برون گرای حس: این سنخ شخصیتی بر خوش و لذت تأکید دارند و تمرکز او بر جستجوی مداوم تجربه های نو و شور انگیز است.

برون گرای شهودی: یونگ معتقد بود که این افراد از نظر کارهای سیاسی و اجتماعی عالی هستند، زیرا استعداد قوی در بهره گیری از فرصت ها دارند.

درون گرای متفکر: این افراد نمی توانند به راحتی با دیگران راه بیایند در انتقال اندیشه‌های خود دشواری دارند و نسبت به دیگران سرد و بی ملاحظه به نظر می‌رسند.

درون گرای احساسی یا عاطفی: در این افراد تفکر و اظهار علنی عواطف سرکوب می وشد.آنان از سوی دیگران، مرموز و غیر قابل دسترس به نظر می‌آیند و تمایل به سکوت، ملامت و کودکانه بودن دارند و نسبت به احساسات و افکار دیگران کم ملاحظه اند.

درون گرای حسی: این سنخ را افرادی غیر عقلایی و بریده از جهان روزمره تشکیل می‌دهند.آنان به بیشتر فعالیت های انسان به دیده سرگرمی و نیک خواهی می نگرند از نظر زیبا شناسی شدیداًً حساس هستند، برحساسیت متمرکزند و شهود را سرکوب می‌کنند.

درون گرای شهودی: این افراد ممکن است آن چنان برشهود متکی باشند که تماس آنان با واقعیت به حداقل برسد.افرادی خیال باف و پنداره پرور هستند.ممکن است دیگران آنان را به سختی درک کنند، ‌بنابرین‏ از سوی دیگران عیب جو به نظر می‌رسند.

جدول ۱-۱ ویژگی های دو سنخ شخصیتی

برون گرایی
درون گرایی

• • به افراد و اشیاء بیشتر توجه نشان می‌دهند.

• • در زمان حال زندگی می‌کنند.

• • به خود و اعمال و نتیجه آن ها توجه دارند.

• • راحت و روان سخن می‌گویند.

• • به ورزش و فعالیت های حرکتی علاقه دارند.

• • به جهان محسوس و پدیدارهای آن توجه دارند.

• • زود تصمیم می گیرند و به سرعت به اجرای آن می پردازند.

• • خونگرم، زود آشنا و اهل معاشرت هستند.

• به ارزش های عینی و عوامل عینی توجه دارند.

• • به احساسات و افکار خویش بیشتر توجه دارند.

• • نگران آینده و مال اندیش هستند.

• • معمولا محافظه کار هستند.

• • اصول و معیارها را مهم تر از خو اعمال می دانند.

• • در نوشتن بهتر ا زگفتن هستند.

• • مشتاق کتاب ها و مجلات هستند.

• • به بررسی علت ها و قانون ها علاقمندند.

• • بیشتر وقت خود را صرف طرح و نقشه و تجزیه وتحلیل آن می‌کنند و دیر تر وارد عمل می‌شوند .

• به ارززش های ذهنی یا عوامل توجه دارند.

(اقتباس با اندکی تغییر از : شعاری نژاد^[۳۳]، ۱۳۵۴، ص ۵۷۵)

نظریه آیزنگ درباره شخصیت

آیزنگ در بحث خود از شخصیت دو مسئله کلی را مطرح می‌کند یکی از این مسائل جنبه توصیف شخصیت است و به علل و موجبات رفتار کاری ندارد.دیگری، بررسی عوامل علی و سبب است که درآن وی کوشش دارد تا علت های زیربنایی شخصیت و اخلال های بین شخصیت ها را تحلیل کند.

الف) جنبه‌های توصیفی شخصیت: آیزنگ و همکاران پژوهش های خود را برای بررسی نمونه ها و انواع شخصیت و ویژگی های آن ها در جهت شناخت شخصیت ها متمرکز کرده و در این زمینه به خصوصیات روانی گوناگونی که در روانشناسی با عناوینی چون خصایص، عادات، سخن ها و غیره مشخص شده اند، توجه نشان داده‌اند.حاصل این پژوهش ها به صورت نمودار ۱-۱ خلاصه شده است.

چنان که در شکل می توان دید در دایره کوچک چهار مزاج معرفی شده جالینوس قرار گفته است در این نمودار دو مزاج صفراوی و سوداوی با دو مزاج دیگر، یعنی دموی و بلغمی مخالف هستند.بدین معنی که دو مزاج اول، داری ناپایداری و هیجان ها ی شدید هستند و حالت های روان نژندی دارند در حالی که درد و مزاج دیگر نشانه رفتارها دارای ثبات بیشتری بوده و شدت هیجان در آن ها کمتر است.

