نقض منع های رفتاری
«تابو طریقی است که بوسیله آن یک جامعه مخالفت خود را با بعضی از انواع رفتار که برای اعضای آن مضر تلقی شود بیان می کند، این مخالفت می تواند دلیل ماورالطبیعی داشته باشد و یا این ممنوعیت از نقض یک اصل اخلاقی سرچشمه می گیرد» (وارداف، ۱۹۸۶: ۲۳۰). با این حال همیشه کسانی وجود دارند که سعی در تابو شکنی دارند و این اقدام را در جهت نشان دادن استغنای خود از این گونه محدودیت ها انجام می دهند و یا قصد دارند تابوها را نامعقول و ناموجه جلوه دهند. برای مثال جنبش های آزادی بخش، ایجاد حصار امن برای اشخاص مذهبی و ایجاد تقدس و مصونیت برای صاحبان قدرت را برخلاف اصل برابری انسانها می دانند. اگر انواع مختلف تابوهای اجتماعی را بر حسب بزرگی و شدتشان بر روی یک پیوستار قرار می دهیم، تبعات ناشی از نقض آنها نیز به همان میزان معین می گردد. در یک سوی این پیوستار تابوهای مرگبار قرار دارند که نقض آنها منجر به مرگ فرد می شود و در سوی دیگر منع هایی هستند که نقضشان تنها به یک مخالفت ساده می انجامد. مثلا برای قتل عمد و تجاوز به عنف،در قانون مجازات مرگ در نظر گرفته شده است، در حالی که سیگار کشیدن در یک محل بسته اعتراض سایر افراد را به دنبال دارد. بر این اساس، نقض تابوها می تواند به مرگ، بیماری و نیز
مجازات های سبکتری چون تنبیهات سازمانی (توبیخ)، حبس، طرد از اجتماع و یا صرفاً به یک مخالفت ساده منجر شود. به طور کلی، فرد می تواند از رفتار تابو بپرهیزد مگر اینکه تعمداً قصد نقض آن را داشته باشد؛ یعنی نقض تابو با خواست و اراده فرد رابطه مستقیم دارد.
در هر جامعه این فرض وجود دارد که تمرد از تابو چه به صورت سهوی و چه به صورت تعمدی برای ناقض آن دردسرهایی را به همراه دارد مانند عدم موفقیت در کار، مرگ نزدیکان، بیماری و … در بسیاری از جوامع زمانی که شخص دچار حادثه می شود و یا در رسیدن به هدفش ناکام می ماند فوراً نتیجه می گیرد که حتماً به نحوی مرتکب تابو شکنی شده است. عامه مردم بر اساس ظنّی قوی، تقدیر بد را حاصل ارتکاب معصیتی در گذشته
می دانند.به طور نمونه در میان مردم این باور وجود دارد که کفر گویی،رزق و روزی را از بین می برد یا آزار والدین علت بسیاری از تیره روزی ها است. نتایج مضر ناشی از نقض تابو در تمامی ملل و فرهنگ ها قابل مشاهده است و در هر فرهنگ آیین و مناسک و یا مجازاتهایی برای جبران مافات و تابوشکنی مقرر گردیده است. کسانی که تابو شکنی می کنند می توانند با انجام بعضی اعمال مانند غسل، انجام نذورات، پرداخت کفاره، دعا خواندن و غیره خود را تطهیر نمایند. «در آفریقای جنوبی مراسمی تحت عنوان هلونیفا^[۳] برگزار می شود که به منظور تعدیل و تخفیف پیامدهای نقش تابو انجام می گیرد؛ زمانی که زن سهواً اسم پدر شوهر خود و یا حتی کلمات دارای هجای مشابه با آن را به زبان بیاورد، بایستی بلافاصله آب دهن خود را بر روی زمین بیاندازد» (آلن و بریج، ۲۰۰۶ الف، ۶).
در میان مائوری ها^[۴]، همه کسانی که به مرده دست زده اند و یا در مراسم تدفین شرکت جسته اند نجس می شوند و از هر نوع معاشرت با همنوعان محروم می شوند. کسی که در اثر تماس با میت آلوده شده است، اگر به
خانه ای وارد شود یا به شخص یا چیزی دست بزند، آن ها را نجس می کند. وی حتی نباید با دست های خود غذا را لمس کند. خوراک را جلوی او روی زمین می گذارند و او در حالی که دست ها را پشت سر به روی هم گذاشته با لب و دندان باید از عهده کار برآید. پس از گذراندن دوران عزلت، کلیه ظروفی که وی در آن دوران مورد استفاده قرار داده معدوم می گردد و لباس هایی که بر تن داشته به دور افکنده می شود (فروید، همان منبع: ۷۵-۷۴). انداختن سکه به هنگام دیدن میت، پرداخت کفاره برای شکستن روزه، ضربه شلاق برای روزه خواری و مجازات قصاص برای قتل نمونه هایی از مناسک نقض تابو در ایران به حساب می آیند. با گذشت زمان و تحولات اجتماعی جوامع، مجازات های نقض تابو به نهادهای قضایی و مراجع قدرت واگذار شد. مجازات تخلف از تابو را در ابتدا امری تلقی می کردند که خودبخود پدید می آید و تابوی نقض شده خود انتقام می گیرد. در اثر تکامل مفهوم تابو، وظیفه مجازات فردی که با خطای خود، همنوعانش را به مخاطره می اندازد بعهده جامعه قرار می گیرد.مثلا فردی که اقدام به زورگیری و اخاذی می کند تهدیدی علیه نظم و امنیت اجتماعی به حساب
