۲- هزینه های حمل ونقل، شامل : سوخت و روغن، تعمیر و نگهداری و سرویس ها( تجهیزات، دستمزدها و هزینه عملیاتی )، لاستیک ها و قطعات.
۳ – هزینه های وسایل نقلیه، شامل : بیمه، موارد و شکایات، خرابیها و خسارات، گواهینامه، لباس های فرم و غیره.
۴- هزینه های عمومی ثابت، شامل : مدیریت و دفاتر، حقوق ومنافع، نظارت برحمل ونقل (مراقبین، بازرسان و غیره). ملزومات دفتر(گرما، روشنایی، تلفن،اجاره، و غیره).مخارج محل ثابت و ساختمان، خدمات حمایتی (ترفیعات، ممیزی قانونی، خریدها و غیره). مالیاتها.
۵ – هزینه های سرمایه ای، شامل: هزینه های سرمایه مستتهلک شده و یا تنزل پیدا کرده.دو عنوان ذکر شده اول، هزینه های متغییرمی باشند. دستمزدها ومنافع اپراتورها شامل تمام هزینه های رانندگان (که با راندن خودروها در ارتباط است)می باشد. حدود تغییرات هزینه ها به نرخ پایه دستمزدها، مجموع منافع مستخدمین، توافق اتحادیه ها و تاثیرگذاری مدیریت حمل ونقل عمومی در جهت حداقل نمودن زمان اضافی و افزایش یافته و گسیختگی شیفتها، بستگی دارد.برای مثال، منافع، حق بیمه و سایر حقوق قانونی مستخدمین ممکن است بین ۳۰ تا ۵۰ درصد از دستمزدپایه راتشکیل دهند. مخارج اپراتورها یکی از اقلام اصلی هزینه ها می باشد که حدود ۶۵ درصد از کل هزینه سیستم ترانزیت اتوبوسی را تشکیل می دهد.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
هزینه های حمل ونقل مشتمل بر تمام هزینه های خودرو که در رابطه مستقیم با مسافت طی شده است، می باشد.مخارج عملیاتی برحسب خودرو- مسافت (مایل یا کیلومتر)به طور معمول از طریق توجه بهعمر ناوگان عمومی، نوع تجهیزات و وسایل (وسایل نقلیه کوچک یا بزرگ)و تعمیر و نگهداری، استانداردهای وضع شده برای عایدی یا درآمد، محاسبه و تعیین می گردند.این فاکتورها دارای نسبت معکوس باسرعت عملیاتی می باشند، چراکه هرچه سرعت عملیاتی افزایش یابد، هزینه های هر خودرو – مسافت (مایل یا کیلومتر) کاهش می یابد.
مخارج هزینه های عمومی ثابت وهزینه های سرمایه ای، به صورت هزینه های ثابت می باشدو شامل تمام هزینه های سالانه مرتبط باامور اداری و حمایت سیستم حمل ونقل عمومی می باشد.هزینه ها تابع ابعاد سیستم ترانزیت می باشند.ولی برای سیستم دارای ابعاد واندازه وتقریبا معین هزینه ها، تقریبا ثابت هستند.از طرف دیگر، هزینه های سرمایه ای شامل هزینه های استهلاک سالیانه با مخارج وهزینه های نگه داشتن محل و یا تجهیزات، بیش از عمر انتظاری آنها، به روش های کار اپراتورهای حمل ونقل عمومی، بستگی دارد.
