۱۲-۲- پیش‌بینی کننده های رضایت از زندگی

عوامل متفاوتی در رضایت از زندگی مشارکت دارند، برای مثال گیبسون^[۶۰] (۱۹۸۶)، تعامل اجتماعی، آمونس و داینر^[۶۱](۱۹۸۵)، عوامل شخصیتی، جورج^[۶۲](۱۹۸۱)، سطح درآمد و طبقه ی اجتماعی، ویلیتس و کرایدر^[۶۳] ( ۱۹۸۸)، مذهب را در میزان رضایت از زندگی مؤثر دانسته ­اند. عامل مهم دیگر در رضایت از زندگی، سلامت روان است. بر اساس تعریف سازمان بهداشت جهانی سلامت روان در بهترین منظر عبارت است از یک حالت پایا و کامل از نبود نشانه­ های بیماری و حضور نشانه­ های سلامت که دارای ابعاد فاعلی، روانی و اجتماعی است (کیز^[۶۴]، ۲۰۰۲ به نقل از کشاورز و همکاران، ۱۳۸۸).

بعد زمانی رضایت از زندگی زندگی مهم است و رضایت از زندگی گذشته، رضایت از حال، رضایت از آینده سه بعد متمیز رضایت از زندگی است. سایر متغیر­های روان شناختی مرتبط با رضایت از زندگی مانند امید، خوشبینی نیز به سوی دیدگاه زمانی آینده­مدار حرکت کرده ­اند (بخشی پور رودسری و همکاران، ۱۳۸۴) .

وین هوون^[۶۵] (۱۹۹۷)، بهزیستی ذهنی را مجموعه ­ای از ارزیابی­های شناختی و عاطفی مرتبط با زندگی فرد و اینکه چقدر احساس خوبی دارد تعریف ‌کرده‌است. روی هم رفته بهزیستی ذهنی بالا متشکل از سه عامل ویژه است:

1. 1. فراوانی و شدت حالات عاطفی

1. 1. فقدان نسبی اضطراب و افسردگی

1. رضایت کلی از زندگی

۱۳-۲- سبک زندگی

آدلر^[۶۶] مفهوم سبک زندگی را برای اولین بار در سال ۱۹۰۰بیان کرد، به اعتقاد وی سبک­های زندگی دائمی افراد، شکل گسترش یافته سبک زندگی اولیه­ اوست و یا مشاهدۀ برخورد افراد با سه تکلیف مهم زندگی خود که عبارتند از کار، جامعه و روابط صمیمانه ‌می‌توان به سبک زندگی آنان پی­برد، زیرا سبک زندگی در انتخاب کار و نحوه ارتباط با دیگران و عشق منعکس می­ شود (شارف^[۶۷]، ۲۰۰۰؛ ترجمه فیروزبخت، ۱۳۸۸) .

پیروان آدلر به تفصیل دربارۀ سبک زندگی، شکل گیری آن در دوران کودکی، نگرش­های اصلی دخیل در سبک زندگی، وظایف اصلی زندگی و تعامل آن ها با یکدیگر بحث کردند و آن را در قالب درخت سبک زندگی نشان دادند. آن ها همچنین مفاهیم ارزشی، انسان شناختی و فلسفی را مطرح ساختند و تمام زندگی را به صورت یکپارچه به تصویر کشیدند. سبک زندگی مهمترین عاملی است که هر کس زندگی خود را بر اساس آن تنظیم می­ کند، بر این اساس، سبک زندگی مجموعه­ عقاید، طرح­ها و نمونه ­های عادتی رفتار، هوی و هوس­ها و شیوه ­های تبیین شرایط اجتماعی یا شخصی است که نوع خاص واکنش فرد را تعیین می­ کند (فاچینو^[۶۸] و همکاران، ۲۰۰۳) .

در سال­های اخیر اصول حاکم بر سبک زندگی، توجه محقق­های زیادی را به خود جلب نموده است، نتیجۀ تحقیقات انجام شده، شیوه ­های مفید و مؤثری را برای بهتر زیستن در افراد جامعه، بالاخص سالمندان به ارمغان آورده است. شیوه زندگی یک فرد معمولی شامل مجموعه رفتارهایی است که مدام یا عوامل خطر­زایی سرکار دارد که عدم رعایت اصول بهداشتی مربوط ‌به این عوامل موجب بیماری­ها و آسیب­های خطرناکی در فرد بوده و مسیر زندگی را با مشکلاتی مواجهه خواهد ساخت. بعضی از این عوامل خطر­زا زیستی هستند، مثل توارث ژن­های خاص، بعضی دیگر از آن ها رفتاری هستند که صرف نظر از عوامل زیستی با نهادینه کردن اصول و شیوه ­های زندگی تعریف شده توسط محققان و صاحب نظران، موجب گردیده کیفیت زندگی افراد، علل الخصوص سالمندان ارتقاء یابد (سارافینو^[۶۹]، ۲۰۰۲) .