می آید و از سوی قانون بشدت مجازات می شود.این انتظار که فرد خاطی در جامعه امروز خود بخود و بدون کیفر قانونی متنبه شود دور از ذهن به نظر میرسد.به عبارت دیگر در تحول مفهوم تابو،کیفر درونی جای خود را به کیفر قانونی داده است. بدین ترتیب آیین کیفر در ابتدایی ترین صورت خود، به تابو وابسته می شود.کسی که تابویی را نقض می کند خودش در اثر این عمل به تابو مبدل می شود و تنها در این میان بعضی خطرات ناشی از نقض تابو را می توان به کمک توبه و تشریفات از میان برد.
۲-۲-۵- نسبی بودن تابوها
هیچ چیز برای همه مردم و در تمام شرایط و زمان ها تابو نیست. فهرست طویلی از رفتارهای تابو وجود دارد که نقض آن در میان مردم بدوی رواج داشته و عمل به آن کاملاً عادی تلقی می شده است.نظیر ازدواج با محارم در میان فراعنه در ۱۲۷۹ پیش از میلاد،برهنه کردن اندامهای جنسی از سوی زنان از تمامی طبقات اجتماعی به نشانه جوانی و زیبایی در اروپای قرن هفدهم،منع نشستن زنان بر سر میز غذا با مردان در تاهیتی و غیره. وقتی فردی مرتکب تابوشکنی می شود برای وی در آن لحظه، تابو اثر بخشی خود را از دست می دهد. گاهی یک جامعه یک نوع منع را به رسمیت می شناسد در حالی که همان موضوع ممنوع در جوامع دیگر فاقد اثر بخشی است و حتی از امورات روزمره به شمار می آید. مفاهیمی چون «بد حجابی»، «روابط آزاد دختر و پسر» در کشور ما دارای درجه ای از تابوشدگی است، موضوعاتی که در اغلب کشورها در حیطه ممنوعیت قرار ندارد. پخش تصاویر مربوط به صحنه های مرگ و اعلان رسمی آن از سوی رسانه ها در کشور استرالیا نیز موجب خشم و ناراحتی بومیان آن کشور می شود، زیرا برای بومیان صحبت از مرگ تابو محسوب می شود. بسیاری از تابوها با تحول اوضاع اجتماعی سیاسی جوامع و رواج مفهوم عقلانیت انتقادی رنگ می بازند و تنها به صورت
مجموعه ای از عقاید خرافی گونه در می آیند و با گذر زمان از پذیرش عامه نیز خارج می گردند. حتی اموری که زمانی تشریفات و مناسک تابو به شمار می رفتند، خود، تابو شده و ناپسند و ممنوع قلمداد می شوند. به عنوان مثال خوردن خاک مهر برای شفای امراض دیگر نه تنها شفا بخش نیست بلکه مضر و مذموم هم تلقی می شود. نگهداری لباس میت در خانه دیگر به مانند سابق تلقی مرگ آفرینی نمی کند و بد یمن به حساب نمی آید. در هیچ یک از روزنامه های امروز دیگر از اثر درمانی «تریاک» صحبت به میان نمی آید؛ چفیه که تا پیش از آغاز جنگ تحمیلی تنها تکه ای پارچه بود پس از جنگ تقدس یافت و دارای ارزش شد. تابوسازی و تابوزدایی فرآیندهایی هستند که در دو جهت متفاوت و به صورت دائمی در جامعه عمل می کنند. زایش تابوها معلول تحولات سیاسی و اجتماعی است و وضع و میزان منع یا محدودیت آنها نیز در اختیار مراجع و افراد صاحب قدرت و نفوذ است. تابوزدایی نیز عموماً از نگرش های معارض با عقاید رایج در جامعه و معمولاً از سوی
اقلیت های فکری سربرمی آورد و هدایت می شود.افراد یا گروههایی که پیشگام به چالش کشیدن قواعد محدود کننده میشوند، منع ها را منسوخ و متعارض با شرایط فکری روز میدانند و برخی از انواع تابو را تنها خرافه های جاهلانه می انگارند. مانند رفع ممنوعیت از انتشار موسیقی پاپ در سال های گذشته منع هایی که در میان مردم جا خوش کرده و علاوه بر آن در زمره خطوط قرمز قانونی نیز بشمار می آیند، مقاومت بیشتری را طلب می کنند و اقدام به از میان بردنشان نوعی هویت ستیزی قلمداد میشود.

