۴-۱-۴- روایت فضیل بن یسار
و عن الحسین بن محمد، عن معلی بن محمد، عن بعض اصحابنا، عن حمادبن عثمان، عن فضیل بن یسار، عن ابی عبدالله قال:«لا یقتل الرجل بولده اذا قتله، و یقتل الولد بوالده اذا قتل والده….»فضیل بن یسار از امام صادق نقل می‌کند که آن حضرت فرمود: مرد به فرزندش – اگر او را بکشد -کشته نمی شود و فرزند به والدش -اگر او را بکشد – کشته می شود
قاعده به صورت لا یقتل بیان شده است.
در روایت لفظ رجل که ظاهراً مراد از آن پدر می‌باشد، به کار رفته است.
مقتول مورد اشاره در روایت ولداست که مراد از آن، فرزند اعم از پسر و دختر است.
کلمه والد در این روایت به معنای پدر و مادر به کار رفته است. زیرا فرزند در صورتی که هر یک از پدر یا مادرش را بکشد، بدون تردید قصاص می شود. لذا این روایت موید این نکته است که «والد» به معنای اعم از پدر ومادر بوده و شامل هر دو می شود.
۴-۱-۵- روایت علاء بن الفضیل
عن علی بن ابراهیم، عن محمد بن عیسی، عن یونس، عن محمد بن سنان، عن العلا بن الفضیل قال: قال ابو عبدالله (ع): «لا یقتل الوالد بولده و یقتل الولد بوالده، و لا یرث الرجل ارجل اذا قتله و ان کان خزا اقول تقدم فی المواریث ان حکم المیراث محمول علی التقیه»
علاء بن الفضیل می‌گوید امام صادق (ع) فرمود:
«والد به فرزندش کشته نمی شود و فرزند به والدش کشته می شود و مرد، مرد را ارث نمی برد، در صورتی که او را کشته باشد، اگر چه کشتن او( از روی خطا)ناخواسته و ندانسته باشد».(الحر عاملی،همان)
۴-۱-۶- روایت ابوبصیر
و عن محمدبن یحیی، عن احمدبن محمد، عن علی بن الحکم، عن علیّ بن أبی حمزه، عن أبی بصیر عن أبی عبدالله (ع) قال: «لا یقتل الأب با بنه اذ قتله و الابن بأبیه اذا قتل أباه» ابوبصیر از امام صادق (ع) نقل می کند که آن حضرت فرمود:«پدر به پسرش کشته نمی شود، در صورتی که او را به قتل رساند و پسر به پدرش کشته می شود، در صورتی که پدرش را به قتل رساند.»(حرعاملی، همان)
۴-۱-۷- روایت اسحاق بن عمار
و به اسنادِ عن محمد بن احمد بن یحیی، عن الحسن بن موسی الخشاب عن غیاث بن کلوب، عن اسحاق بن عمار، عن جعفر، عن ابیه ان علیاً (ع) کان یقول: « لایقتل والد بولد اذا قتله، و یقتل الولد بالوالد اذا قتله، و لا یحد الوالد للولد اذا قذفه و یحد الولد للوالد اذا قذفه»
اسحاق بن عمار از جعفر و او از پدرش نقل می‌کند که امام علی (ع)فرمود:«والد به فرزندش کشته نمیشود، در صورتی که او را به قتل رسانده باشد و فرزند به والد کشته می شود. در صورتی که او رابه قتل رسانده باشد و والد به ولد حد(قذف) زده نمی شود، در صورتی که او را قذف کرده باشد و فرزند به والد حد زده می شود، در صورتی که او را قذف کرده باشد.»(الحر عاملی، همان، ص ۵۸)
این روایت از امام علی (ع) نقل شده است.
۱- قاعده مشهور در این روایت به صورت «لایقتل» ذکر شده است.
۲- امام (ع) کلمات « والد» و « ولد» را به کار می‌برند.
۳- امام (ع) علاوه بر بیان عدم قصاص والد به ولد و قصاص ولد به والد، به مسئله ایراد قذف والد و ولد به یکدیگر پرداخته و همانند مورد قتل، «والد» را از حد قذف معاف دانسته و در مقابل در صورتی که ولد، والدش را قذف کند، حد قذف را در مورد او بدون تردید جاری می‌داند.
