این هیات اشاره میکند که در سالهای اخیر رشد قابل توجهی در خدمات غیر حسابرسی مشاهده می شود به طوری که درآمد برخی شرکتهای حسابرسی بزرگ از بابت خدمات غیر حسابرسی بیشتر از درآمد حسابرسی است.
برخی از اعضای POB معتقدند که انجام خدمات غیر حسابرسی در قبال حقالزحمه های بالا باعث خدشه دار شدن استقلال حسابرس می شود. در آمریکا شواهد تجربی مؤید این است که بین کیفیت حسابرسی و حق الزحمه حسابرسی رابطه وجود دارد. در پی این شواهد SEC قوانین و مقررات مربوط به استقلال حسابرس را در سال ۲۰۰۱ بازنگری کرد و شرکتهای سهامی عام را ملزم نمود تا میزان حقالزحمه پرداختی چه از بابت خدمات حسابرسی و چه از بابت خدمات غیر حسابرسی به حسابرسان مستقل، اعلام دارند. هدف از افشا مذکور این است که به استفاده کنندگان صورتهای مالی این فرصت را بدهد تا خودشان نتیجه گیری راجع به اثرات خدمات غیر حسابرسی بر استقلال حسابرسی داشته باشند و این افشاها بر رفتار حسابرسان نیز اثر می گذارد. به طور کل این معیار جدید افشا(افشا میزان حق الزحمه) وضع شده توسط SEC عنوان می نماید که حقالزحمه بالای خدمات غیر حسابرسی پرداخت شده توسط صاحبکار به حسابرسان آن ها، می تواند استقلال حسابرس را به خطر بیندازد و کیفیت حسابرسی و در نتیجه کیفیت سود را کاهش دهد.
۲-۲-۱۱- تحلیل بنیادی کیفیت سود
مؤسسه گردینت[۲۶] با بهره گرفتن از نسبتها و دیگر ابزارهای تحلیل بنیادی به دنبال کسب شواهدی از کیفیت پایین سود بودند. برخی از مهمترین فاکتورهایی که گروه تحلیلی فوق در ارزیابی کیفیت سود مورد توجه قرار دادند به قرار ذیل میباشند:
۲-۳-۱۱-۱- تولید جریان نقدی
یکی از مهمترین شاخص های کیفیت سود، سطح جریان نقدی تولید شده توسط شرکت میباشد. به زبان ساده، با اینکه میتوان سود را دستکاری نمود اما غیر ممکن است که بتوان جریان نقدی را دستکاری نمود. یک روش درک اهمیت جریان نقدی، تجزیه سود خالص به جریان نقدی عملیاتی و اقلام تعهدی میباشد. یعنی:
اقلام تعهدی + جریان وجوه نقد عملیاتی= سود خالص
همانطور که در بالا نیز گفته شد، تحقیقات دانشگاهی نشان می دهند که کیفیت سود به سطح اقلام تعهدی منعکس شده در سود بستگی دارد.
جریان وجوه نقد عملیاتی گزارش شده در صورت جریان وجوه نقد، یک شاخص عالی برای کیفیت سود میباشد. برخی معیارهای مهم جهت بررسی جریان وجوه نقد عبارتند از:
-
- سطح جریان وجوه نقد عملیاتی به سود عملیاتی (OCF/OI)
- سطح جریان وجوه نقد شناور به سود خالص
۲-۳-۱۱-۲- کیفیت حسابهای دریافتنی
تحلیل کیفیت حسابهای دریافتنی و درآمد شرکت دید روشنی در مورد یکی از اجزاء اصلی کیفیت سود یعنی کیفیت درآمدها ارائه می نماید. بطورکلی، درآمد شناسایی شده که بر اساس محافظه کاری شناسایی شده باشد منجر به کیفیت سود بالا خواهد شد. در حالیکه درآمدی که بر اساس حسابداری جسورانه شناسایی شده باشد منجر به کیفیت سود پایین خواهد شد. برخی از مهمترین موارد ارزیابی کیفیت حسابها دریافتنی عبارتند از:
-
- سطح و تغییر در حسابهای دریافتنی نسبت به فروش.
-
- سطح و تغییر ذخیره ای برای مطالبات سوخت شده.
-
- روش برآورد بدهیهای سوخت شده و اینکه چگونه میتواند سود گزارش شده را تحت تاثیر قرار دهد.
- روشهای بیان شده شرکت برای شناسایی درآمد در مقایسه با دیگر شرکتهای صنعت.