• • ترویج به عنوان یک شیوه مؤثر و آموزشی غیررسمی با کمک ابزارها و شیوه های خاص و منحصر به فرد خود می تواند موجب ارتقای سطح دانش و آگاهی های افراد و جامعه گردد و بر این اساس به تقویت روحیه، فرهنگ تعاونی و ارزش های تعاونی کمک نموده و در جهت تشکیل تعاونی ها در گرایش های مختلف با توجه به امکان سنجی های موجود کمک نموده و موجب ارتقای سطح کیفی تعاونی های موجود گردد.

• • توسعه آموزش ها و توسعه منابع انسانی بدون شک در تقویت بکارگیری شیوه های نوین مدیریتی در سطح جامعه و مؤسسات و شرکت های تعاونی و توسعه بهره وری به عنوان یکی از راهکارهای اساسی در تأمین منابع مالی امروزه دولت ها خواهد بود.

• • محدودیتهای نیروی انسانی در بخش تعاون و گستردگی تخصصها و حمایتها و نیازهای جامعه و لزوم جلب مشارکت های مردمی، ضرورت همکاری با سایر دستگاه های اجرایی و سازمان ها و دانشگاه ها و… را ایجاب می نماید. این موضوع به ویژه به دلیل فعال سازی واحدهای کارآفرینی در سطح دانشگاه ها و ادارات و تخصیص مناسب بودجه های اشتغال و … و بودجه قابل توجه ایشان در فعالیت های آموزشی و ترویجی و فرهنگی از اهمیت قابل توجهی برخوردار است.

• • انجام فعالیتهای ترویجی تعاون، در صورتی که به نحو مناسبی صورت گیرد میتواند موجب اشتغالزایی پایدار، توسعه بهره وری، افزایش GNP، افزایش آموزش های عمومی، توسعه فرهنگی جامعه، ارتقای روحیه و فکرهایی که با اصول و ارزش های تعاونی همراه است در جامعه، گسترش حفاظت از محیط زیست، استاندارد، مدیریت مشارکتی و … گردیده و در نهایت در جهت دستیابی به توسعه پایدار قدم بردارد، در حالیکه در بقیه موارد اینگونه نیست.

• • با توجه به منابع محدود مالی و انسانی در سطح دستگاه های اجرایی و دولتی لزوم گسترش فعالیت ها در بکارگیری از شیوه های مناسب و مؤثر در بخش ترویج از جمله ترویج خصوصی، انعقاد توافقنامه های همکاری با دستگاه ها، فعال سازی اتحادیه ها و اتاق های تعاونی و…. احساس می شود.

• • با عنایت به موارد فوق تشکیل و تقویت معاونت ترویج و توسعه در وزارت تعاون هر چند به صورت موقت (یک دوره ۱۰ ساله) با ادغام برخی واحدها و دفاتر تخصصی و تغییر ساختار لازم به همراه شورای عالی ترویج تعاون پیشنهاد می شود.

• • طراحی شورای مرکزی ترویج در ستاد و شوراهای استانی با عضویت مدیران عالی و ارشد وزارت تعاون، اتحادیهها، اعضای متخصص از اساتید دانشگاهها و حسب مورد از سایر دستگاه ها در جهت سیاستگزاری، تعیین خط مشیها و تصمیمگیری در مورد طرح ها.

• • اولویت دادن در ارائه آموزش های ترویجی به رهبران، مدیران و نهادها و گروه های خاص.

• • طراحی کمیته های تخصصی همکاری با حضور کارشناسان تخصصی به منظور بهره مندی از نظرات و اطلاعات و دانش ایشان، توأم با مشارکت در ترویج و آموزش مخاطبین.

• • طراحی واحدهای مشاوره و راهنمایی در سطح دانشگاه ها، ادارات تعاون با حضور کارشناسان خبره، ارشد و با تجربه.

• • تشکیل کمیسیونهای مشترک توافق نامههای همکاری مشترک با دستگاه های اجرایی و دانشگاهها، تعیین دفاتر یا کمیتههای کاری در دستگاه های مقابل و تعیین حمایتها و نظارت و هدایت دو طرف در تشکیل و توسعه و ترویج تعاونیها.

• • لزوم مشارکت گروه های مختلف عمومی و تخصصی در داخل و خارج از آن در توسعه آموزش ها و هدایت و راهنمایی مؤثر مخاطبین.

• • بکارگیری روش های معمول ترویجی و به ویژه بهره گیری از رسانه های گروهی و صدا و سیما.

• • تشکیل واحدهای غیردولتی و تعاونی ترویج، برقراری نظام سرباز مروج تعاون و …

• • تکمیل آموزش ها و به هدف رسانی تعاونی ها.

• • ترویج تشکیل تعاونی های مشاوره مهندسی، بازاریابی و بازاررسانی، خدماتی و خدمات آموزشی.

• • انجام فعالیت های ترویجی در تسهیل تشکیل تعاونی ها، راه اندازی و بهره برداری، فعالیتهای مالی و حقوقی در تعاونی ها و کاهش مشکلات تعاونی ها در اخذ وام و تسهیلات بانکی.

• • تقویت روحیه تعاونی و ترویج ارزش های تعاونی به منظور کاهش گرایش و تمایل غالب آنها صرفاً به مباحث مالی و اقتصادی و اخذ وام.

• • تقویت نیروی انسانی بخش ترویج از جهات کمی و کیفی و بهره مندی از آموزش های لازم در کل کشور.

• • تقویت بودجه های ترویجی.

• • برقراری ارتباطات مؤثر و هماهنگیهای لازم بین بخشهای آموزش، تحقیقات، ترویج، روابط عمومی و امور بین الملل در سازمان.

• • توسعه ارتباط با سایر کشورها به منظور بهره گیری از تجربیات و سیستم های آموزشی.

• • توسعه ارتباطات و عضویت در سازمانها و مراکز بین الملی با هدف بهرهگیری از امکانات و روش ها.

• • تفکیک مخاطبین، موضوعات، محورهای ترویجی و طراحی برنامههای خاص ترویجی.

• • تدوین برنامه های استراتژیک و پنجساله در بخش ترویج.

