• درک عملکرد شرکت نسبت به رقیبان و سایر شرکت‌ها، و
• درک تغییرات مهمی که به سرعت بر شرکت تأثیر می‌گذارد.
اطلاعات مالی به‌میزانی که یک یا چند نوع از نیازهای استفاده کنندگان به‌شرح فوق را تامین کند، مربوط، تصور می‌شود. کیفیت این اطلاعات سپس بر اساس سایر ویژگی‌های کیفی، مشابه مدل هیئت، یعنی اتکاپذیری و مقایسه‌پذیری، مورد قضاوت قرار می‌گیرد. رویکرد استمرار سود نیز بویژه مبتنی بر دیدگاه سرمایه‌گذاران است. اطلاعات مالی که به سرمایه‌گذاران در ۱) تشخیص سود اصلی از سود غیراصلی و ۲) تفکیک اقلام مالی یا نتایج کسب و کارهای فرعی از فعالیت‌های اصلی کمک کند، مربوط انگاشته می‌شود. تمام خصوصیات اطلاعات که برای استفاده کنندگان سودمند درنظر گرفته می‌شود با هدف نهایی استفاده کنندگان که تعیین ارزش شرکت یا ارزیابی ریسک اعتبار است، ارتباط صریح یا ضمنی دارد.
ب) رویکرد حمایت از سرمایه‌گذار/ سهامدار[۶۱]
در این گروه، کیفیت اطلاعات مالی به طور عمده برحسب «افشای کامل و منصفانه» برای سهام‌داران تعریف می‌شود. هدف بنیادی برنامه مدیریت سود که توسط لویت[۶۲] رییس کمیته بورس اوراق بهادار آمریکا (SEC) اعلام و به اجرا گذاشته شد، حمایت از سرمایه‌گذار/ سهامدار است. در این زمینه، کیفیت گزارشگری مالی عبارت است از اطلاعات مالی کامل و شفاف که مانع گمراهی یا ایجاد ابهام برای استفاده کنندگان می‌شود.
رویکردهایی که در گروه حمایت از سرمایه‌گذار/ سهامدار طبقه‌بندی می‌شود، معیارهای مشابهی برای تعیین کیفیت اصول حسابداری و گزارشگری مالی دارد. معیارهای تعیین کیفیت اصول حسابداری و گزارشگری مالی در هر یک از این رویکردها به‌شرح زیر است:
پیشنهاد شماره ۸:
• شفافیت موارد افشا،
• درجه تهاجمی یا محافظه‌کاری اصول حسابداری و براوردهای اساسی.
استاندارد شماره ۶۱ :
• شفافیت، یکنواختی و کامل بودن اطلاعات و موارد افشای حسابداری،
• یکنواختی کاربرد خط مشی‌های حسابداری،
• اقلامی که تاثیر مهم بر بیان صادقانه، رسیدگی‌پذیری، بیطرفی و یکنواختی اطلاعات حسابداری دارد.
کمیته کرک[۶۳]:
• شفافیت روش های افشا،
• محافظه‌کاری، میانه‌روی یا افراطی‌بودن در انتخاب اصول حسابداری،
• نحوه عمل حسابداری مشترک یا خاص است و در اقلیت می‌باشد.
مدل کمیته بورس اوراق بهادار امریکا برای ارزیابی کیفیت استانداردهای حسابداری بین‌المللی:
• شفافیت،
• مقایسه‌پذیر بودن،
• افشای کامل.
بعضی از معیارهای فوق شبیه معیارهای رویکرد گروه نیازهای استفاده کنندگان است. به‌هر حال، تفاوت بنیادی بین این دو گروه وجود دارد. رویکرد نیازهای استفاده کنندگان عمدتاًً به تامین اطلاعات مالی که برای استفاده کنندگان در تصمیم‌گیری‌های ارزشیابی/ تخصیص سرمایه مربوط باشد، تمرکز دارد، ولی رویکرد حمایت از سرمایه‌گذار/ سهامدار در پی اطمینان دادن به استفاده کنندگان است که اطلاعات به مقدار ممکن (کفایت اطلاعات) و به شکل شفاف (کامل بودن اطلاعات) ارائه شده است. هدف‌های رویکردها، لزوماًً مانعه‌الجمع نیستند و در بعضی زمینه‌ها تقویت‌کننده یکدیگرند.