این خصوصیات معرف آن است که هر فرد لزوماًً به یکی از چهار مقوله تعلق دارد و این تعلق واضح است و حالت بینابین وجود ندارد.

ب) جنبه‌های علی شخصیت: کوشش آیزنگ در این مبحث آن است که به کمک تحلیل عوامل ارثی و محیطی، عوامل و علل زیربنایی اختلاف های شخصیت ها را بررسی کند و در این راه از یافته فیزیولوژی، عصب شناسی، شیمی زیستی، قوانین توارث و علوم پایه دیگری کمک می‌گیرد.

آیزنگ روابط بین سنخ های ارثی و پدیداری در رشد شخصیت را چنین توجیه می‌کند که توازن و تعادل میان تحریک و بازدارندگی را بخش سرشتی شخصیت می‌داند و آن را همانند سنخ های ارثی می شمارد.او معتقد است که این جنبه سرشتی بر طبق قوانین وراثت مندل به ارث برده می شود و این سرشت فرضی با محیط در تعامل بوده و از طریق فرآیندهای تجربی، مانند شرطی شدن، خاطره پردازی دوام پس تصور، رد حسی شکلی و غیر شکل می‌گیرد.

آیزنگ برونگرایی، اجتماعی بودن، برتری طلبی، فعالیت و صفات دیگری از قبیل سنخ های پدیداری نامیده و رابطه میان سنخ های ارثی رابا معادله زیر نشان داده است:

توازن حرکتی – بازدارندگی * آثار محیط = درون گرایی / برون گرایی

روش های سنجش شخصیت:

بشر از دیرباز کوشش داشته است شخصیت افراد دیگر را بسنجد.هدف غالب طبقه بندی ها و تیپ بندی های شخصیتی نی همین اندازه گیری و سنج شخصیت بوده است.در حال حاضر، دو گروه روش های سنجش شخصیت وجود دارند: یک گروه به سنجش خصیصه های شخصیتی می پردازند این گروه که به روش های عینی معروف اند شامل انواع آزمون های شخصیتی، پرسشنامه و فن کالیفرنیا، پرسشنامه شخصیت سنج چند وجهی میندسوتا(mmpi).استفاده از مصاحبات بالینی نیز در غالب برنامه ی شخصیت سنجی مرسوم است.برای جلوگیری از اشکالات مصاحبه ها، مثلا عکس العمل پاسخ دادن آزمودنی ها، تدبیری اندیشیده شده است که از آن جمله می توان از قرار دادن تعدادی سوال های مچ گیر در سوال های مصاحبه نام برد.هم چنین روانکاوان در سنجش خود از روش تداعی آزاد استفاده می‌کنند که نوعی مصاحبه بدون ساخت محسوب می شود.

روش های فرافکن بر مبنای این طرز فکر ساخته شده اند که ما به طور غیر مستقم شخصت و ماهیت درونی خود را در استان ها و تعبیر و تفسیرهای خود از پدیده ها منعکس می‌کنیم.

روش های فرافکن بر مبنای این طرز فکر ساخته شده اند که ما به طور غیر مستقم شخصیت و ماهیت دورنی خود را در داستان ها و تعبیر و تفسیرهای خود از پدیده ها منعکس کنیم.معروف‌ترین روش های فرافکن عبارتند از آزمون لکه های جوهر معروف به آزمون رورشاخ و آزمون اندریافت موضوع (TAT) که تصاویری را به آزمودنی نشان می‌دهند و از او می خواهند بگوید که ‌در تصاویر چه می بیند (آزمون رور شاخ) یا داستان تصویر را توضیح دهد (آزمون tat ).علاوه بر این ها می توان از آزمون نقاشی آدمک و آزمون های طرح های دیداری – حرکتی وبندر نام برد که در سا های اخیر استفاده از آن ها رایج شده است.

فصل سوم

جامعه آماری:

در این تحقیق جامعه آماری عبارتند از کلیه دانش آموزان دختر مقطع متوسط شهرستان ابهر در سال تحصیلی ۸۴-۸۳ که در این شهرستان مشغول به تحصیل بودند که شامل ۱۰۲۵۶۰ نفر می‌باشند.

حجم نمونه:

نمونه ما در پژوهش حاضر ۱۲۰نفر از دانش آموزان دختر مقطع متوسط می‌باشد.