• • طراحی نظام های ویژه ارزیابی و ارزشیابی در برنامه های آموزشی و ترویجی.

• • طراحی تحقیقات مؤثر امکانسنجی تشکیل و تقویت تعاونیها در نقاط مختلف کشور بر اساس اولویتهای کلان جامعه.

• • طراحی سیستم هدایت مؤثر مخاطبین به بخشهای تخصصی به منظور رفع مشکلات و سؤالات.

• • فراهم نمودن زمینه مؤثر آموزش های ترویجی در دستیابی تعاونیها به اهداف مادی و معنوی و دستیابی به اهداف و ارزش های والای تعاونی.

• • کمک و هدایت تعاونی ها در بازاررسانی، بازاریابی، تشکیل اتحادیهها و ارتباط با دستگاه های مرتبط و بین المللی و نمایشگاه ها و سمینارها.

• • طراحی سمینارها و گردهمایی های آموزشی و ترویجی.

• • توسعه آموزش های تعاونی از طریق نهادها و ارگان ها و دانشگاه ها و ارتقای دانش مدیران و کارشناسان در بخش تعاون.

• • تلاش در جهت شناسایی و معرفی تعاونی های موفق و نمونه و معرفی آنها به روش های مختلف.

• • اطلاع رسانی و آگاهی دادن به عموم مردم تا حد ممکن از مزایای بخش تعاونی.

• • تلاش در جهت تقویت بخش ترویج و تعاون از طریق مجامع قانونی، حقوقی، دولت و تبیین دیدگاه فرا سازمانی تعاون در کشور.

در یک جمع بندی اجمالی می توان ضمن تأکید مجدد بر اهمیت و نقش آموزش و ترویج در تعاونی ها، به ویژه تعاونی های کشاورزی و تولید روستایی بر اهمیت انجام نیازسنجی آموزشی در این تعاونی ها و ارائه آموزش های ترویجی در همه ابعاد مبنتی بر نیازها و اولویت های اعضا و ارکان تأکید نمود. بی تردید اهمیت موضوع آموزش در بین مدیران تعاونی های تولید روستایی و اهمیت و جدیت ایشان در پیگیری به منظور ارائه آموزش های مورد نیاز به اعضا و ارکان تعاونی ها به عنوان یکی از شاخص های موفقیت مدیران تعاونی ها مطرح بوده و می تواند در بین مدیران تعاونیهای خودگردان و غیرخودگردان مورد مقایسه قرار گیرد. در این خصوص سابقه پیگیری و ارائه آموزش های ترویجی می تواند به عنوان یک شاخص مهم مد نظر قرار گیرد. این سابقه در ابعاد زیر قابل بررسی است:
(ج)الگوی های پذیرش و توسعه روش های تعاون
۲-۲۷مدل پذیرش و توسعه فناوری^[۱۹]
به منظور شناخت عوامل اثرگذار بر پذیرش از سوی کشاورزان، باید تئوری های مطرح در این زمینه بررسی شوند. از این رو، مطالعاتی در زمینه عوامل مؤثر بر تمایل افراد برای به کارگیری تکنولوژی انجام شده است. نایسوین و همکارانش^[۲۰] (۲۰۰۵)، ادارک مفید بودن، سهولت کاربرد، لذت بخش بودن، صراحت درک شده و همچنین هنجارهای ذهنی و کنترل رفتاری را به عنوان عوامل مؤثر در به کارگیری خدمات شناسایی کردند. نتایج مطالعه دیگری که در سال ۲۰۰۵ به وسیله همین گروه انجام شد، نشان داد که هنجارهای اجتماعی و انگیزه های درونی مانند لذت بخش بودن در تصمیم گیری بیشترین تأثیر را بر کاربران زن جهت استفاده از خدمات دارد، در حالی که انگیزه های بیرونی از قبیل مفید بودن و صراحت درک شده، بیشترین نقش را در تصمیم گیری کاربران مرد ایفا می کند. اثر سهولت کاربرد و نگرش ها بر روی هر دو گروه زن و مرد یکسان است (Nysveen, Pedersen, Thorbjornsen, 2005).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

مطالعه انجام شده توسط هم و همکارانش^[۲۱] (۲۰۰۵)، اساس نگرش مثبت نسبت به کاربرد فناوری و مفید بودن آن، مهم ترین عامل مؤثر در به کارگیری خدمات توسط کاربران است. در مطالعه هونگ و همکارانش^[۲۲] (۲۰۰۳)، سرعت ارتباط، رضایت کاربر، قدرت آفرینندگی شخصی، سهولت کاربرد و مفید بودن مهمترین عوامل تعیین کننده تمایل اشخاص نسبت به خدمات هستند.
دیویس^[۲۳] (۱۹۸۹)، مدل پذیرش فناوری را ارائه داد. این مدل برای پیش بینی عوامل اثرگذار بر پذیرش فناوری اطلاعات توسط کاربر و کاربرد آن در عمل طراحی شده است. اساس این مدل بر اساس تئوری عمل منطقی آجزن و فیشبین و تئوری رفتار برنامه ریزی شده آجزن است. در مدل یاد شده، ادراک مفید بودن و سهولت کاربرد عواملی هستند که بر روی تمایل کاربر برای استفاده از یک فناوری اثر دارند (Davis, 1989).
در نمودار ۳ مدل پذیرش فناوری نشان داده شده است. ونکیتز و دیویس^[۲۴] (۲۰۰۰) ، مدل پذیرش فناوری اولیه را توسعه داده و هنجارهای ذهنی را نیز به عنوان عامل اثرگذار بر تمایل شخص به استفاده از فناوری، به مدل پذیرش فناوری اضافه کردند.
نمودار ۳٫ مدل پذیرش فناوری (Cho, 2004)