■ تامین مالی ترانزیت ( اختصاص بودجه ها و سرمایه های لازم)
برمبنای مقبولیت روز افزون حمل ونقل عمومی به عنوان یکی از خدمات عمومی ضروری، تقاضای بیش از پیش برای استفاده از حمل ونقل عمومی به وجود آمده و ارائه خدمات ترانزیت می باشد. این خدمات فزاینده منجر به افزایش مخارج و هزینه ها که به علت وضع قوانین تعدیلی درجهت تثبیت حق استفاده از ترانزیت (حمایت از استفاده کنندگان )، بانرخی بیش از نرخ افزایش درآمد مربوطه رشد می نمایند، شده است.بدین جهت، بار تامین مالی سرویس های حمل ونقل عمومی به دوش دولت ها ویا ارگانهای محلی افتاده است.عموما منابع لازم برای پایه گذاری و بنا نمودن یک مجموعه تراتزیتی توسط دولتها، دارای پنج شکل متفاوت است که ذیلا به صورت خلاصه بیان می گردد:
۱ – مالیات های عمومی- سه نوع از مالیات ها عمومی که به وسیله دولتهای محلی جهت تامین سرمایه لازم برای حمل ونقل عمومی ویا مخارج عملیاتی، دریافت وبه کارگرفته می شوند، عبارتنداز :
مالیات بردارایی – مالیات بر فروش – مالیات بردرآمد
مالیات بردارایی، اغلب به عنوان یک منبع منفرد برای پایه گذاری خدمات عمومی محلی به شمار می رود، اما گاهی اوقات به انواع دیگری از تامینات و حمایتی های بلندمدت وابسته می باشد. این نوع از مالیات پایدار بوده و به وسیله فرایند جمع آوری مالیات که قبلا انجام گرفته است، فراهم می گردد، ولی تصویب آن به آسانی و همراه با اطمینان نمی باشد. مالیات بر فروش نیز می تواند به عنوان یک منبع منفرد یا در ادغام با منابع دیگر،جهت ارضاء نیازهای محلی به کاررود. مزیت مالیات برفروش آن است که چون فرایند مورد نظر قبلا پایه گذاری شده است، بنابراین هنگام بروز رونق اقتصادی ویا تورم، عایدی یا درآمد بیشتری را حاصل می نماید. البته وجود این مزایا بدیهی و واضح است. برای مناطق دارای نرخ های بالای مالیات بر فروش، هر افزایش اندکی دراین نرخ ممکن است مشکلاتی را درحصول مالیات ها به وجود آورد. عموما مالیتهای فروش دارای نرخ های نزولی می باشند، نرخ های افزایشی، متناسب با مقدارشان، مالیات سنگین رابه قشر ناتوان و مردمی که با یک درآمد ثابت زندگی می کنند، تحمیل می نماید. بعلاوه هنگام بروز رکورد اقتصادی، درآمدهای حاصل ازمالیات های فروش نیز کاهش می یابند.
مالیات بردرآمد (یا مالیات مربوط به قشر مواجب بگیران) نیز هم به صورت منفرد و مستقل و هم به صورت ادغام بامالیات بر منافع تجاری ممکن است مورد استفاده قرار گیرد. مزیت اصلی مالیات بردرآمد، انعطاف پذیری در وضع آن و سنجش توسعه آن می باشد. مالیات بردرآمد ممکن است برای همه ساکنین یک شهر و یا همه شاغلین و مستخدمین بدون توجه به سکونت یا عدم سکونت آنها درشهر، وضع گردد.
۲- مالیات هایی که تمایل به استفاده ازاتومبیل شخصی راکاهش می دهند – این مالیات ها، مالیات های مستقیم یا غیر مستقیمی هستند که از صاحبان وسایل نقلیه شخصی دریافت می گردد. هدف از وضع این نوع مالیاتها این است که رغبت وانگیزه استفاده از وسایل نقلیه شخصی در سطح جامعه کاهش یابد.
این مالیات ها عموما شامل مالیات بر بنزین، وضع و تعیین حق الورود برای اتومبیل ها، مالیات غیرمستقیم بر وسایل نقلیه موتوری، و مالیات بر پارکینگ می باشند. این نوع از مالیات ها نمی توانند حمایت وسیعی از سیستم حمل ونقل عمومی به عمل آورند.
۳ – تامین مالی ترانزیت از طریق درآمد مستقیم – این درآمد مستقیم از همان کرایه ها و وجوه حاصل از فروش بلیط به مردم تشکیل یافته است.نصب آگهی های تبلیغاتی برروی وسایل نقلیه عمومی نیز یکی دیگر از راه های کسب درآمدهای مستقیم می باشد. افزایش کرایه ها، اثرمنفی زیادی بر روی تقاضا داشته و موجب کاهش آن می گردد.با کاهش مقدار تقاضا، درآمدهای حاصل نیز کاهش قابل توجهی خواهند یافت.
۴ - مالیات های نامربوط به ترانزیت – این نوع از مالیات ها اصولا ربطی به مسائل حمل ونقل نداشته و شامل : مالیات برمصرف سیگار، مالیات بر نوشابه ها، مالیات بر بلیط های بخت آزمایی وغیره می باشد. به طور کلی این مالیات هاازمنابع غیرحمل ونقلی سرچشمه می گیرند.
۵ – تامین مالی ترانزیت از راه های خاص- این طریق از تامین مالی ترانزیت، ازمنابع مختلفی می تواند سرچشمه بگیرد.این روش یکی از غیر معمولترین روش های تامین مالی ترانزیت بوده و نمی تواند به طور وسیعی برای حمایت و پشتیبانی از عملکرد های ترانزیت مورد استفاده قرار بگیرد. معمولا برای اخذ این وجوه، وجود قوانین مصوب مجلس، لازم و ضروری می باشد.
■ کرایه های وسایل حمل ونقل عمومی
کرایه های وسایل حمل ونقل یک منبع مهم برای درآمد دفاتر حمل ونقل می باشد.مقدار درآمد حاصل از دریافت کرایه ها به سیاستهای مالی سیستم از قبیل حداکثرنمودن تعداد مسافران و یا حداکثر نمودن درآمد دفاترحمل ونقل بستگی داشته و بادر نظر گرفتن این مسایل قابل محاسبه می باشد.
