عامل دوّم، جسارت نامناسب است که رفتار هایی مانند دروغ گفتن، کتک کاری، خرده گرفتن بر دیگران ایجاد صدا های ناهنجار و ناراحت کننده و زیر قول خود زدن را شامل می شود که گویه های ۶-۷-۱۵-۱۹-۲۱-۳۰-۳۹-۴۱-۵۴-۵۷-۵۸ را شامل می شود.

عامل سوّم، تکانشی عمل کردن و سرکش بودن است که رفتار هایی از قبیل به آسانی عصبانی شدن یا یک دندگی و لجبازی را در بر دارد که گویه های ۲-۳-۴-۵-۱۱-۱۴-۲۲-۲۹-۳۵-۳۷-۵۳-۶۱ را شامل می شود.

عامل چهارم، اطمینان زیاد به خودداشتن است و در بردارنده رفتار هایی ‌در مورد به خود نازیدن و به دیگران پز دادن، تظاهر به دانستن همه چیز و خود را برتر از دیگران دیدن است که گویه های ۱۸-۳۳-۳۶-۴۵-۵۱-۶۰ را شامل می شود.

عامل پنجم، حسادت و گوشه گیری است که در بردارنده تنهایی ‌و حسادت می باشدکه گویه های ۱۰-۲۵-۲۶-۲۸-۳۸-۴۷-۴۸-۴۹-۵۲ را شامل می شود. علاوه بر نمراتی که پاسخ گو در هر کدام از عوامل یاد شده به دست می آورد، جمع نمرات ۵۶ عبارت موجود در مقیاس نیز یک نمره کلی که بیانگر مهارت اجتماعی آزمودنی است به دست می‌دهد(ماتسون، ۱۹۸۳).

برای بررسی پایایی مقیاس مهارت اجتماعی، از ضرایب آلفای کرونباخ و تنصیف استفاده گردیده است. پژوهش ها نشان داده‌اند که مقیاس مهارت های اجتماعی ماتسون از ثبات روان سنجی، پایایی بالای باز آزمایی و روایی افتراقی قابل قبولی برخوردار است(ماتسون، ۱۹۸۳). نتیجه این که مقیاس مهارت های اجتماعی ماتسون برای ارزیابی مهارت های اجتماعی، دارای پایایی مطلوب و قابل قبولی است. روایی این مقیاس نیز با بهره گرفتن از روش های تحلیلی عوامل همانند تحقیق ماتسون(۱۹۸۳)، پنج عامل را فقط با تفاوت هایی در محتوای برخی از آن ها به دست داد(یوسفی وخیر، ۱۳۸۱). همچنین مقدار ضرایب آلفای کرونباخ و تنصیف برای کل مقیاس، یکسان و برابر با ۸۶/۰ بوده است. همچنین همبستگی بین پنج عامل و نمره کل نیز محاسبه گردیده است. دامنه این ضرایب از ۴۳/۰ تا ۷۶/۰ بود و همگی در سطح ۰۰۰۱/۰=p معنی دار بودند.

۳-۴- روش اجرای پژوهش

در مرحله پیش آزمون، داده ها با بهره گرفتن از پرسشنامه پرخاشگری کودکان پیش دبستانی (واحدی و همکاران، ۱۳۸۷). پرسشنامه مهارت های اجتماعی ماتسون از دو گروه آزمایش و کنترل جمع‌ آوری شد. یک هفته پس از اجرای پیش آزمون، برنامه بازی درمانی گروهی برای گروه آزمایش برگزار شد. سپس یک هفته پس از پایان جلسات آموزشی، از هر دو گروه پس آزمون به عمل آمد. در مرحله پیش آزمون ابتدا پژوهش گر ازمربی و والدین اطلاعات جمعیت شناختی (تعداد فرزندان درخانواده، تحصیلات پدر و مادر)را پرسش وثبت کرد. در مرحله پیش آزمون و پس آزمون به ترتیب ‌پرسش‌نامه پرخاشگری کودکان پیش دبستانی وپرسشنامه مهارت های اجتماعی ماتسون به صورت گروهی با نظارت پژوهشگرتوسط والدین کودکان اجرا گردید. قبل از اجرای پرسشنامه‌ها راهنمایی های لازم انجام شد. روش اجرای برنامه آموزش بازی درمانی گروهی ‌به این صورت بود که در جلسه اول اهداف پژوهش به اختصار شرح داده شد وزمان و چگونگی برگزاری جلسات وضرورت حضور به موقع دانش آموزان بیان گردید. سپس برنامه آموزش بازی درمانی گروهی در جلسات ۴۵ دقیقه ای طی ۴ هفته متوالی به تعداد ۸ جلسه (هفته ای دو بار )در روز های شنبه و چهار شنبه از ساعت۱۰الی ۱۱ صبح برگزار شد. و مدت اجرای کل برنامه از دوم بهمن ۹۳ شروع وتا بیست وهشت اسفند به طول انجامید.