جمع کل ۵ منطقه

۱۰ مدرسه

۱۸۹

۱۸۹

۳۷۸

۳۷۸

روش جمع‌ آوری اطلاعات تحقیق
برای بدست آوردن اطلاعات مورد نیاز پژوهش حاضر از شیوه‌های مختلفی استفاده شده است که مهمترین آنها عبارتند از:

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

روش کتابخانه‌ای: جهت بدست آوردن اطلاعات مورد نیاز به منظور مطالعه تئوریها و مبانی نظری مهارتهای زندگی و شناسایی عوامل آسیب‌زا در برنامه آموزش مهارتهای زندگی برای دائش‌آموزان دوره متوسطه نظری از میان منابع مختلف اقدامات زیر صورت گرفت:
جستجوی منابع فارسی و انگلیسی مثل مقالات، کتابها و پایان‌نامه‌های پژوهشی در زمینۀ موضوع یا مرتبط به موضوع و مطالعه آنها.
مراجعه به سازمان‌هایی مثل سازمان آموزش و پرورش، سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، معاونت آموزش و پرورش نظری و مهارتی وزارت آموزش و پرورش، معاونت امور فرهنگی و پیشگیری سازمان بهزیستی، یونیسف، کمیسیون ملی یونسکو در ایران و دیگر سازمانهایی که در زمینۀ استفاده از آموزش مهارتهای زندگی پیشقدم بوده‌اند.
جستجوی منابع و اطلاعات کتابخانه‌ای دانشکده‌های مختلف دانشگاههای تهران (تربیت مدرس، دانشگاه تهران، علامه طباطبایی، تربیت معلم، شهید بهشتی، الزهرا و دانشگاه شاهد) و مراکز اطلاع‌رسانی از قبیل مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران، کتابخانه ملی ایران، کتابخانه پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش.
جستجو در سایت‌های مختلف اینترنتی و مطالعه منابع موجود در آنها در زمینۀ مهارتهای زندگی. اطلاعات مربوط به مبانی نظری و تئوریهای آموزش مهارتهای زندگی که از طریق بررسی و مطالعه منابع فوق به دست آمد طبقه‌بندی، تلخیص و تنظیم شد. آنگاه عواملی را که مرتبط با سؤالات تحقیق شناخته شدند در تهیه ابزار اندازه‌گیری مورد استفاده قرار گرفتند.
روش میدانی: به منظور دستیابی به دانسته‌های مورد نظر و فرایندهای تحلیل درباره اطلاعات از روش میدانی استفاده شده است که هدف آن کشف روابط و چگونگی تعامل بین متغیرهای ساختار واقعی در شرایط مورد بررسی است. در این راستا به منظور مطالعه نگرش‌ها، ادراکات افراد و گروه های موجود در موقعیت تحقیق حاضر از مناسبترین روش ممکن جهت گردآوری اطلاعات لازم استفاده شد که همان پرسشنامه محقق ساخته است.
ابزار جمع‌ آوری اطلاعات تحقیق
پژوهشگر باید با ابزارهایی داده‌های لازم را از جامعه (نمونه) آماری جمع نماید و با تحلیل، پردازش و تبدیل آنها به اطلاعات به آزمون فرضیه‌ها بپردازد. برای جمع‌ آوری داده‌ها به ابزارهای گوناگونی نیاز هست. نوع این ابزارها تابع عوامل گوناگونی از جمله ماهیت و روش تحقیق است (خاکی، ۱۳۸۲، ص ۲۳۹). آزمون وسیله یا ابزاری است که محقق به کمک آن چگونگی شکل‌گیری یک حادثه را مشاهده یا اندازه‌گیری می‌کند. اندازه‌گیری متغیرهای پژوهش نیازمند ابزار اندازه‌گیری است. به بیان دیگر تبدیل پاسخ‌ها به داده‌ها بخش مهمی از فرایند پژوهش علمی است. پژوهشگر برای این تبدیل به یک وسیله اندازه‌گیری نیاز دارد (خورشیدی و قریشی، ۱۳۸۱، ص ۱۱۱). در پژوهش حاضر ابزار مورد استفاده برای جمع‌ آوری اطلاعات و اندازه‌گیری نگرش گروه های مورد مطالعه در مورد شناسایی آسیب‌های موجود در برنامه آموزش مهارتهای زندگی دوره متوسطه نظری، پرسشنامۀ محقق‌ساخته می‌باشد. پرسشنامه دارای ۴۰ سؤال بسته پاسخ است که از طریق سؤال‌های آن دانش، علایق، نگرش و عقاید گروه های مورد مطالعه مورد ارزیابی قرار گرفت. در این راستا برای بالا بردن دقت داده‌های گردآوری شده، تکمیل پرسشنامه همراه با ارائه توضیحاتی در مورد سؤال‌ها و روند کلی موقعیت تحقیق به گروه های مورد مطالعه به ویژه متخصصان تعلیم و تربیت، صورت گرفت.
فلوید فولر^[۴۱۳]، چهار معیار عملی برای سؤال‌های پرسشنامه مطرح کرده است که عبارت‌اند از:
آیا این سؤال برای همه افراد معنای مشابهی دارد؟
آیا این سؤال سؤالی است که بتوان آن را از مردم پرسید؟
آیا این سؤال سؤالی است که مردم تمایل به پاسخگویی به آن را داشته باشند و لذا فرایند جمع‌ آوری اطلاعات صورت می‌گیرد؟ (دلاور، ۱۳۸۵، ص ۱۱۰).
از این رو در پژوهش حاضر سعی شده است که سؤالات پرسشنامه قابلیت لازم را از لحاظ ایجاد انگیزه برای پاسخگویی در پاسخ‌دهندگان و درک درست آنان از مفاهیم و متغیرهای مندرج در سؤالات، داشته باشند. پرسشنامه مطابق با مقیاس ۵ درجه‌ای لیکرت^[۴۱۴] تنظیم شده است که به ترتیب از طیف خیلی زیاد، زیاد، متوسط، تا کم و خیلی کم را دربر می‌گیرد. بیشترین یا بالاترین ارزش عددی (امتیاز) به طیف خیلی زیاد تعلق می‌گیرد و برعکس کمترین امتیاز به طیف خیلی کم. همین امر موجب خواهد شد که عقاید و نگرش‌ها برحسب درجۀ شدت اهمیت آنها طبقه‌بندی شود و دیدگاه ها و نظرات گروه های مورد مطالعه در مورد آسیب‌های موجود در آموزش مهارتهای زندگی دوره متوسطه نظری از منظرهای مختلف شناسایی و سنجیده شود. این پرسشنامه که به منظور جمع‌ آوری اطلاعات و پاسخگویی به سؤالات پژوهش تهیه شده است، عناصر برنامه درسی مهارتهای زندگی دورۀ متوسطه نظری را درون ۹ طبقه کلی که عبارت‌اند از: اهداف، مواد آموزشی، محتوا، فعالیت‌های یادگیری، راهبردهای تدریس، ارزشیابی، گروه‌بندی، زمان و فضا مورد آزمون قرار می‌دهد. اطلاعات پیش‌نیاز برای پاسخدهی به سؤالات مربوط به عناصر برنامه درسی مهارتهای زندگی به تفکیک هر عنصر در پرسشنامه گنجانده شده است. در جدول (۳-۴) مشخصات پرسشنامه آورده شده است.
جدول ۳-۳: مشخصات ابزار گردآوری اطلاعات (پرسشنامه)