سازمان بهداشت جهانی، سبک زندگی را از طریق زندگی بر اساس الگوهای مشخص و قابل تعریف رفتاری می­داند که از تعامل بین ویژگی­های شخصیتی، بر هم کنش روابط اجتماعی و شرایط محیطی و موقعیت­های اقتصادی- اجتماعی حاصل می­ شود. تعریف سازمان بهداشت جهانی می­گوید که الگوهای رفتاری مرتباً در واکنش به تغییرات محیطی و اجتماعی خود را سازگار ‌می‌کنند و همچنین برای ارتقاء سلامتی و توانمند کردن مردم جهت تغییر رفتار و سبک زندگی­شان، نه تنها باید بر افراد تمرکز نمود بلکه بایستی شرایط اجتماعی را هم در نظر بگیریم. سازمان بهداشت جهانی اعتقاد دارد که سبک زندگی ایدآل وجود نداشته و بسیاری از عوامل تأثیر­گذار بر سبک زندگی، برای هر فرد ویژه­ی خودش می‌باشد. روش زندگی سالم، تلاش جهت کسب تعادل منطقی بین افزایش سلامتی شخص و ارتقاء سلامت دیگران و بهداشت جهانی جامعه است، تعریف مجدد سبک زندگی بایستی، اجزایی را علاوه بر تغذیه و روش استفاده از الکل را شامل شود که روابط اجتماعی و موقعیت­های اجتماعی و سایر ابعاد سلامتی را در برگیرد (محمدی زیدی؛ ۱۳۸۳).

سبک زندگی به معنای شیوه­ای است که فرد برای برخورد با تکالیف و حوادث زندگی بر می­گزیند. سبک زندگی معروف نحوه کنار­آمدن شخص با مسائل زندگی و یافتن راه ­حل­ها و رسیدن به اهداف زندگی است (شارف، ۲۰۰۰؛ ترجمه فیروزبخت، ۱۳۸۸) .

همچنین، سبک زندگی را می توان، شیوه زندگی فرد دانست که شامل عواملی همچون ویژگی­های شخصیتی، تغذیه، ورزش، خواب، مقابله با استرس، حمایت اجتماعی و استفاده از دارو ‌می‌باشد. با ارزیابی سبک زندگی افراد ‌می‌توان میزان موفقیت های فردی و اجتماعی آنان را در زندگی مورد ارزیابی و بررسی قرار داد (کوکرهام^[۷۰]، ۲۰۰۵).

سازمان بهداشت جهانی (۱۹۹۸)، سبک زندگی سالم را تلاش برای دستیابی به حالت رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی توصیف ‌کرده‌است. سبک زندگی سالم شامل رفتارهایی است که سلامت جسمی و روانی انسان را تضمین ‌می‌کنند؛ به عبارت دیگر، سبک زندگی سالم در بردارندۀ ابعاد جسمانی و روانی است، بعد جسمانی شامل تغذیه، ورزش و خواب است و بعد روانی شامل ارتباطات اجتماعی، مقابله با استرس و معنویت است (لعلی و همکاران، ۱۳۹۱) .

سبک زندگی دارای اثرات تعیین کننده ­ای بر سلامت فرد بوده است و هر شخصی با داشتن الگوی زندگی روزانه مطلوب می ­تواند از رفاه کامل جسمی و روانی برخوردار باشد (متعارفی، ۱۳۸۳) .

اخیراًً علت عمده مرگ و میر به بیماری­هایی بر می­گردد؛ که ناشی از سبک زندگی است، این بیماری­ها در طول مدت زمان طولانی (چندین سال) ایجاد می­شوند، اختلالات ناشی از سبک زندگی قابل پیشگیری و یا قابل تصحیح هستند به شرطی که در عادات و رفتارهایی که به ایجاد این مشکلات کمک ‌می‌کنند، تغییر ایجاد شود (روک و هوارد^[۷۱]، ۲۰۰۲) .

سبک زندگی، مجموعه ­ای از قوانین و راهنمایی­هایی است که فرد شکل می­دهد تا آن ها را در مسیر زندگی و به سمت اهدافش سوق دهد. اعتقادات مربوط به سبک زندگی به چهار گروه تقسیم می­شوند:

1. 1. مفهوم خود یا خویشتن پنداری یعنی اعتقاد فرد ‌به این که من هستم.

1. 1. خود آرمانی یعنی اعتقاد فرد به اینکه من چه باید باشم یا مجبورم چه باشم تا جایی که در میان دیگران داشته باشم.

1. 1. تصویری از جهان یعنی اعتقادات فرد درباره اطرافیان و محیط پیرامونش.

1. اعتقادات اخلاقی یعنی مجموعه چیزهایی که فرد درست یا نادرست می­داند (شفیع آبادی و ناصری، ۱۳۹۲).

۱۴-۲- سبک زندگی سالم