برنامه مداخله بازی درمانی گروهی:

پس از اجرای پیش آزمون ها و جایگزین کردن آزمودنی ها به طور تصادفی در ‌گروه‌های آزمایش و کنترل، جلسات بازی درمانی به شیوه گروهی و مختلط در ۸جلسه در طی ۴ هفته و هفته ای ۲ بار به مدت ۴۵ دقیقه طبق برنامه بازی درمانی گروهی (گلدارد، ۱۹۹۷؛ نقل از ارجمندی، ۱۳۹۹). و با پیروی از اصول بازی در مانی (اسکلاین، ۱۹۸۲؛ نقل از مزینی، ۱۳۷۱). برای گروه آزمایش برگزار شد. در این تحقیق گروه کنترل هیچ برنامه آموزشی دریافت نکردندو فقط پیش آزمون و پس آزمون به عمل آمد.

جلسات بازی درمانی برای گروه آزمایش به قرار زیر است:

جلسه اول: آشنایی درمانگر با کودکان از طریق ارتباطی گرم و دوستانه و آشنایی کودکان با یکدیگر و ارائه قوانین و وظایف هر عضووفعالیت های جلسات گروهی.

در اولین جلسه از بازی درمانی گروهی با لبخندی دوستانه و ایجاد ارتباطی گرم خوش آمد گویی شد و کودکان بعد از معرفی خود به دیگران و سلام و احوال پرسی با هم آشنا شدند و بعد فعالیت های جلسه های بازی درمانی با کودکان در میان گذاشته شد و توضیح داده شد که قرار است ما در هر جلسه یک سری بازی های مختلف را با هم انجام دهیم. از طرفی یک سری قوانین و محدودیت هانیز با کودکان گذارده شد نخست اینکه کودکان اجازه ندارند به خود یا کودکان دیگر ودرمانگر آسیب برسانند. دوم اینکه آن ها اجازه ندارند به وسایل بازی صدمه بزنند و سوم اینکه باید هنگامی که جلسه بازی درمانی به پایان می‌رسد اتاق بازی را ترک کنند.

جلسه دوم: پذیرش کودک به طور کامل آن گونه که هست بدون تحسین و سرزنش و شناسایی احساسات کودکان و ایجاد شرایط لازم جهت برون ریزی احساسات آن ها.

در دومین جلسه ارائه بازی هایی که از قبل برنامه ریزی شده بود آغاز شد که با نمایش یک کارتون و کشیدن نقاشی با ماژیک و مداد رنگی وبا انگشتان دست وبعد ساختن پازل به صورت گروهی بود که هدف این بازی ها، برون ریزی احساسات، تشخیص عواطف خود، پرورش قدرت بیان، افزایش تصور بدنی بود و اما بودند کودکانی که با بی تفاوتی برخورد می کردنند واز خود علاقه ای نشان نمی دادند که در این موارد سعی داشتم شیوه رفتار و نگرش کودک را بپذیرم و با گفتن جملاتی چون(من اینجام که به تو کمک کنم، از تو می خوام که منو دوست خودت بدونی، دوست دارم به من بگی که چی تورو ناراحت کرده )کودک را به سمت بازی با گروه بکشانم.

جلسه سوم: کمک به کودکان در جهت شناخت احساسات مثبت و منفی و افزایش مهارت مقابله با هیجان های منفی از طریق ایجاد فضایی سهل گیرانه.