۲-۳-۱۱-۳- کیفیت (اندازه گیری) موجودی کالا
کیفیت اندازه گیری موجودی کالای شرکت مستقیماً به محافظه کاری و بی طرفی در محاسبه بهای تمام شده کالای فروش رفته بستگی دارد. بویژه، اگر بهای تمام شده کالای فروش رفته شرکتی کمتر از واقع ارائه شده باشد آنگاه سودآوری شرکت بالاتر از واقع گزارش می شود و بالعکس. در هنگام ارزیابی کیفیت اندازه گیری موجودی کالا، مهمترین مواردی که بایستی مورد توجه و بررسی قرار گیرند، عبارتند از:
سطح و تغییر در کل موجودیهای کالا نسبت به فروش، روند حاشیه فروش، روش ارزیابی موجودیهای کالا و چگونگی تاثیر آن بر سود گزارش شده، رابطه بین انواع مختلف حسابهای موجودیهای کالا از قبیل مواد خام، کالای درجریان ساخت و کالای ساخته شده، روش مورد عمل شرکت برای اندازه گیری و ارائه موجودیهای کالا در مقایسه با دیگر شرکتهای صنعت.
۲-۳-۱۱-۴- کیفیت حساب دارایی های ثابت
محافظه کاری و بی طرفی در حساب دارایی های ثابت شرکت میتواند بر سود گزارش شده تاثیر داشته باشد. برای مثال، در نظر گرفتن عمر مفید بالا برای دارایی های ثابت می تواند سود خالص را افزایش دهد بدون اینکه سود آوری واقعی شرکت بهبود یافته باشد در هنگام بررسی کیفیت حساب دارایی ثابت، مهمترین زمینه هایی که بایستی مورد بررسی قرار گیرند عبارتند از:
کفایت هزینه های استهلاک، تغییر در روشهای استهلاک، شواهدی از دارایی های معیوب، عمر مفید دارایی های ثابت شرکت، ظرفیت مورد استفاده.
۲-۳-۱۱-۵- کیفیت بدهیها و افشا
کیفیت حسابهای بدهی نیز برای درک کیفیت سود حیاتی و مهم میباشند. بویژه، بدهی ها بایستی به طور بی طرفانه و به دور از هر گونه جانبداری گزارش شوند. در غیر این صورت، کیفیت سود خدشه دار می شود.
در ارزیابی کیفیت بدهیها، برخی از مهمترین مسائلی که بایستی مورد توجه قرار گیرند عبارتند از: مفروضات به کار رفته در مورد بدهی های تحقق یافته و ثبت نشده، علائمی از تامین مالی خارج از ترازنامه، افشا مفصل بدهیهایی که تحقق یافته اما ثبت نشده اند، رویه های مورد عمل در ارتباط با مخارج سرمایه ای، علائمی از دعاوی حقوقی
۲-۳-۱۲- ارزیابی فعالیتهای مدیریت سود
در هنگام ارزیابی اهمیت فعالیتهای مدیریت سود، برخی از مهمترین زمنیههایی که بایستی مورد بررسی قرار گیرند، عبارتند از: تغییر در رابطه بین درآمدهای تحقق یافته و تحقق نیافته، کثرت و زمانبندی معامله سهام با تضمین خرید توسط شرکت [۲۷] که ممکن است منجر به افزایش سود هر سهم شود، انتقال هزینه ها به دیگر بخش های صورت سود(زیان) به منظور افزایش سود عملیاتی یا حاشیه فروش.
۲-۳-۱۳- محیط رقابتی
محیطی که شرکت در آن فعالیت می کند می تواند به طور بالقوهای اثر مثبت یا منفی بر کیفیت سود داشته باشد. برای مثال، رشد سریع تکنولوژی در صنعت کامپیوتر میتواند منجر به افزایش کالاهای ناباب و بلا استفاده گردد. در مقابل، تغییر تکنولوژی در بخش صنعتی خیلی آهسته تر و کندتر میباشد. بنابرین برای این قبیل صنایع تغییر تکنولوژی یک فاکتور مهم در ارزیابی کیفیت سود نمی باشد. بدین ترتیب، شرکتهایی که در صنایع با رشد تکنولوژی بالا فعالیت میکنند نسبت به شرکتهایی که در صنابع با رشد تکنولوژی تقریباً ثابت فعالت میکنند، بیشتر مستعد رویارویی با مسائل کیفیت سود میباشند. برخی از مهمترین مسائلی که بایستی در ارتباط با محیط رقابتی مورد توجه قرار گیرند، عبارتند از: موقعیت رقابتی صنایع، شرایط اقتصادی، سرعت تغییر در تکنولوژی که ممکن است بر محصولات شرکت تاثیر بگذارد.
۲-۳-۱۴- دیگر فاکتورهای خاص شرکت