عناصر برنامه درسی مهارتهای زندگی

گویه‌های مربوطه

شماره سؤالات در پرسشنامه

الف) اهداف: توانایی شناخت خود، آگاهی از ارزشهای فردی و خانوادگیف انتخاب هدف، تصمیم‌گیری، برقراری ارتباط مطلوب، مقابله با اضطراب و …

ـ تناسب اهداف با نیازهای دانش‌آموزان، نیازهای جامعه، تغییرات اساسی جامعه و نیازهای جامعه آینده

سؤالات ۱ الی ۴

ب) مواد آموزشی: بسته آموزشی شامل مواد آموزشی انفرادی (مانند کتاب درسی، برگه‌های تمرین)، مواد آموزشی گروهی (طلق شفاف، فیلم اسلاید، پوستر، وسایل دیداری و شنیداری) و مواد آموزشی تکمیلی (تکالیف اضافی)

۱- تناسب مواد آموزشی با علایق دانش‌آموزان
۲- میزان علاقه دانش‌آموزان به مواد آموزشی گروهی
۳- میزان علاقه دانش‌آموزان به مواد آموزشی انفرادی

سؤالات ۵ الی ۷

ج) محتوا: شناخت خود (احساس ما در مورد خویشتن، توانایی تجسم بصری علایق و استعدادهای فرد در نگاه دیگران، شناخت توانایی‌ها و ویژگی‌های خاص خود)- اکتساب ارزشهای خانوادگی (تحصیلات، پسر بودن، دختر بودن، حجاب، کار- درآمد بالا و…)- ارزشهای فردی (به خود متکی بودن، کسب نمرۀ خوب- برنامه‌ریزی برای آینده و…)- انتخاب هدف (اهداف کوتاه‌مدت- تحقق هدفها و آرزوها، تعهدات نسبت به اهداف و…) - تصمیم‌گیری (پیش‌بینی نتایج هر تصمیم- تصمیم‌گیری گام به گام) – برقراری ارتباط (استفاده از کلمات مناسب، ارتباط غیرکلامی، قدرت گوش دادن، توانایی ابراز وجود و…) – مقابله با اضطراب (تأثیر فکر من، آرامش عضلانی و…)

۱- تناسب محتوا با فرهنگ جامعه، پیشرفت‌های علمی، مسائل و مشکلات جامعه.
۲- تناسب محتوا با نیازهای دانش‌آموزان، توانایی‌های آنها و تناسب محتوا با زندگی واقعی دانش‌آموزان
۳- همگرایی (ارتباط منطقی) بین مفاهیم مندرج در محتوا
۴- نقش تسهیل‌گری محتوای این درس در یادگیری سایر دروس