۲-۳-۴- ویژگی های کیفی اطلاعات حسابداری مطرح شده در استانداردهای حسابداری ایران و بیانیه مفهومی شماره۲ [۶۴]
چارچوب نظری FASB به منظور توصیف مفاهیم و موارد مرتبطی که زیر بنای استانداردها و رویه های حسابداری مالی آینده می‌باشند و همچنین به منظور ایجاد مبنایی برای ارزیابی استانداردها و رویه های فعلی به وجود آمد[۶۵]. در ادامه مقاله با بهره گرفتن از ویژگی های کیفی اطلاعات حسابداری معیار ارزش منصفانه در مقابل معیار بهای تمام شده تاریخی برای دارایی های ثابت مشهود مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد. ویژگی های کیفی اطلاعات حسابداری در نمودار شماره ۱ خلاصه شده اند. تعاریف ویژگی‌های کیفی در این بخش برگرفته از تعاریف لغات و اطلاعات بیانیه مفهومی شماره ۲ می‌باشد.
شکل ۲‑۱: سلسله مراتب ویژگی های کیفی(بیانیه مفهومی شماره ۲ FASB)
خصوصیات کیفی اصلی مرتبط با محتوای اطلاعات
بر اساس مفاهیم نظری گزارشگری اطلاعات مالی ایران دو ویژگی «مربوط بودن» و«قابل اتکاء بودن» اصلی ترین خصوصیات مرتبط با محتوای اطلاعات حسابداری می‌باشند:
الف) مربوط بودن[۶۶]
مربوط بودن اینگونه تعریف شود« توان بالقوه ای در اطلاعات که به استفاده کنندگان کمک می‌کند تا بتوانند پیش‌بینی هایی درباره رویدادهای گذشته، حال و آینده داشته باشند و یا دیدگاه خود را در مورد انتظارات گذشته تأیید یا تصحیح کنند و به این ترتیب باعث ایجاد یک تغییر در تصمیم گیری استفاده کنندگان می شود[۶۷] ». سه ویژگی اولیه اطلاعات مربوط عبارتند از: ارزش پیش‌بینی، ارزش بازخورد و به هنگام بودن.
ارزش پیش‌بینی[۶۸]
ارزش پیش‌بینی اینگونه تعریف می شود« کیفیتی از اطلاعات که به استفاده کنندگان کمک می‌کند پیش‌بینی های صحیح درباره رویدادهای گذشته یا حال داشته باشند[۶۹].»
ارزش های منصفانه در برآورد قیمت تحصیل یا در موقع تصفیه دارایی‌های شرکت به وضوح بهتر از ارزش های تاریخی عمل می‌کنند. همچنین ارزش منصفانه داراییها ممکن است اطلاعات مربوط تری درمورد پیش‌بینی موانع تقسیم سود توسط شرکت ها ارائه کند. این خصوصیات بر تمایز بین اجزای سود (که غیرمعمول یا غیرمستمر است) از سودی که انتظار می‌رود در آینده استمرار داشته باشد، تمرکز دارد. ارزش پیش‌بینی، از این لحاظ، به سودمندی اطلاعات برای یک سرمایه‌گذار که می‌خواهد آینده فعالیت شرکت را ارزیابی و پیش‌بینی کند مرتبط است. اطلاعات مربوط و دارای ارزش پیش‌بینی عموماً دارای ویژگی های زیر است:
این نوع اطلاعات در ارزیابی سطوح استمرار سود یعنی سود بالقوه پایدار شرکت، سودمند است.
اجزای مشخصی از صورت‌های مالی (شکل، یادداشتهای افشا و…) و موارد افشای مرتبط (شامل گزارش هیئت‌مدیره، نشریات مالی و…) که دارای ارزش پیش‌بینی می‌باشند، در درک سود پایدار شرکت سودمند هستند.
این نوع اطلاعات باید به نحو شایسته ای افشا کند که تا چه حدی زمانبندی انجام معاملات به منظور وقوع (یا عدم وقوع)، در دوره گزارش، مدیریت شده است؟ هدف از مدیریت این زمانبندی چیست؟ چگونه این موضوع ارزش پیش‌بینی نتایج گزارش شده را تحت تاثیر قرار می‌دهد؟
این خصوصیت به این موضوع توجه دارد که چگونه اطلاعات قسمتهای تجاری شرکت به سرمایه‌گذار اجازه می‌دهد تا درک بهتری از آینده شرکت داشته باشد. در این نوع اطلاعات:
به استفاده‌کننده امکان شناسایی و ارزیابی فرصت‌ها و ریسکهای مختلف قسمتهای کسب و کار شرکت را می‌دهد.
جنبه‌های مشخصی از اطلاعات تفکیکی شرکت به عنوان یک کل، به سرمایه گذار این باور را می‌دهد که شرکت اطلاعات کامل و کافی برای درک فرصت‌ها و مخاطرات فعالیت‌های مختلف ارائه کرده‌است.
