با غم نشسته دایم و از غمگسار دور
(ص۲۲۸،ب۱۱)
زارم، او را ز من شیفته زار بپرس
(ص۲۳۷،ب۳)
چاره بزمی بساز تا بنهی خوان گل
(ص۲۵۳،ب۱۷)
نکتهای شیرین تر از نوشم بگوی
(ص۴۱۵،ب۱۳)
۳-۱-۴-۳- انواع ردیف در اشعار اوحدی
۱-ردیف های فعلی
ردیف های فعلی در مجموعه اشعار اوحدی مراغهای چشمگیر است، او برای بیان تکمیل معانی و مفاهیم ذهنی خود از ردیف های فعلی، به ویژه از نوع تام بهره فراوان برده است. در مجموع ۴۰۸ مورد فعل در دیوان به کار رفته است که ۳۱۴ مورد آن از نوع فعل تام است.
( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
۱-۱فعل تام:
در دیوان وی ۳۱۴ مورد فعل تام به کار رفته که ۳۹% کل ردیفهاست و در دو مثنوی منطق العشاق و جام جم ۶۹۲ مورد که ۳۸% ردیف مثنویها است. ردیف هایی ازقبیل: «دریاب، کن، کند، خواهد ماند، دیدهام، دار، کنی، شنوی، برسان، آوردند، بماند، داد، دارد، نمیدانم، برداشت، میبینم، دارم، بیا و …»
گر آن جهان طلبی کار این جهان دریاب
ز روبــه بــازی زلفــم حــذر کــن
تنـگــدسـتی چــو مــن چـــه کـــار کنــد؟
به هرزه می گذرد عمر ، وارهان ، دریاب
(ص۲،ب۲۳)
ســر خود گیر و با او سر بسر کن
(ص۴۶۹،ب۱۰)
تــا ازو خود کســی شمار کنــد
(ص۴۸۵،ب۱۲)
۱-۲فعل ربطی:
بعد از فعل تام، فعل اسنادی یا ربطی به نوبه خود در دیوان اوحدی نمود بیشتری یافته و شاعر در شکل گیری ردیف ها از آنها بهره برده است که در مجموع ۹۱ مورد و ۱۲% کل ردیف های دیوان او را تشکیل می دهد؛ همچنین در مثنوی های منطق العشاق و جام جم ۴۸۶ مورد که ۲۹% از ردیف هاست. فعل های ربطی نسبت به فعل تام از بسامد کمی برخوردار است از جمله« هست، نیست، باشد، شود، بودم، گشت، شد، نباشد، همی باشد، خواهد شد، نشد، می شد، بود، خواهد بود، نبود و…»
بـر آسـتـان در او کسـی کـه راهـش هـست قبـول و منـزلت آفتـاب و مـاهش هست
(ص۸،ب۹)
دلــش بــا آن گـــران پـاسـخ دژم بـــود هنـــوز انـدر وفـا ثـابــت قــدم بــود
(ص۴۶۱،ب۱۱)
ورنــه فـــرزنـــد خــانـه کـن بـاشــد رنــج جـــان و بــلای تــن بـاشـــد
(ص۵۵۳،ب۲۰)
۱-۳ فعل دعایی:
افعال دعایی که زیر مجموعه فعل های ربطی هستند، در دیوان اوحدی بندرت مورد توجه قرار گرفته است و فقط سه مورد است، آن هم از یک ساختار زبانی بودن ؛یعنی« بادا، مباد، تو باد » وحدود ۵/۰ درصد ردیفهای دیوان است، در دو مثنوی منطق العشاق و جام جم نیز فعل دعایی چشمگیر نیست و فقط یک مورد به کار رفته است.
شب و روز مــونس من غم آن نگــار بادا سـر من بر آستـان سـر کـوی یار بادا
(ص۷۳،ب۱)
کــه وجــودت بـــه جـــود فــربـه بـاد روزت از روز و شـب ز شـب به باد
( ص۶۶۹،ب۱۵)
۲- اسم:
۱۴ مورد که حدود ۵/۱% از ردیف ها را شامل میشود و در مثنوی های منطق العشاق و جام جم ۴۴ مورد که۳% ردیف های مثنوی است، مانند: «دوست، عشق، گل، بهشت، سپهر، دل، توبه، یوسف، کعبه، اخی، پدر، مرگ، رخ، موسی و…»