۴-۱-۸- روایت جابر
و عنه، عن احمد بن ابی عبدالله، عن ابیه، عن احمد بن النصر عن عمر و بن شمر، عن جابر، عن ابی جعفر (ع) فی الرجل یقتل ابنه او عبده قال:« لا یقتل به ولکن یضرب ضرباً شدیداًً و ینفی عن مسقط رأسه.»
«جابر از ابوجعفر (ع) در مورد مردی که پسر یا غلامش را کشته است سوال می‌کند، حضرت در پاسخ
می فرماید: «مرد به او (فرزند یا غلام) کشته نمی شود ولکن شدیداًً زده می شود و از سرزمین و زادگاهش تبعید می شود» (همان)
۱- در این روایت نیز همانند موارد قبلی سوال از مردی است که مرتکب قتل پسرش شده است. بنابرین سوال در مورد «پدر و پسر» می‌باشد.
۲- در این روایت بسان تمام روایات قبلی، به عدم قصاص پدر حکم شده است.
۳- در صورتی که مالکی، غلامش را به قتل رساند، به مجازات فوق الذکر محکوم خواهد شد
۴- در این روایت برای پدر قاتل، دو نوع مجازات در نظر گرفته شده است:
الف – ضرب شدید ب – تبعید
۴-۱-۹- صحیفه ظریف
و به اسنادِ الی کتاب ظریف عن امیر المومنین (ع) قال: « و قضی انه لا قود لرجل اصابه والده فی امر یعیب علیه فیه فاصا به عیب من قطع و غیره و یکون له الدیه، و لایقاد» از امیر المومنین (ع) حکم نمود برای مردی که والدش در موردی بر او عیبی وارد کرد قصاص نیست، بنابرین (اگر وادی) عیبی همانند قطع (عضو) و غیر آن بر او وارد کند، برای فرزند دیه می‌باشد و پدر قصاص نمی شود. (همان)
۱- در این روایت الفاظ« والد» و «رجل» به کار رفته است. در اینجا مراد از «رجل» فرزند پسری است که والدش بر او صدمه ای وارد کرده‌است.
۲- مطابق این روایت در عدم قصاص والد به فرزندش، بین جان و عضو فرقی نیست و بنابرین در قصاص عضو نیز انتفاء رابطه ولادت شرط است.
۳- والد جانی اگر چه به خاطر ایراد جنایت بر فرزندش قصاص نمی شود، لکن ملزم به پرداخت دیه است.
۴- روایت به نوع جنایت وارده به فرزند از حیث عمد یا خطا بودن اشارهای نداشته و از این نظر مطلق است.
۴-۱-۱۰- روایت أنس بن محمد
محمد بن علی بن الحسن به اسنادِ عن حمادبن عمرو انس بن محمد عن ابیه، عن الصادق، عن آبائه (ع) فی وصیه النبی (ع) العلی قال: « یا علی لا یقتل والد بولده» از امام صادق (ع) نقل شده است که پیامبر (ص) در سفارشی به امام علی (ع) فرمود: «یا علی، والد به فرزندش کشته نمی شود»
۱- همچنانکه ملاحظه می شود این تنها روایتی است که در آن از زبان پیامبر گرامی اسلام (ص) و در وصیتی به امام علی (ع) حدیث فوق نقل شده است..
۲- در این روایت از کلمات «والد» و «ولد» استفاده شده است.
۴-۲- بررسی روایات
در قسمت دوم این بخش به نقد وبررسی این روایات پرداخته و همچنین به صورت مختصربه مجازات مادر در قتل فرزند پرداخته وفرق آن را با پدر در قتل فرزند در فقه امامیه بررسی می‌کنیم :
۴-۲-۱- دسته بندی روایات
روایات و اخبار موجود به پنج دسته تقسیم می‌شوند:
۱-در بعضی از آن ها کفاره ذکر شده است.
۲-در بعضی از آن ها دیه ذکر شده است.
۳-در بعضی از اخبار دیه با کفاره ذکر شده است.
۴-در بعضی از روایات آمده است پدر باید به شدت مضروب و سپس تبعید شود.
۵-در بعضی از روایات نیز تنهاقاعده ذکر شده و حکم دیگری را بیان نمی کند.