۵۶

۶۱

۵۳

۵۸

۳۸

۲۱-

۲

۲۴

۴۵

۵۳

۵۴

۶۱

ضریب نگهداشت%

با توجه به جدول ۴-۳۷ معلوم می شود که کمترین ضریب نگهداشت آب در فروردین ماه و بیشترین آن نیز در مرداد ماه می باشد و از کل بارندگی فروردین ماه ۲۱ درصد مقدار آن از طریق ذوب برف تامین شده و بر مقدار روانآب حاصل از بارندگی اضافه می شود. بنابراین در حوضه ذیلکی رود از متوسط بارش سالانه که مقدار آن ۱۲۲۲ میلیمتر می باشد و بر سطح حوضه فرو می ریزد ۵۶ درصد آن تبدیل به روانآب شده و ۴۴ درصد دیگر نیز صرف عوامل دیگر شده است. بیلان هیدرولوژیکی حوضه نشانگر این است که از کل بارندگی سالیانه چه مقدار بصورت تبخیر و تعرق دوباره به جوبر برگشته و چه مقدار از بارندگی به صورت آبهای جاری و یا بصورت ذخیره آبهای زیرزمینی باقی می ماند. برای محاسبه بیللان آبی حوضه ابتدا تبخیر و تعرق واقعی حوضه را از رابطه تورک بدست می آوریم. این رابطه به صورت زیر میباشد (علیزاده، ۱۳۷۹) در رابطه با بیلان آبی حوضه ذیلکی رود را به روش زیر محاسبه می کنیم. که در آن:

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

TI: عامل مربوط به دمای متوسط سالانه هوا است که مقدار آن برابر است با:

E: تبخیر سالانه بر حسب میلیمتر

P: بارندگی سالانه بر حسب میلیمتر

با توجه به رابطه مقدار تبخیر سالانه حوضه آبریز ذیلکی رود ۳۶/۷۰۶ میلیمتر محاسبه شده است. حال اگر از عوامل نفوذ صرفنظر شود بقیه بارش بصورت روانآب از حوضه خارج می گردد. لذا خواهیم داشت:
R: روانآب به ملیمتر
p: مقدار بارندگی سالانه به میلیمتر
E: تبخیر و تعرق محاسبه شده از رابطه تورک

۱۲۲۲ – ۷۰۶٫ ۳۶ = ۵۱۵٫ ۶۴
در این رابطه مقدار روانآب برابر۶۴/۵۱۵ میلیمتر که از حوضه خارج می شود. در اینجا میزان سالیانه تبخیر و تعرق واقعی و روزانه ذیلکی رود را به متر تبدیل می کنیم.

بطوری که مشاهده می شود از ۱۲۲۲ میلیمتر بارندگی سالانه حدود ۳۶/۷۰۶ میلیمتر به صورت تبخیر و تعرق از حوضه خارج می گردد و ۶۴/۵۱۵ میلیمتر آن به روانآب تبدیل می شود بنابراین مقدار آبی که به صورت بارش وارد حوضه می شود تقریبا ً به همان اندازه به صورت تبخیر و تعرق و روانآب از حوضه خارج می گردد.

۴-۸-۹٫ بررسی پدیده سیل و اثرات آن در حوضه آبریز ذیلکی رود

مشکلاتی در مورد سیل گیری اراضی حاشیه رودخانه در زمان سیلاب وجود دارد. با این حال در فصول گرم سال مشکل کم آبی و خشکسالی مطرح می باشدو گاه نیز باعث نزاع می گردد. بنابراین باید روشهایی به کارگرفته شود که ضمن مهار سیل به تامین آب کمک کند. . در صورت وجود این امکان احداث سد برا ی مهار سیلاب و بهره وری از آب توصیه می شود. بهسازی و توسعه استخرهای سنتی (مسیل ها) نیز جهت مهار سیلاب و استفاده از آب آنها و حتی پرورش آبزیان توصیه می شود. حفظ حریم رودخانه نیز از روش های دیگر محسوب می شود. همچنین انجام اقدامات آبخیزداری و حفاظت از منابع طبیعی (جنگل ومرتع) به منظور حفظ توأمان آب و خاک ضروری است.
شیب عمومی رودخانه نسبتاٌ زیاد است (۴۵%) بنابراین سرعت وتوان فرسایشی رودخانه بویژه در بازه‎های کوهستانی و کوهپایه زیاد می باشد. بازدیدهای میدانی نیز حاکی از این است که رودخانه در زمان سیل، رسوب و چوب زیادی را حمل می نماید هنگام عبور سیل از مقطع پل، این مواد ممکن است در مقطع گیر کرده و مشکلاتی را ایجاد نماید. لازم به ذکر است که شکست ناگهانی شیب حوضه در ورود به سر دشت موجب انباشت سریع رسوبات سیلابی پس از فروکش سیل و بالطبع موجب انحراف مسیر آبراهه‎ها خواهد شد (شرکت جهاد تحقیقات آب و ابخیزداری گزارش تلفیق، جلد اول، ۱۳۷۸، ص۱۱۸)