کشش کرایه وسایل حمل ونقل عمومی متغییر بوده و به هدف سفرها، سطح درآمدها و سطح سرویس موجود برای سیستم حمل ونقل عمومی بستگی دارد. بسیاری از مطالعات انجام گرفته در ایالات متحده امریکا و سایر کشورها نشان داده اند که تقاضا برای حمل ونقل وقتی که کرایه های حمل ونقل عمومی مقدار کمی تغییر کنند، با عکس کشش کرایه ها متناسب می باشند.کشش کرایه، درصد تغییرات در تقاضای سفر با وسایل حمل ونقل عمومی را که توسط درصد تغییرات در سطوح کرایه ها تعیین می گردد، نشان می دهد.
ساختمان سیستم دریافت کرایه را می توان به دو گروه اصلی تقسیم نمود. یکی از این دو گروه به مسافت بستگی داشته و دیگری از طول سفر مستقل می باشد. استفاده از طول سفر به عنوان یک ملاک و معیار، موجب می گردد و سیستم ساختمانی ممکن به صورت اخذ کرایه به صورت منطقه ای و دریافت کرایه به صورت درجه بندی شده (چیزی مانند تاکسیمتر)به وجود آیند.
در سیستم اخذ کرایه به صورت منطقه ای، براساس تعداد مناطق عبوری توسط مسافران به وسیله ترانزیت، ازآنان کرایه دریافت می گردد.در سیستم اخذ کرایه به صورت درجه بندی شده، خطوط عبور و مرور ترانزیت به بخش های تقسیم می شوند و محاسبه مقدارکرایه بر اساس تعداد بخش های طی شده توسط مسافران صورت می گیرد. معمولا اندازه بخش های سیستم درجه بندی شده از اندازه مناطق در سیستم منطقه ای کوچکتر می باشد.ساختار سیستم کرایه بخشی یا درجه بندی شده بسیار بیشتر از سیستم کرایه منطقه ای به مسافت سفر وابستگی دارد.ولی از سوی دیگر، سیستم اخذ کرایه بخشی نسبت به سیستم منطقه ای درمورد محاسبه و جمع آوری و کنترل کرایه ها دارای پیچیدگی می باشد.
روش دیگری که برای اخذکرایه وسایل حمل ونقل عمومی وجود دارد، اخذ کرایه به صورت یکنواخت و یکسان و یا عدم اخذ کرایه به صورت یکسان برای همه مسافران می باشد. در سیستم اخذ کرایه به صورت یکسان برای همه سفرهای دارای طول سفرهای مختلف، کرایه های یکسان دریافت می گرد. نمونه این سیستم اخذ کرایه درخطوط حمل ونقل عمومی در شهرهای مختلف ایران می باشد. در یک سیستم فاقد اخذکرایه به طوریکسان برای همه مسافران، هیچ کرایه ای به صورت مستقیم برای سفربا وسایل عمومی از مسافران دریافت نمی گردد. ولی بودجه لازم برای ارائه سرویس های حمل ونقل عمومی از دیگر منابع ممکن ( از قبیل مالیات ها که قبلا تشریح گردید)تامین می گردد. هریک از روش های اخذ کرایه دارای مزایا ومعایبی می باشند. جدول پایین مقایسه ای بین سیستمهای اخذ یکسان یا یکنواخت، منطقه ای و بخشی یا درجه بندی شده را در برخی از خصوصیات مهم آنها را نشان می دهد، ولی مقدار کرایه برای انجام یک سفر بین دو نقطه از طریق خطوط ترانزیت برای هر سه مورد مذکور،بدین صورت بیان می گردد:
F=Fb+Kn
که در آن :
F= مقدار کرایه محاسبه شده پرداختی
Fb= کرایه پایه( ورودی اولیه)
K= قیمت پرداختی بر عبور از یک بخش یا منطقه ( قیمت افزوده جهت عبور از یک منطقه)
n= تعدادمناطق یا بخش های عبوری
بدیهی است که برای اخذ کرایه یکسان(k=0) و بنابراین برای همه سفرها داریم(F=Fb) و برای عدم اخذ کرایه هر دو مقدارK و Fb برابر صفرمی باشند.(Fb=K=0) و بنابراین برای همه سفرها داریم(F=0).
جدول ۲-۱- مقایسه برخی از خصوصیات روش های مختلف اخذکرایه
خصوصیات مهم | نوع سیستم اخذ کرایه | ||
یکسان | منطقه ای | بخشی یا درجه بندی شده | |
-عدالت اجتماعی | ضعیف |