۴-۸-۱۰٫ اثرات سیلاب در حوزه آبریزذیلکی رود

محیط حوزه آبریز یک سیستم پویا و پیچیده است که دائماً تحت تاثیرات، کنش عوامل متغیر و چندگانه در حال تعدیل شرایط حاکم است. بعلت رژیم بارندگی خاص محدوده مورد مطالعه آبراهه های حوزه آبریز ذیلکی دارای دو دوره پر آبی در فصل پائیز و بهار می باشند. سیلاب حوزه بدلیل فرسایش زیاد خاک حوزه و هوازدگی شدید برونزد های سنگی، توام با بار رسوبی زیاد است و احتمال وقوع پدیده سیلاب‎های گلی و واریزه دار بالا است. قدرت تخریب این جریان ها بدلیل بالا رفتن وزن مخصوص مایع فوق العاده است و متعاقب هر سیل، مورفولوژی حوزه تغییر محسوسی نشان می دهد. این تغییر بصورت فرسایش کناره ای و بستر در زمان وقوع سیل رخ می دهد. پس از فروکش سیل بلوکها و قطعات بزرگ سنگی که در زمان اوج سیل به رودخانه وارد شده است عموماٌ در قسمت های داخلی پیچ ها انباشته می‎شوند و در زمان کم آبی موجب انحراف مسیر آبراهه ها می گردند. بارش شدید و طولانی مدت در منطقه و بالا آمدن سطح آب دریای خزر ذوب سریع برف، نفوذ پذیری خاک و همچنین عوامل مربوط به فعالیت های بشری. اهم فعالیت های انسانی مرتبط با این امر، عبارتند از اینکه در اکثر رودخانه های منطقه، تجاوز به حریم رودخانه به وفور دیده می شود. به عبارتی در حریم رودخانه ساخت و ساز، راه سازی و یا فعالیت کشاورزی انجام می گیرد. یکی دیگر از عوامل مهم و کارا برداشت بی رویه و غیر اصولی شن و ماسه رودخانه ای است که اثرات زیان بار آن بصورت انحراف مسیر آبراهه های حوزه و نهایتاٌ تعریض بستر می باشد. بعبارتی رودخانه حالت سرگردان به خود گرفته و زمینهای اطراف را مورد هجوم و فرسایش قرار میدهد. ضمناٌٌ احداث سازه های نامناسب در مسیر جریان آب مانند پل های با ابعاد نامناسب برای عبور آب یا با پایه های متعدد سبب شده که کانال رودخانه در مواقع وقوع سیلاب و خصوصاٌ سیلاب های واریزه دار ظرفیت حمل و انتقال رسوبات وارده را نداشته و باعث انحراف و تجاوز رودخانه به اطراف خود شود. تخریب شدید منابع طبیعی و بهره برداری بی رویه از جنگل ها و مراتع و نیز تغییر کاربری اراضی و تبدیل آنها به اراضی کشاورزی سبب شده که پدیده های فرسایشی از جمله رانش زمین به وقوع بپیوندند که خود زمینه ساز سیلاب های واریزه ای مخرب میباشند.
قسمت اعظم طول رودخانه ها مسیر های کوهستانی و کوهپایه ای و پر شیب با دره های V شکل است. این عامل باعث می شود که در این مناطق سرعت جریان در رودخانه و در نتیجه توان فرسایشی آن زیاد باشد. در این بازه ها سیل گیری رخ نمی دهد و یا پهنه سیل خیلی کم می باشد. سیل در پهنه هایی با شیب های تند، خطرناک است زیرا سرعت جریان سیل را افزایش می دهد. شکل حوضه آبریزذیلکی نزدیک به دایره است و مسیر جریان آبراهه اصلی عموماٌ جنوبی – شمالی است. شکل حوزه از دیدگاه ” مشکلات سیل ” با توجه به شیب رودخانه عمل میکند. آشکار است که دایره ای بودن حوزه ها باعث می گردد که زمان تمرکز حوزه کاهش یابد. (بر عکس عامل کم شیب بودن حوزه). سطح حوضه عمدتاٌ پوشیده از پوشش گیاهی جنگلی است و در هر حال پوشش گیاهی و انواع دیگر (مرتع، باغات و مزارع) نیز اراضی را پوشانده است بنحوی که کمتر جایی در سطح حوزه یافت می شود که عاری از هرنوع پوشش گیاهی باشد. این عامل نیز در مهار سیلاب نقش مهمی را ایفا میکند، بنحوی که در هر منطقه ای که پوشش گیاهی لطمه دیده، مشکلات سیل افزایش یافته است

۴-۸-۱۱٫ اندازه گیری دبی سیل

در حوضه هایی که دارای آمار اندازه گیری سیل می باشد براساس موجودیت و نوع داده ها دو روش مختلف برای به دست آوردن حداکثر دبی لحظه ای سیل به کار گرفته می شود که عبارتند از:
۱- برای زمانی که فقط داده های حداکثر دبی لحظه ای رودخانه ای در اختیار می باشد از تحلیل فراوانی سیل استفاده می شود.
۲- برای زمانیکه داده های هیدروگراف سیل همراه با داده های بارندگی در اختیار باشد از هیدروگراف واحد استفاده می شود و با توجه به داده های موجود در حوضه ی آبریز ذیلکی رود از هیدروگراف واحد استفاده می کنیم (علیزاده، ۱۳۸۵، ص ۷۵۷).

۴-۸-۱۲٫ محاسبه و تحلیل دبی متوسط سیل

برای این منظور، ابتدا آمار دبی متوسط ایستگاه آب سنجی شهر بیجار جمع آوری و پس از آنالیز نقطه ای، با توزیع های آماری مختلف برای انجام شد. پس از بررسی و مطالعه، تابع توریع آماری لوک پیرسون تیپ سه به عنوان مناسب ترین توزیع محدوده مورد مطالعه انتخاب گردید.